/گزارش/ نشست خبري “نقدي بر موسيقي پاپ” با حضور محمد اصفهاني برگزار شد/1/ ما بايد از فرهنگ موسيقي پاپ ايراني و گذشته‌ها و پشتوانه‌هاي درخشانش دفاع كنيم
محمد اصفهاني - خواننده‌ي موسيقي پاپ با حضور در نشست خبري “نقدي بر موسيقي پاپ” كه عصر روز گذشته در محل خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) برگزار شد، به سوال‌هاي خبرنگاران، درباره وضعيت فعلي و آينده‌ي موسيقي پاپ و ابهام‌هاي به وجود آمده درباره‌ي كاست ”نون و دلقك” پاسخ گفت. وي بيان كرد: موسيقي پاپ در ايران، چند دوره را طي كرد كه شايد بتوان گفت يكي از دوران درخشان و جدي آن با شروع كار علي معلم و فريدون شهبازيان در واحد موسيقي صدا و سيما هم‌زمان شد. شروع اين دوره هم با نظري از علي معلم بود كه گفت “ما هم در پاسخ به كارهايي كه در آن طرف آب توليد مي‌شود، كارهايي توليد كنيم و توان هنرمندان اين طرف را بسنجيم و در حقيقت مسالمت‌آميز و دوستانه، رقابتي سالم را با آن‌ها شروع كنيم”. به اين ترتيب با پخش ترانه ”خليج” از صدا و سيما، موجي جديدي به راه افتاد و خواننده‌هايي هم در اين عرصه شروع به فعاليت كردند و بر تعداد آنان افزوده شد. نظرسنجي‌هاي سازمان صدا و سيما هم در دراز مدت حاكي از اين بود كه ميزان استقبال از نوارهايي كه از آن طرف مي‌آيد به دليل استقبال از نوارهاي داخلي كمتر شده است. وي اضافه كرد: به اين ترتيب، بازار از آن حالت بي‌چون و چرا خارج شد. اما الان در اواخر اين دوره‌ي درخشان قرار داريم و برزخي را طي مي‌كنيم كه از طرفي تلخ و از طرفي ديگر طبيعي است و شايد شرايط ايجاب مي‌كند. تلخي چنين دوره‌اي به اين دليل است كه در آثاري كه ارائه مي‌شود، حساسيت و دقت و محتوا مثل سابق به چشم نمي‌خورد، افراد زيادي متقاضي خوانندگي و ارائه‌ي كاست هستند و شركت‌هاي زيادي با اين افراد به دليل تجربه‌ي اول خوانندگي، قرار دادهايي بندند كه بيشتر براي اين شركت‌ها سودآور است. به اين افراد وعده‌هايي مبني بر مشهور شدن مي‌دهند كه برخي از آن‌ها علي‌رغم صرف هزينه‌هاي هنگفتي با اقبال مواجه نمي‌شوند. بعضي آن قدر عشق به خوانندگي دارند كه تمام سرمايه خود را در اين زمينه هزينه مي‌كنند و متضرر شدن برايشان غير قابل تحمل است. محمد اصفهاني به متقاضيان و علاقه‌مندان خوانندگي پيشنهاد كرد كه بهترين راه براي ورود به عرصه‌ي خوانندگي، دادن تست در واحد موسيقي صدا و سيماست. چون اين واحد توانايي‌هاي فرد را ارزيابي مي‌كند و اگر او را واجد شرايط بداند به خرج صدا و سيما توسط آهنگسازها با صداي او اثري خلق مي‌كنند كه از آنتن پخش مي‌شود، اگر از صداي او استقبال شود تهيه‌كنندگان خصوصي به سراغ او مي‌آيند اگر هم از كار آن‌ها استقبال نشود در نهايت متضرر نخواهند شد. وي حيطه خوانندگي را گسترده‌تر از نوازندگي دانست و عنوان كرد: كار نوازنده‌ها به اصطلاح رياضي‌تر است و آزمون‌هاي مشخص‌تري دارد. به گزارش خبرنگار ايسنا، اصفهاني به علاقه‌مندان موسيقي پيشنهاد كرد، براي ورود به عرصه‌ي اين هنر، به مراكز غير دولتي مراجعه نكنند. چرا كه مراكز دولتي قانون‌مندتر هستند و از حب و بغض كمتري برخوردارند. وي در پاسخ به سوالي مبني بر صلاحيت افراد اين شورا موسيقي صدا و سيما گفت: اعتراض‌ها هميشه وجود دارد. چون عده زيادي كه اكثريت را تشكيل مي‌دهند در اين شورا رد مي‌شوند و از توانايي‌هاي خود ارزيابي صحيح و حرفه‌اي ندارند، حرف‌ها و اعتراض‌هايي را مطرح مي‌كنند اما هر تشكيلات جمعي درصد خطايي دارد و