به گزارش ایسنا، امروز ۱۰ مهر ۱۴۰۳ قصد داریم به اهم اتفاقات و حوادثی که در این روز در دورههای تاریخی مختلف اتفاق افتاده بپردازیم.
کشته شدن کلنل محمدتقی خان پسیان در سال ۱۳۰۰
محمدتقی در سال ۱۲۷۱ به دنیا آمد و پس از ورود به قشون قاجار به دلیل شجاعتهای بسیار رشد کرد و در سال ۱۲۹۹ آخرین سال سلطنت احمد شاه قاجار به ریاست ژاندارمری خراسان منصوب شد.
او به دلیل افکار تجددخواهانه بین مردم از اعتبار بالایی برخوردار بود. بعد از کودتای انگلیسی رضا خان و سید ضیاءالدین طباطبایی در سال ۱۲۹۹ با حفظ فرماندهی ژاندارمری خراسان والی این استان پهناور که تا آن زمان تحت سلطه احمد قوامالسلطنه از درباریان عصر قاجار بود، شد.
با قدرت گرفتن قوامالسلطنه در دوره سلطنت رضا پهلوی، کلنل پسیان با وی اختلاف پیدا کرد و این اختلاف شدت گرفت. با وابستهتر شدن ایران در دوره سلطنت رضا پهلوی و نفوذ بیش از پیش انگلیس در ایران بر شدت نابسامانی کشور افزوده شد. کلنل پسیان که از مشروطهخواهان بود برای آزاد کردن ایران از چنگال نفوذ انگلیس و بهبود وضع مردم، مبارزه علیه حکومت مرکزی را با قیام در استان خراسان آغاز کرد.
در این قیام با قشون دولت مرکزی جنگید و سرانجام در یکی از این درگیریها در ۳۱ سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد. مرگ پسیان موجب سرکوب قیام افسران خراسانی شد.
درگیری متجاوزان بعثی با مدافعان خرمشهر در سال ۱۳۵۹
با آغاز جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق به فرماندهی صدام و پیشروی سریع قوای بعث در جنوب و جنوب غرب کشورمان، شهرهای استان خوزستان از جمله خرمشهر و دزفول به میدان جنگی خونین مبدل شد. متجاوزان بعثی در شرایطی پا به خاک کشورمان گذاشتند که ایران به تازگی از شر رژیم پهلوی خلاص شده بود و شرایط سیاسی و نظامی تثبیت شدهای نداشت به همین دلیل از نیروی نظامی متشکل و سازماندهی شده هم در استان خوزستان خبری نبود. این مسئله موجب ایجاد توهم در فرماندهی بعثیها برای اشغال استان به استان کشور عزیزمان ایران شد.
دشمن بعثی با این تصور حمله به بندر خرمشهر را آغاز کرد و در ابتدای ورود با سرعت و به راحتی به پیشروی در شهر پرداخت اما با غیرت و انسجام رزمندگان جان بر کف و سازماندهی آنان در بندر خرمشهر، مقاومت سختی را آغاز کردند.
دهم مهر ۱۳۵۹ برای مدافعان شهر با وجود سختی و دشواری فراوان، روز موفقی بود. آنان موفق شدند با پرتاب نارنجک و کوکتل مولوتفهای دستساز به داخل تانکهای رژیم متجاوز یکی پس از آنها را منهدم کردند و دشمن که با تقویت نیروهایش درصدد تصرف کامل خرمشهر بود در این مبارزه، شکست خورد و اقدام به عقبنشینی کرد. این پیروزی در دام رزمندگان اسلام در خرمشهر شیرین و امیدبخش بود.
انتخاب سومین رییسجمهور ایران ۱۳۶۰
کشور ۳۳ روز بعد از انفجار ساختمان نخستوزیری و شهادت محمدعلی رجایی رییسجمهور و حجتالاسلام محمدجواد باهنر نخستوزیر گرفتار نابسامانی و آشوبهای عوامل نفوذی و منافقین شد اما بنیانگذار جمهوری اسلامی با قوت قلب دادن به مقامات وقت کشور مانع از هم پاشیدن فکری و سیاسی آنان شد.
