بیماری دیابت، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غیرواگیر است که در سطح جهان، ایران و بویژه در استان‌هایی مانند خراسان شمالی شیوع بالایی دارد. به موجب شیوع بالای این بیماری هر ساله در ۱۴ نوامبر روز جهانی دیابت به عنوان بزرگ ترین کمپین آگاهی بخشی درباره دیابت برگزار می شود.
دکتر افشین دلشاد سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در گفت و گو با ایسنا، با بیان اینکه افزایش آگاهی عمومی، آموزش تغذیه سالم و ایجاد برنامه‌های غربالگری می‌تواند به کنترل این بیماری کمک کند، اظهار کرد: از این رو، توصیه می‌شود افراد دارای عوامل خطر به‌صورت منظم آزمایش دهند، دولت و نهادهای بهداشتی، برنامه‌های آموزشی و پیشگیرانه بیشتری در مدارس و جامعه برگزار کنند و افراد جامعه با تغییر سبک زندگی از جمله اصلاح تغذیه و افزایش فعالیت بدنی، به کنترل شیوع دیابت کمک کنند.
وی با اشاره به اینکه شعار هفته ملی دیابت در ایران برای سال ۱۴۰۳ «با دیابت خوب زندگی کنیم» است، افزود: این شعار تاکید دارد که افراد مبتلا به دیابت می‌توانند با آگاهی و مراقبت مناسب، زندگی با کیفیتی داشته باشند.
دکتر دلشاد گفت: روزشمار این هفته به موضوعات مختلفی اختصاص یافته است تا جوانب گوناگون دیابت و سلامت را پوشش دهد. روزهای هفته شامل موضوعاتی مانند دیابت و سلامت روان، خودمراقبتی، پیشگیری از دیابت، و سبک زندگی سالم است.
به گفته این مسئول، این برنامه‌ها و پیام‌ها به آگاهی‌رسانی درباره روش‌های پیشگیری و مدیریت دیابت کمک می‌کنند و به افراد مبتلا و خانواده‌های‌شان نشان می‌دهند که می‌توانند زندگی موثری با دیابت داشته باشند و از عوارض آن جلوگیری کنند.
انتظار ابتلای ۶۰ هزار نفر از مردم خراسان شمالی به دیابت
دکتر مریم پورآدینه معاون فنی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی نیز در گفت و گو با ایسنا گفت: دیابت یک اختلال متابولیکی است که در آن بدن قادر به تولید انسولین کافی نیست یا نمی‌تواند به درستی از انسولین استفاده کند. این اختلال باعث افزایش قند خون می‌شود.
وی با بیان اینکه دیابت به سه نوع اصلی تقسیم می‌شود، بیان کرد: دیابت نوع یک، در این نوع، بدن قادر به تولید انسولین نیست. معمولاً در کودکان و نوجوانان دیده می‌شود و نیاز به تزریق روزانه انسولین دارد. دیابت نوع دو، شایع‌ترین نوع است، به دلیل مقاومت بدن به انسولین و کاهش تولید آن اتفاق می‌افتد. معمولاً در افراد میانسال و مسن‌تر دیده می‌شود و به سبک زندگی و چاقی وابسته است.
وی ادامه داد: دیابت بارداری در برخی از زنان در دوران بارداری رخ می‌دهد و معمولاً بعد از زایمان برطرف می‌شود، اما می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده را افزایش دهد.
پورآدینه به وضعیت دیابت در جهان، ایران و استان اشاره و عنوان کرد: دیابت یکی از مشکلات بهداشتی بزرگ در سراسر جهان است. طبق گزارش فدراسیون بین‌المللی دیابت، حدود ۵۳۷ میلیون نفر در جهان مبتلا به دیابت هستند، که معادل ۱۰ درصد جمعیت بالغ است. تا سال ۲۰۴۵ پیش‌بینی می‌شود تعداد مبتلایان به دیابت به ۷۸۳ میلیون نفر برسد.
این مسئول با اشاره به اینکه دیابت در ایران نیز یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت عمومی است، خاطرنشان کرد: بر اساس گزارش‌ها، حدود ۱۱ درصد از جمعیت بالغ ایران به دیابت مبتلا هستند و هر سال تعداد قابل توجهی از مبتلایان جدید به دیابت شناسایی می‌شوند و این روند در حال افزایش است.