اعتراض‌ها طبيعي است به هر حال اگر افرادي از اين شورا هم اعمال نظر شخصي كرده باشند بقيه چنين نيستند چون منفعت يا ضرري متوجه آن‌ها نيست. به عقيده وي، افرادي كه در شوراي موسيقي صدا و سيما فعاليت مي‌كنند، بهترين‌هاي موجود در موسيقي هستند كه آثارشان مورد تائيد است. وي در عين حال درباره اسامي اعضاي شوراي فعلي اظهار بي‌اطلاعي كرد و گفت: كارشناسي و استدلال‌هاي اعضا در اين شورا بسيار منطقي است. اين خواننده‌ي موسيقي پاپ، تحصيلات آكادميك را تنها شرط لازم براي ورود به عرصه‌ي موسيقي ندانست و بيان كرد: عرصه اجرا در موسيقي با عرصه تئوريك متفاوت است، به اين معني كه ممكن است فردي نظريه پرداز در هنر باشد كه طبعا بايد تحصيلات اين رشته را گذرانده باشد؛ اما در اجرا با توانايي‌هاي فردي كه گاهي در توانايي جمعي متجلي مي‌شود سر و كار داريم. كساني كه درعرصه‌ي اجراي موسيقي فعاليت مي‌كنند محيط و كارشان جداگانه است و نظريه‌پردازها هم نقشي جداگانه دارند. حالا اگر خواننده‌اي تئوري موسيقي را دانست بهتر است، اما اگر ندانست محكوم به نقص نيست. بسياري از خوانندگان بزرگ در ايران و خارج با تئوري موسيقي آشنا نيستند، اما از بهترين هنرمندان هستند. اصفهاني در پاسخ به اين سوال كه چگونه در برخي آثار خود به تلفيقي از موسيقي پاپ و سنتي رسيده است، گفت: عامل اصلي شايد جسارت بوده است، اما لازم نيست اين نوع كارها پشتوانه و مبنايي داشته باشد. هميشه نبايد براي راه يافتن در مسير مشخص شده مزيت قائل شد؛ بعضي اوقات جسارت و كمال طلبي هم لازم است. وي افزود: كسي مثل آقاي شجريان، استاد مسلم آواز در موسيقي سنتي است و بي‌نهايت هنر، در موسيقي سنتي اين است كه به جايگاه او برسيم؛ بنابراين بايد حرفي جديد زد كه براي آن بايد به دنبال يك عرصه‌ي مستعد و سوژه قابل بود و من آن عرصه جديد را در تلفيق موسيقي پاپ و سنتي پيدا كردم و در اين باره مشورت‌هايي هم با آهنگسازان و تنظيم‌كننده‌ها داشتم كه بيشتر هم اين مشورت‌ها اجرايي بود. همين راه‌ها بعد به اصول و مباني تبديل مي‌شود كه ديگران بعدها به آن استناد مي‌كنند. حتي اين اصول و مباني ممكن است در آغاز به عنوان نقاط ضعف خالق اثر قلمداد شود. اصفهاني در ادامه بيان كرد: موسيقي پاپ، قبل از انقلاب اسلامي در اين مملكت وجود داشت و خوانندگان بزرگي نيز بر اين مبنا فعاليت مي‌كردند. پس از انقلاب عده‌اي از خوانندگان از كشور مهاجرت مي‌كنند و اغلب در لس‌آنجلس مستقر مي‌شوند، آن‌ها به دليل آزادي كه در آن جا برايشان وجود داشت، فعاليت خود را بر مبناي همان پيشينه‌ها ادامه مي‌دهند و به دليل دوري از ايران، كم‌كم دچار استحاله هنري مي‌شوند. وقتي آن‌ها از ايران رفتند، هنوز ريشه در اين خاك داشتند و با كوله‌باري از تاريخ و تجربه به آن طرف رفتند و غربت زده شدند و به سوز كارهايشان اضافه شد و آثاري را در ابتداي مهاجرت ضبط كردند كه بعضي‌هايشان واقعا ماندگار است. اما كم كم اين استحاله‌ي هنري خود را نشان داد، ولي در اين جا موسيقي پاپ تعطيل بود و كسي اجازه فعاليت نداشت و علاقه‌مندان از نوارهايي كه از آن طرف مي‌آمد استفاده مي‌كردند. هر چند خواننده‌ي بزرگي مثل فرهاد هم در اين جا ماند و اعتقادي كه داشت اجازه‌ي فكر كردن به اين هجرت را نمي‌داد. وقتي اجازه‌ي فعاليت موسيقي پاپ باز شد، ما متكي به معلومات گذشته‌ي خود كه ماخوذ از همين موزيسين‌هايي است كه برخي‌شان مهاجرت كرده‌اند، شروع به فعاليت كرديم و كم كم بر اين بنا آجرهايي اضافه شد كه برخي