فاطمه حیدری، کارشناس تغذیه شبکه بهداشت و درمان انقلاب شهرستان شیراز، در یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داده، به معرفی جایگزین‌های غذایی و حفظ سلامت غذایی خانواده پرداخته است.
در سال‌های اخیر افزایش قیمت اقلام غذایی موجبات کاهش دسترسی افراد به گروه‌های قضایی و در نتیجه سوء تغذیه را فراهم آورده است که با شناخت جایگزین‌های غذایی با قیمت مناسب‌تر و ارزش غذایی یکسان می‌توان مواد مغذی، املاح و ویتامین‌های موردنیاز بدن را تامین کرد. در ادامه به معرفی برخی از این جانشین‌ها می‌پردازیم.
میوه و سبزی
میوه و سبزی با دارا بودن آنتی اکسیدان، فیبر و مواد معدنی مفید مثل پتاسیم، منیزیم و برخی ویتامین‌ها مثل A و C، در تقویت سیستم ایمنی نقش مهمی دارد، پیش‌ساز ویتامین A که در سبزی‌های سبز و زرد مثل کاهو، اسفناج، هویج، کدو حلوایی و میوه‌های زرد و نارنجی مثل هلو، آلو، طالبی زرد آلو، خرمالو، نارنگی و انبه وجود دارد، موجب افزایش مقاومت بدن در برابر انواع بیماری‌ها می‌شود. بنابراین مصرف روزانه این گروه نقش مهمی در سلامت افراد دارد.
با توجه به اینکه نوع میوه یا اندازه آن تاثیری بر ارزش تغذیه‌ای آن ندارد، می‌توان میوه‌هایی با اندازه کوچک‌تر و یا میوه‌هایی با قیمت پایین‌تر تهیه کرد، همچنین در رابطه با سبزی‌ها می توان از سبزی کاری خانگی در حیاط یا در گلدان استفاده کرد. باید به این نکته توجه داشت سبزی‌ها به صورت خام ارزش غذایی بیشتری دارد و در صورت نیاز به پخت، بهتر است در مراحل انتهای پخت و با آب کم پخته شود.
پروتئین؛ گوشت و جانشین‌ها
گروه پروتئین شامل ۲ نوع حیوانی و گیاهی است، پروتئین‌های گیاهی مانند حبوبات؛ انواع مغزها مانند گردو، بادام و پسته؛ پروتئین حیوانی مانند تخم‌مرغ و انواع گوشت قرمز، مرغ و ماهی است.
در بین انواع گروه گوشت می‌توان از گوشت مرغ که هزینه کمتری نسبت به گوشت قرمز دارد استفاده کرد. بهتر است در خانواده‌های دارای سالمند و یا کودک، بخشی از پروتئین از منابع حیوانی تأمین شود.
تخم‌مرغ و حبوبات نیز جانشین‌های مناسب در گروه پروتئین محسوب می‌شود. در رابطه با حبوبات می‌توان از انواع بسته‌بندی‌های ساده و یا فاقد بسته‌بندی به شرط تهیه از مراکز معتبر استفاده کرد، همچنین با توجه به اینکه برخی از انواع حبوبات مانند نخود و لوبیا قیمت پایین‌تری دارند می‌توان این نوع حبوبات را در سبد غذایی قرار داد.
در نظر داشته باشید بهتر است از دست کم ۲ نوع پروتئین گیاهی مثل غلات و حبوبات به صورت عدس پلو، لوبیا پلو یا ترکیبات مشابه برای تامین پروتئین کامل‌تر استفاده شود.
همچنین سویا به دلیل داشتن پروتئین بالا می‌تواند جایگزین خوبی برای گوشت باشد.
لبنیات و جانشین‌ها
گروه شیر و لبنیات که شامل شیر، ماست، دوغ، پنیر و کشک است تامین کننده اصلی کلسیم بدن محسوب می‌شود، افراد روزانه به ۲ تا ۳ واحد از این گروه برای تامین کلسیم مورد نیاز بدن خود نیاز دارند که با مصرف دست کم یک لیوان شیر و یک کاسه ماست این نیاز تامین می‌شود، در این گروه نیز می‌توان نوعی از مواد غذایی با هزینه اقتصادی‌تر تهیه و یا از غذاهایی که در آن‌ها از کشک، ماست و دوغ استفاده می‌شود، مصرف کرد.
همچنین می‌توان با حذف اقلام غذایی ناسالم مثل تنقلات، فست فود، نوشابه و انواع سس‌ها، از هزینه موردنظر برای خرید مواد غذایی مفید مثل لبنیات استفاده شود.
بنابراین در هر خانواده یک مدیریت خرید خوب می‌تواند تضمین‌کننده سلامت افراد خانواده باشد، پیشنهاد می‌شود برای خرید اقلام غذایی به صورت هفتگی و یا روزانه برنامه‌ریزی شود و با توجه به تعداد افراد خانواده و تعداد سهم‌های غذایی مورد نیاز هر فرد، بر اساس هرم غذایی اقلام غذایی تهیه شود.
انتهای پیام