به گزارش ایسنا، امروز دوشنبه ۱۶ مهر ۱۴۰۳ به اهم مناسبت‌ها و حوادث تاریخیِ این روز می‌پردازیم.
دستگیری و تبعید شبانه آیت‌الله سیدحسن مدرس در سال ۱۳۰۷
در پی مخالفت‌های مکرر آیت‌الله سید حسن مدرس با دیکتاتوری رضاخانی، رضا پهلوی به همراه رئیس وقت شهربانی تهران به همراه قشون ارتش به منزل ایشان در خیابان ری هجوم بردند.
آنان بعد از ضرب و شتم مدرس ایشان را بدون عمامه، عبا و کفش از خانه بیرون کشیدند و به مأموران شهربانی مشهد تحویل دادند و ایشان را به خراسان تبعید کردند.
حضرت آیت‌الله به شهر خواف تبعید شد. مدت تبعید آیت‌الله مدرس ۹ سال بود و بعد در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۱۶ توسط مزدوران رضاخان به شهادت رسید.
تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سال ۱۳۴۱
تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در تاریخ ۱۶ مهر ۱۳۴۱ در هیات دولت اسدالله عَلَم به تصویب رسید.
در این تصویب‌نامه شرط مسلمان بودن و سوگند به قرآن به همه ادیان آسمانی و قسم به همه کتب آسمانی توسعه یافته بود همچنین به زنان و دختران حق انتخاب کردن و انتخاب شدن در انتخابات مجلس داده شد.
هدف از تصویب این لایحه پذیرش حق رای زنان نبود، بلکه توطئه آمریکا و اسرائیل برای از بین بردن عفت عمومی و ترویج فساد و فحشا در میان زنان بود.
با اطلاع امام خمینی و سایر علما از جزئیات تصویب‌نامه اعتراضات و مخالفت‌های شدیدی با شاه و نخست‌وزیرش آغاز که این اعتراضات تا آذر ۱۳۴۱ ادامه داشت.
رژیم پهلوی در ابتدا قصد مقاومت در برابر روحانیون را داشت، اما با استقامت و پایداری آنان هیات وزیران در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۴۱ تصویب‌نامه مذکور کان‌لم‌یکن است.
آتش‌سوزی مهیب در کاروانسراهای میدان اعدام تهران در سال ۱۳۵۱
آتش‌سوزی مهیبی در یکی از کاروانسراهای میدان اعدام به وقوع پیوست و میلیون‌ها ریال کالای تجاری در آتش سوخت.
شدت آتش سوزی در این کاروانسرا به حدی شدید بود که تا کیلومترها دود ناشی از آن فضای شهر تهران را تیره کرد.
فراخوان امام خمینی برای بسیج نیرو و امکانات سران دول اسلامی علیه صهیونیست‌ها
ارتش‌های مصر و سوریه در تاریخ هشتم ماه رمضان ۱۳۹۳ قمری مصادف با ۱۴ مهر ۱۳۵۲ در هماهنگی با یکدیگر به نظامیان اسرائیلی مستقر در کانال سوئز و ارتفاعات جولان حمله کردند و این مناطق را پس گرفتند.
این جنگ که «جنگ رمضان» نام داشت موجب شکسته شدن خط بارلو در صحرای سینا توسط ارتش مصر شد. احمد حسن‌البکر رئیس‌جمهور وقت عراق درخواست رفع تخاصمات مرزی و برخی اختلافات دیگر را به دولت وقت ایران داد و با این کار صحبت از اتحاد با ایران و تحت فشار گذاشتن اسرائیل کرد.
دولت امیرعباس هویدا در اولین عکس‌العمل خود نسبت به جنگ رمضان و جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل صرفا به اعلام نگرانی بسنده کرد.
آیت‌الله العظمی سید روح‌الله موسوی خمینی رهبر نهضت اسلامی در فراخوانی خطاب به دول عربی و امت مسلمان از آنان خواستند با توکل به خدای متعال و تکیه بر قدرت لایزال، همه قوا و نیروی خود را بسیج کنند و در این جهاد مقدس شرکت کنند. ایشان در این پیام از دولت‌های نفت‌خیز اسلامی خواستند که از نفت و دیگر امکاناتی که در اختیار دارند به عنوان حربه علیه اسرائیل و استعمارگران استفاده کنند.