وی به وضعیت دیابت در استان نیز اشاره و عنوان کرد: خراسان شمالی مانند سایر استان‌های ایران، با رشد قابل توجهی در نرخ دیابت مواجه است. بر اساس گزارش‌های محلی و آمارهای وزارت بهداشت، درصد قابل توجهی از جمعیت بالای ۲۵ سال این استان به دیابت مبتلا هستند و افزایش مصرف فست‌فود، کم‌تحرکی و افزایش وزن در این استان نیز از عوامل مؤثر بر شیوع دیابت شناخته شده‌اند.
وی یادآوری کرد: در استان خراسان شمالی ۹.۶۵ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال مبتلا به دیابت هستند و انتظار می رود ۶۰ هزار و ۳۶۷ بیمار مبتلا به دیابت در جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی وجود داشته باشد که در حال حاضر ۱۹ هزار و ۵۰۰ بیمار در سامانه سیب ثبت شده است، که حدود ۳۸ درصد مورد انتظار است.
پورآدینه گفت: دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، اقداماتی در زمینه آموزش، غربالگری و درمان دیابت در این استان انجام داده است.
ورزش مناسب و تغذیه صحیح از راه‌های مدیریت دیابت
دکتر فلوریا انفرادی مدیر گروه مبارزه با بیماری‌ها در معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی همچنین در گفت و گو با ایسنا، راه‌های پیشگیری از دیابت را برشمرد و گفت: تغذیه سالم، ورزش منظم، کنترل وزن، کنترل استرس و آزمایش های منظم از راه های مهم پیشگیری از دیابت است.
وی افزود: کاهش مصرف شکر، چربی‌های اشباع و افزایش مصرف فیبر، میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد، همچنین فعالیت‌های ورزشی مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا شنا به مدت ۱۵۰ دقیقه در هفته برای کنترل وزن و بهبود عملکرد انسولین توصیه می‌شود.
انفرادی عنوان کرد: داشتن وزن مناسب می‌تواند نقش مؤثری در پیشگیری از دیابت ایفا کند. کاهش حتی پنج تا هفت درصد از وزن بدن می‌تواند خطر دیابت را به شدت کاهش دهد. مدیریت استرس و خواب کافی از دیگر عوامل موثر در پیشگیری است.
وی خاطرنشان کرد: افرادی که سابقه خانوادگی دیابت دارند یا دچار اضافه‌وزن هستند، باید به‌طور منظم آزمایش قند خون بدهند تا در صورت بروز علائم اولیه، به‌موقع اقدامات پیشگیرانه انجام دهند.
انفرادی به روش‌های درمان این بیماری هم اشاره و بیان کرد: درمان دیابت بسته به نوع و شدت آن متفاوت است، اما روش‌های کلی شامل درمان دارویی، تزریق انسولین و داروهای خوراکی، اصلاح سبک زندگی، پایش منظم قند خون، آموزش و مشاوره می‌شود.
اهمیت حفظ و ارتقای سلامت روان در بیماران مبتلا به دیابت
روح الله یزدانی رئیس گروه مبارزه با بیماری‌های غیرواگیر در ادامه در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اینکه امسال به منظور آگاهی عموم جامعه درباره بیماری دیابت و تاکید بر اهمیت مراقبت دیابت روزهای ۱۹ تا ٢٥ آبان ماه به عنوان هفته ملی دیابت نامگذاری شده است، گفت: شعار روز جهانی دیابت «با دیابت خوب زندگی کنیم» انتخاب شده است، کمپین امسال بر اهمیت مراقبت همه جانبه دیابت دلالت دارد.
وی ادامه داد: توانمندسازی افراد دیابتی برای شناخت وضعیت جسمی و روحی شان و آگاهی از اینکه این شرایط دائمی است برای حفظ پای بندی به درمان الزامی است، اما به دلیل همراهی همیشگی این شرایط با فرد دیابتی، حفظ و ارتقای سلامت روان نیز به اندازه سلامت جسم اثر دارد و مهم است.
انتهای پیام