با انتخاب حجتالاسلام محمدرضا مهدویکنی به عنوان کفیل رییسجمهور یا نخستوزیر موقت، زمینه برای برگزاری سومین دوره انتخابات ریاست جمهوری به وجود آمد و بیش از ۷۴ درصد واجدان شرایط پای صندوقهای رأی حاضر شدند و از بین چهار کاندید حاضر در این انتخابات آیتالله سید علی خامنهای را با ۹۵ درصد آرای شرکت کنندگان در این انتخابات به عنوان سومین رییسجمهور ایران انتخاب کردند.
در این روز در تاریخ شمسی چندین حادثه تاریخی مهم دیگر از جمله چاپ اولین شماره روزنامه عصر جدید به مدیریت عبدالحمید خان متین السلطنه در تهران در سال ۱۲۹۳، برگزاری اولین جلسه علنی مجلس سنا بعد از ۱۱ ماه تعطیلی این مجلس به ریاست سید حسن تقی زاده در سال ۱۳۳۲، عزیمت کاروان ۶۲ نفره ورزشی ایران برای شرکت در هجدهمین دوره مسابقات المپیک ۱۹۶۴ توکیو به ژاپن در سال ۱۳۴۳، در این روز چند مناسبت مهم دیگر از جمله درگذشت حسین نواب وزیر امور خارجه دکتر مصدق در سال۱۳۵۱ و ورود ضیاء الرحمن رئیس جمهوری بنگلادش به تهران و دیدار و گفتوگ با محمدرضا پهلوی در سال ۱۳۵۷ اتفاق افتاد که ذکر تیتروار آن بسنده میکنیم.
درگذشت آیتاللّه حکیم در سال ۱۳۹۰ قمری
سید محسن در سال ۱۳۰۶ قمری در عراق متولد شد. او در تحصیل علوم دینی از محضر بزرگانی چون آیات عظام آخوند خراسانی، میرزای نایینی و آقا ضیاء عراقی کسب فیض کرد. او به مسایل سیاسی و اجتماعی جامعه مسلمانان نیز توجه ویژهای داشت و به دفعات با سیاستمداران وقت رژیم بعثی عراق مبارزه کرد.
آیتالله حکیم علاوه بر مبارزه با استعمارگران انگلیسی و حضور در قیام مردم عراق در سال ۱۹۲۰ میلادی، از انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی طی سالهای اولیه دهه ۱۳۴۰ پشتیانی کرد.
وی با روی کار آمدن حزب بعث در عراق، به مخالفت با آنان پرداخت و از این روی، حُکّام جور، انواع آزار و اذیت و اهانت را به ساحت این مرجع بزرگوار روا داشتند. او در سالهای پایانی عمرش به بیماری در تبعید مبتلا شد. همچنین منزل ایشان در نجف مورد هجوم چماقداران حزب بعث و انواع بیحرمتیها قرار گرفت.
این مرجع صبور و آگاه به زمان پس از تحمل رنج و مصیبت بسیار سرانجام در ۸۴ سالگی به لقاءالله پیوست و بعد از تشییع جنازه با شکوه در کنار کتابخانهاش در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
مرگ "ارسطو" در سال ۳۲۲
ارسطو یا ارسطاطالیس فیلسوف شهیر و برجسته یونان باستان در سال ۳۸۴ قبل از میلاد، در یکی از شهرهای مقدونیه به نام استاگیرا متولد شد. پدرش طبیب مخصوص پادشاه و دربار مقدونی بود و از این راه ثروت فراوانی به دست آورد.
ارسطو در نوجوانی پدر را از دست داد و به اقتضای روحیه جوانی ثروت پدر را به عیش و نوش صرف کرد بعد از آن به ناچار وارد ارتش شد و با روبرو شدن با دوره نظام خسته از شرایط به زادگاهش برگشت و تحصیل طب را آغاز کرد.
او در ۳۰ سالگی طب را نیز رها کرد و به آتن رفت و ۸ سال در آکادمی و تحت نظر افلاطون درس خواند. ارسطو اگرچه سرا پا شیفته و مرید افلاطون بود اما هوش و ذکاوتش بسیار بیشتر از او بود به همین دلیل اگر در آثار افلاطون نقص یا تناقضی میدید آن را به استاد تذکر میداد. این مسئله رفته رفته موجب شد استاد و شاگرد بزرگترین اندیشمندان زمان خود شوند.
