/پيش‌همايش بزرگداشت صدمين سالگرد مشروطيت/ دكتر فيرحي: آخوند خراساني معتقد بود مشروطه از جور حاكمان مي‌كاهد دكتر تكميل‌همايون: مشروطه‌خواهي، نهضت ملي ايران است
دكتر داود فيرحي در پيش‌همايش بزرگداشت يكصدمين سالگرد مشروطيت گفت: آخوند خراساني از آن جهت مشروطيت را مقبول مي‌دانست كه جور حاكمان را كاهش مي‌داد. به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران، ايسنا، مدرس علوم سياسي دانشگاه تربيت مدرس در اين همايش به بررسي مباني فقهي مشروطيت از ديدگاه آخوند خراساني پرداخت و ابراز عقيده كرد: از نظر آخوند خراساني، فقيه نمي‌تواند در حوزه‌ي سياست تصرف كند، اما مي‌تواند در مورد تصرفات ظالمانه‌ي پادشاهان فتوا صادر كرد. وي افزود: خراساني معتقد بود كه در آن زمان صاحب شريعت ناپيداست، اجراي شريعت نمي‌شود و خواه ناخواه حاكمان جور چيره گشته‌اند كه گاهي لازم است براي جلوگيري از ظلم، قانوني و مجلسي برپا شود. فيرحي هم‌چنين يادآور شد: در نظر اين متفكر، با مشروطه شدن دولت در ايران در واقع ظلم اول كاسته مي‌شود و اما اساس جور در مشروطه باقي مي‌ماند؛ زيرا كه در دوره‌ي غيبت، حكومت مشروع وجود ندارد. در ادامه‌ي اين همايش، دكتر غلامرضا وطن‌دوست، مدرس تاريخ دانشگاه شيراز به بررسي انديشه‌هاي ميرزا يوسف خان مستشارالدوله و انديشه‌هاي نوين غربي پرداخت و گفت: مستشارالدوله يكي از روشنفكران برجسته‌ي آن دوران در كتاب يك كلمه‌ي خود، قانون‌خواهي و تاكيد بر اجراي قانون را باعث افزايش پيشرفت دولتهاي غربي و اروپايي در مقابل عقب‌ماندگي كشوري چون ايران عنوان كرد. وطن‌دوست با اشاره به اين‌كه « مستشارالدوله براي آن‌كه انديشه‌هايش را براي مردم ايران قابل فهم كند آن را با فرهنگ اسلامي عجين كرده » و بر به روز شدن ديدگاههاي علما در زمينه‌ي تدوين قوانين شرع تاكيد كرد. وي در پايان با اعتقاد به تاثير عميق مستشارالدوله در پيشبرد مشروطه در ايران گفت: انديشه‌هاي مستشارالدوله سبب پرورش روشنفكران مشروطه‌خواه شد و تاثير مستقيمي بر پيروزي جنبش مشروطه‌خواهان داشت. دكتر ناصر تكميل همايون نيز در اين همايش مقدمات فكري اجتماعي پيدايش مشروطيت در تاريخ قاجار را به سه دوره‌ي سنتي، دوران گذر و دوران مدرن تقسيم كرد و گفت: در پي شكست ايران در جنگ‌هاي روسيه، نخستين بيداري جامعه از شناخت ناتواني خود و قدرتمندي اروپاييان به وجود آمد. وي با اشاره به اين‌كه مشروطه‌خواهي، نهضت ملي ايرانيان است گفت: در آغاز، عدالت‌خواهي انگيزه‌ي اصلي تلاش مردمي بود كه در اين مسير خواستار عدالت‌خانه شدند. وي افزود: با تلاش همه‌ي گروه‌ها با برداشت‌ها و شيوه‌هاي گوناگون سرانجام در ذيقعده‌ي سال 1323 فرمان تاسيس عدالت‌خانه از طرف مظفرالدين شاه صادر شد. در ادامه‌ي اين همايش دكتر عباس منوچهري، مدرس علوم سياسي دانشگاه تربيت مدرس به بررسي نسبت تجدد و نقد قدرت در پايان عصر قاجار براساس آراي سيد جمال‌الدين پرداخت و گفت: استثمار، انحطاط و استبداد از دغدغه‌هاي كلي اين متفكر بوده است. وي افزود: سيد جمال‌الدين اساسا در ارتباط با سنت و تجدد و ارتباط آنها با نقد قدرت، با ديد آسيب‌شناسانه نگاه مي‌كند و راهكارهايي را ارايه مي‌دهد. منوچهري با توجه به اين‌كه سيد جمال‌الدين بر عنصر آگاهي‌بخشي و بعد همبستگي در انديشه‌هايش تاكيد مي‌كند، گفت: علاج فوري در تغيير وضعيت موجود، رجوع به اصول دين و پيروي از احكام آن همانند روزگار نخستين است. به گزارش ايسنا، در پايان روز اول اين همايش ميزگردي تحت عنوان آخوند خراساني و چالش‌هاي جهان اسلام با حضور دكتر داوود فيرحي، دكتر محسن بهشتي‌سرشت، دكتر غلامحسين زرگري‌نژاد، دكتر غلامرضا وطن‌دوست و دكتر ايرج ناصري برگزار شد. در ابتدا دكتر بهشتي‌سرشت گفت: آخوند خراساني يكي از سياسي‌ترين مجتهدان 200 سال اخير بوده و به طور مداوم از مشروطيت دفاع كرده و رهبري بلامنازع حوزه‌ي شيعيان را بر عهده داشته است. وي افزود: همه‌ي علماي آن دوره از خراساني به عنوان عمود خيمه و رهبر برجسته‌ي انقلاب مشروطه نام مي‌برند. در ادامه‌ي اين ميزگرد دكتر فيرحي گفت: بزرگ‌ترين چالش‌هاي اين دوره، حاكميت اصول‌گرايي، پيوند عقل و مذهب، تقسيم اسلام به سنت و عقل، ارجاع عقب‌ماندگي به درك نادرست از اسلام و ...دانست. هم‌چنين دكتر ناصري به تاثير بعد زمان در تفكرات خراساني اشاره كرد و گفت: بعد زمان و شرايط آن اوضاع بسيار در افكار اين شخصيت اسلامي تاثير گذاشته و با توجه به آن در تمام دوران زندگي همواره از مشروطيت دفاع كرده است. دكتر وطن‌دوست نيز در ادامه‌ي اين ميزگرد گفت: در آن دوره عده‌اي بر اين باور بودند كه هرگونه اقتباس از غرب، كفر است و بايد انديشه‌هاي جديد محدود شود. وي افزود: آخوند خراساني از جمله انديشمنداني است كه در راهي كه برمي‌گزيند جهان اسلام را به پيروي از پيشرفت‌هاي علمي و آن‌چه براي نوع بشر مفيد باشد امر مي‌كند. در پايان دكتر زرگري‌نژاد، گفت: در پايان قرن نوزدهم رقابت‌هاي بين دولتهاي غربي تاثير بسياري بر كشورهاي خاورميانه گذاشت كه اين كشورها را با بحران ايدئولوژي رو به رو كرد. در اين هنگام آخوند خراساني رهبري فكري جامعه‌ي مشروطيت را بر عهده گرفت. انتهاي پيام