از دیدگاه حضرت امام، ملت اسلام به حکم وظیفه انسانی و اخوت و طبق موازین عقلی و اسلامی، موظف بودند همه نوع همکاری و فداکاری را در این راه مبذول دارند.
موافقت هویدا با پیشنهاد حسن‌البکر در سال ۱۳۵۲
پیشنهاد دولت عراق مبنی بر رفع اختلافات با ایران و برقراری روابط سیاسی با ایران توسط امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت ایران مورد قبول قرار گرفت و وزارت وقت خارجه آمادگی خود را برای برقراری رابطه با عراق اعلام کرد.
احمد حسن‌البکر رئیس‌جمهور وقت عراق درخواست رفع تخاصمات مرزی و برخی اختلافات دیگر را به دولت وقت ایران داد و با این کار صحبت از اتحاد با ایران و تحت فشار گذاشتن اسرائیل کرد.
دولت امیرعباس هویدا هم در اولین عکس‌العمل خود نسبت به جنگ رمضان یا جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل که در همان مقطع در جریان بود - سال ۱۹۶۷ - صرفا به اعلام نگرانی نسبت به این جنگ بسنده کرد.
صدور قطعنامه ۵۸۸ شورای امنیت درباره جنگ ایران و عراق
با شکایت مکرر ایران از عراق درباره به کار بردن سلاح شیمیایی توسط عراق در جنگ تحمیلی و درخواست اعزام کارشناسان سازمان ملل، گزارشی از بمباران های شیمیایی به دبیر کل این سازمان رسید. بعد از این گزارش رئیس وقت شورای امنیت سازمان ملل بیانیه قاطعی در محکومیت کاربرد سلاح‌های شیمیایی توسط صدام رئیس رژیم بعث عراق صادر کرد؛ البته این بیانیه دو پهلو صادر شد و «ادامه منازعه» بین دو کشور را محکوم کرد.
شورای امنیت در تاریخ هشتم مهر ۱۳۶۵ مباحثش را در مورد جنگ آغاز کرد و دبیرکل، گزارش مفصلی به شورا ارائه کرد. مجموعه مباحث مطرح شده موجب صدور قطعنامه ۵۸۸ در تاریخ ۱۶ مهر ۱۳۶۵ شد.
این قعطنامه با احساس خطر عمیق نسبت به طولانی شدن و تشدید منازعه و با یادآوری تعهدات دول در خودداری از کاربرد زور و حل صلح‌آمیز اختلافات، ایران و عراق را به اجرای کامل و بدون درنگ قطعنامه قبلی شورا مبنی بر آتش‌بس بین طرفین فرا خواند.
ادبیات قطعنامه بی‌شباهت به تهدید ایران به انجام حمله سرنوشت‌ساز به عراق نبود به بیان روشن‌تر این قطعنامه اتمام حجت به طرفین مخاصمه به ویژه ایران برای پذیرش توصیه‌های شوراست.
با این حال ایران قطعنامه مذکور را در حالی که ارتش رژیم بعث به تهاجم بی‌امان خود علیه خاک میهن اسلامی ادامه می‌داد، نپذیرفت.
حمله هلی‌کوپترهای ارتش آمریکا به قایق های گشتی سپاه در خلیج فارس در سال ۱۳۶۶
نیروهای ایرانی که در حال گشت‌زنی عادی در اطراف جزیره فارسی در شمال خلیج فارس بودند با تهاجم وحشیانه هلی‌کوپترهای آمریکایی روبرو شدند.
در جریان حمله به این قایق‌ها ۳ قایق به شدت آسیب دید و قایق چهارم موفق به ترک محل درگیری شد. همچنین ۲ نفر از رزمندگان سپاه شهید و ۱ تن به شدت زخمی شدند و ۶ تن دیگر نیز ربوده شدند.
این درگیری موجب هدف قرار گرفتن یک هلی‌کوپتر آمریکایی با موشک استینگر شلیک شده از قایق‌های ایرانی شد و منفجر شد.
وزیر جنگ آمریکا این عملیات را دفاع از خود نامید، در حالی که آمریکا با این عمل رسما به ایران اعلام جنگ کرد.
نامه آیت‌الله مرعشی به رئیس‌جمهور وقت فرانسه- ۱۳۵۷
آیت‌الله سید شهاب‌الدین نجفی مرعشی در نامه‌ای خطاب به والِری ماری رنه ژرژ ژیسکار دِستَن رئیس جمهور وقت فرانسه از وی خواست تا مهمان‌نوازی گرمی از آیت‌الله العظمی سید روح‌الله موسوی خمینی طی حضور در فرانسه و نوفل‌لوشاتو داشته باشد.