از آن‌ها كج بود. آن چه الان شما مي‌بينيد يك عمارت نيمه‌سازي است كه جوان است و اميدواريم با مرمت و معماري صحيح آن را تبديل به يك برج و باروي مستحكم كنيم. وي اضافه كرد: اين طبيعي است كه ما داشته‌هاي خود را از آن‌ها اخذ كرده‌ايم اما كار آن‌ها را با بينشي كه داخل كشور وجود دارد ادامه مي‌دهيم كه يكي از آن اتفاق‌هاي ژرفي است كه در شعر ما بعد از انقلاب و جنگ روي داد. اصفهاني، مشخصه‌ي اصلي موسيقي پاپ داخل كشور را مميزي شعر دانست كه خود در برزخي گرفتار شده است. وي گفت: ما حتما از اين برزخ عبور مي‌كنيم. اصفهاني اضافه كرد: ما بايد از فرهنگ موسيقي پاپ ايراني و گذشته‌ها و پشتوانه‌هاي درخشانش دفاع كنيم، چون در آن سوي مرزها اين تعهد وجود ندارد و آنان در موسيقي آمريكايي و بازار آمريكايي غرق شده‌اند. اگر در موسيقي پاپ كوتاهي و نقصي هم وجود دارد متوجه ماست و در تاريخ از ما به عنوان كساني كه در اين موسيقي كوتاهي كرده‌اند نام برده خواهد شد. وي تصريح كرد: جوانان ما تحت تاثير بازاري جز بازار ايران نيستند. خواننده‌ي آن طرف آب، اگر ترانه‌هاي شاد آن چناني - كه بيشتر لهو و لعب است و نه طرب - را اجرا نكند، زندگي‌اش نمي‌چرخد. شادي و طرب به معناي واقعي يك مقوله‌ي ارزشي است و طرب واقعي، بخشي از خداست. مطرب يك واژه‌ي مقدس است. وي مشكل اصلي را نه تنها وجود نهادهاي موازي متولي هنر، بلكه مشخص نبودن تكليف موسيقي در كشور ذكر كرد و گفت: تكليف موسيقي در نظام ما بايد در شورايي كارشناسي، مركب از كارشناسان ديني و موسيقي مشخص شود و انواع مشروع و نامشروع آن تعيين گردد و قسمت مشروع آن را بايد پروراند. در اين صورت موسيقي جامعه‌ي ايراني جايگاه پيدا مي‌كند و آن وقت نهادها بر اساس اهداف دراز مدت اين شورا حركت مي‌كنند. آن وقت نهادي وجود خواهد داشت كه در عرصه‌ي موسيقي قانونمند عمل مي‌كند. وي سپس درباره عملكرد واحد موسيقي صدا و سيما گفت: زماني اين واحد در اعتراض به رژه‌هاي مختلف كه آثار غير قانوني را بدون تصويب شورا از آنتن تلويزيون پخش مي‌كردند گزارش‌هايي را ارائه مي‌كرد و اين تخلفات هم ادامه داشت، از طرفي شنونده وقتي چنين اثري را مي‌شنيد به واحد موسيقي اعتراض مي‌كرد، در صورتي كه اين آنتن كاملا در تصاحب و اختيار واحد موسيقي نيست. الان خوشبختانه با پيگيري‌هاي واحد موسيقي و هماهنگي‌ها با دكتر لاريجاني وضعيت بهتر شده است و كسي حق ندارد اثر غير مصوب را پخش كند؛ اما بايد از جايي شروع كرد و گاهي تهمت شنيد و محكوميت در انجام خطاهايي كه تعمدي در آن‌ها نبوده را پذيرفت. در واحد موسيقي اين اتفاق‌ها افتاده و اقتدارش براي كنترل بيشتر از سابق شده است، بهتر است مشكلات را از سر راه برداشت و تنها نبايد از نارضايت بخش بودن اوضاع انتقاد كرد. خواننده‌ي كاست ”نون و دلقك” بيان كرد: براي جلوگيري از توليد آثار بد، بايد توليد آثار خوب را افزايش داد و نوعي رقابت سالم ايجاد كرد. هيچ اثري را هم نبايد صد در صد محكوم كرد، چون موجب موضع‌گيري از طرف صاحب آن مي‌شود، گذشته از اين، كارشناس بايد خود را در ذهن كسي كه كارش انتقادي دارد تثبيت كنند و او را در جريان تجريبات و توانايي‌هاي خود قرار دهند تا مشخص شود كه حب و بعضي ندارد و سليقه‌اي بر خورد نمي‌كند؛ توليد آثار خوب نتيجه كارشناسي و مميزي صحيح، ارتباط برقرار كردن درست، اصولي و منصفانه با صاحب اثر است. وي اضافه كرد: اگر در آثار نقصي وجود دارد، ما بايد اين نقص را به صاحب اثر اهدا كنيم. //ادامه دارد//