در این روز همچنین:
در سال ۱۲۸۷ نیروهای روسیه با عبور از مرز جلفا برای سرکوب انقلابیون مشروطه‌خواه وارد شهر تبریز شدند.
احمد قوام‌السلطنه نخست‌وزیر وقت رضاپهلوی در ترکیب کابینه خود در سال ۱۳۰۰ تغییراتی اعمال کرد و دکتر محمد مصدق را وزیر مالیه، مشارالسلطنه را وزیر امور خارجه، عمیدالسلطنه را وزیر عدلیه نیرالسلطان را وزیر فوائد عامه قرار داد.
در سال ۱۳۰۱ در کاخ گلستان بین محمد میرزا ولیعهد و احمد قوام‌السلطنه رئیس‌الوزرای وقت رضاپهلوی از یک سو و رضا سردار سپه از طرف دیگر مذاکراتی برای رفع چالش‌ها و اختلافات انجام شد.
احمد قوام‌السلطنه رئیس‌الوزرای احمد شاه یک سال بعد و در سال ۱۳۰۲ از این سمت برکنار و به وزارت جنگ احضار شد و به دستور رضا سردار سپه به زندان افتاد. رضا سردار سپاه به اتهام دسیسه برای قتل، قوام را دستگیر و زندانی کرد که البته با پادرمیانی سیاستمداران آن زمان وی چند ماه بعد آزاد و به خارج از کشور رفت.
انتخابات هیات رئیسه ششمین دوره مجلس شورای ملی تجدید شد و مؤتمن‌الملک مجددا به ریاست انتخاب شد - ۱۳۰۶
انتخابات هیات رئیسه هفتمین دوره مجلس شورای ملی در سال ۱۳۰۸ تجدید شد. بر اساس انتخاب نمایندگان دادگر به ریاست و افسر و شریعت‌زاده به نیابت رئیس انتخاب شدند.
دکتر حسن مشرف نفیسی وزیر دارایی لایحه افزایش حقوق مستخدمین کشوری و لشگری را در سال ۱۳۲۰ تسلیم مجلس کرد.
در سال ۱۳۲۱ عزالممالک اردلان به معاونت وزارت دارایی و مورخ‌الدوله سپهر به معاونت وزارت بازرگانی، پیشه و هنر منصوب شدند.
مناسبت‌های تقویم میلادی به این شرح است:
تهاجم ارتش آلمان در جنگ جهانی دوم به سمت شرق -۱۹۴۰
در زمان حملات هوایی ارتش نازی آلمان به انگلستان در جنگ جهانی دوم، آدولف هیتلر رهبر آلمان فرمان تهیه مقدمات اجرای طرحی را به نام «شیر دریا» برای پیاده کردن نیرو در سواحل بریتانیا و اشغال جزیره انگلیس صادر کرد، ولی با برتری دریایی انگلستان اجرای این طرح غیر عملی تشخیص داده شد.
هیتلر نیز در اوایل اکتبر ۱۹۴۰ فرمان حرکت به شرق و فتح کشورهای اروپایی و بالکان را صادر کرد. در ۷ اکتبر نیروهای آلمانی در اولین مرحله وارد رومانی شدند و در ماه‌های بعد به تدریج یوگسلاوی و یونان را هم به اشغال خود درآوردند.
دو کشور مجارستان و بلغارستان نیز با آلمان اعلام همبستگی کردند و به این ترتیب در بهار سال ۱۹۴۱ سراسر اروپای شرقی و کشورهای بالکان تحت سلطه آلمان نازی قرار گرفت.
البته این وضعیت دیری نپایید و با شدت یافتن حملات متفقین در طی سال ۱۹۴۳ کشورهای مذکور از سیطره آلمان خارج شد و ارتش نازی آلمان شکست خورد.
تشکیل جمهوری دموکراتیک آلمان شرقی - ۱۹۴۹
پس از شکست آلمان در جنگ جهانی دوم و استقرار متفقین در خاک آلمان این کشور عملاً به دو بخش با دو حکومت و نظام سیاسی متفاوت تشکیل شد.
در این تقسیم‌بندی برلین پایتخت آلمان که تماما در بخش تحت اشغال شوروی یعنی در آلمان شرقی قرار داشت با موافقت متفقین به دو بخش شرقی تحت کنترل شوروی و غربی تحت نظر نیروهای آمریکا، انگلستان و فرانسه تقسیم شد، اما به زودی امتیازخواهی و توسعه‌طلبی شرق و غرب موجب شد در صفوف متفقین شکاف ایجاد شود.
اولین عامل شکاف، تلاش غربی‌ها برای تغییر نظام مالی و اقتصادی برلین غربی بود که با اعتراض شدید شوروی مواجه شد. روس‌ها به این اعتراض بسنده نکردند، بلکه به عنوان یک واکنش عملی در سال ۱۹۴۸، از یک سو از شورای متفقین خارج شدند و از جانب دیگر، برلین غربی را در محاصره نیروی نظامی زمینی خود گرفتند.
بدین ترتیب تمامی راه‌های زمینی ورود و خروج برلین غربی مسدود شد و غربی‌ها ناچار شدند برای انتقال مواد غذایی و کالا و تردد از خطوط هوایی استفاده کنند. این محاصره ۳۲۰ روز طول کشید. به دنبال این تحولات نیروهای غربی در ۲۳ مه ۱۹۴۹ رسما جمهوری فدرال آلمان یا همان آلمان غربی را به پایتختی شهر بُن تأسیس کردند.
این در حالی بود که شوروی تا آن زمان بنا نداشت به تجزیه خاک آلمان رسمیت بخشد، اما بعد از این اقدام غربی‌ها آنان نیز در هفتم اکتبر ۱۹۴۹ در پاسخ به اقدام غرب رسما جمهوری دموکراتیک آلمان یا همان آلمان شرقی را تاسیس کرد در نتیجه آلمانِ شکست خورده و تجزیه شده رسما به دو جمهوری مجزا و مستقل تقسیم شد.
یک جمهوری با ماهیت غربی و یک جمهوری با ماهیت کمونیستی که هم‌پیمان و کارگزار سیاست‌های کرملین بود. این دو قسمت آلمان تا ۴۰ سال تحت تاثیر هم‌پیمانان خود، جنگ تبلیغاتی شدیدی علیه هم به راه انداختند و سرانجام با وقوع تحولات در بلوک شرق و آشکار شدن نشانه‌های فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، آلمان متحد در سوم اکتبر ۱۹۹۰ به وجود آمد.
نشستن حُسنی مبارک بر صندلی ریاست جمهوری -۱۹۸۱
محمد حسنی سید مبارک سیاست‌مدار مصری در ۴ مه ۱۹۲۸ به دنیا آمد و در ۲۰ سالگی از آکادمی نظامی مصر فارغ‌التحصیل شد.
او وارد نیروی هوایی مصر شد و در سال ۱۹۵۰ با انورسادات آشنا شد. مبارک در سال ۱۹۶۹ به فرماندهی ستاد نیروی هوایی مصر برگزیده شد و مدتی بعد فرمانده نیروی هوایی مصر شد.
سادات در سال ۱۹۷۵ مبارک را به عنوان معاون خود انتخاب کرد و مسئولیت‌ها و اختیارات وی بیشتر کرد. سادات که در آن زمان، خود بیشتر روی مسائل مهم سیاست خارجی مصر از جمله صلح با رژیم صهیونیستی کار می‌کرد، مسائل داخلی را به مبارک واگذار کرد.
حسنی مبارک سرانجام در پی ترور سادات در ششم اکتبر ۱۹۸۱ توسط مردم مصر رئیس‌جمهور مصر شد و در اولین اقدام عاملان ترور سادات را دستگیر و تیرباران کرد.
مبارک با سیاست خاص خود موفق شد بی‌آنکه در نزدیکی به رژیم صهیونیستی تردیدی ایجاد کند دولت‌های عرب را که در پیمان کمپ‌دیوید با رژیم سادات قطع رابطه کرده بودند، ترغیب به برقراری رابطه مجدد کند.
وی مقر اتحادیه عرب را که در پیمانی از قاهره به تونس انتقال یافته بود در سال ۱۹۹۰ مجددا به قاهره بازگرداند. مبارک که با فشار فزاینده و خرد کننده سیاسی نیروهای اسلامی در داخل مصر روبرو بود تلاش کرد به عنوان ژاندارم غرب در شاخ آفریقا، خاورمیانه عربی و حتی خلیج فارس حمایت هرچه بیشتری برای حفظ رژیم خود به وجود آورد.
انتهای پیام