با مرگ افلاطون در سال ۳۴۷، ارسطو به منطقهای در آسیای صغیر سفر کرد و مدت سه سال در محفل متفکران آن سامان حضور یافت. وی در این مدت به پژوهشهایی در زمینه زیستشناسی مبادرت ورزید که بعدها شالوده نوشتههای علمیش شد. مشاهدات و تجربیات مکتوب وی در این زمینه تا قرنهای بعد مورد استفاده پژوهشگران و علاقمند بود حتی اولین دانشمندان قرن نوزدهم از جمله داروین را به تفکر وا داشت.
ارسطو در سال ۳۴۲ به دعوت فیلیپ مقدونی به آن سرزمین رفت و مربی فرزند او شد. پسر کوچک فیلیپ سالها بعد به نام اسکندر کبیر شهرت یافت. حدود ۱۰ سال پس از آن، ارسطو مدرسهای دایر کرد که به دانشگاههای امروزی شباهت داشت.
در مورد اندیشههای ارسطو میتوان از فلسفه سیاسیِ وی یاد نمود که به شرح چگونگی رفتار و عمل حکومت واقعی و نه آرمانی، میپردازد. وی هدف حکومت را پرورش و حمایت از انسانهای شریف و با فرهنگ میداند. همچنین اعتقاد داشت اگرچه افلاطون، عزیز است ولی حقیقت، عزیزتر است. وی زندگی سعادتآمیز را خویشتنداری توأم با توجه به اصل اعتدال و میانهروی میدانست و خوشبختی را نیز در گرو خوب زیستن در نتیجه کار خوب کردن عنوان میکرد.
از دیدگاه ارسطو، خداوند یک محرک شخصی نامتعین است که بشر را به سوی دنیای خیر و نیکی فرامیخواند که در آن دنیا همه چیز در نهایت هماهنگی است.
آغاز جنگ "گوگامل" بین ایران و یونان و انقراض سلسله هخامنشیان در سال ۳۳۰
در زمان خشایارشا هخامنشی، لشکرکشی بزرگی علیه یونانیان انجام شد که در نهایت به شکست خشایارشاه انجامید. این درگیریهای پراکنده تا زمان اسکندر مقدونی ادامه داشت.
در اولین روز اکتبر سال ۳۳۱ قبل از میلاد و در زمان پادشاهی داریوش سوم، دو سپاه ایران و یونان به سرکردگی اسکندر مقدونی در نزدیکی شهر موصل در محلی به نام گوگامل، رودرروی هم قرار گرفتند که ابتدا تلفات بسیاری بر یونانیها وارد شد ولی پس از درگیری داریوش سوم و اسکندر مقدونی، سپاه ایران که تصور میکرد داریوش کشته شده، فرار کرد و میدان را برای اسکندر خالی گذاشت. داریوش سوم نیز که در نبرد تن به تن با اسکندر زخمی شده بود پس از تنها شدن در برابر یورش دشمن به وحشت افتاده و متواری شد. در نتیجه بخشهایی از لشکر ایران نیز که به پیروزی، دست یافته بودند عقب نشستند و شکست سپاه ایران قطعیت یافت.
برخی مورخین، تلفاتِ ایران در این جنگ را تا ۹۰ هزار نفر ذکر کردند. اسکندر پس از این فتح بزرگ به سوی بابِل رفت و سراسر بینالنهرین را تسخیر کرد. با تصرف دیگر نقاط ایران توسط سپاهیان اسکندر مقدونی، پایتخت دولت هخامنشیان، به نام تخت جمشید در نزدیکی شیراز نیز مورد تهاجم قرار گرفت. در این حال، اسکندر به تخت جمشید حمله کرد و غنائم آن را تصرف کرد و شهر را به آتش کشید.
داریوش پس از شکست گوگامل و سقوط پایتخت درصدد تهیه سپاهی تازه بود که توسط دو سردار خیانتکار خود زخمی شد و به همان زخم درگذشت. با مرگ داریوش، حکومت ۲۳۰ ساله هخامنشیان فروپاشید و سلسله سلوکیان و سپس اشکانیان جای آن را گرفتند.
درگذشت "پیرکورنی" نویسنده و نمایشنامهنویس شهیر فرانسوی در سال ۱۶۸۴
پیر کورنی، نویسنده معروف فرانسوی در ۱۰ مارس سال ۱۶۰۶ در شهر رُوان فرانسه به دنیا آمد و تحصیلاتش را در یک مدرسه مذهبی پشت سر گذاشت. او در طول سالهای تحصیل در این مدرسه، صفات عالی انساندوستی و خویشتنداری، زهد و پارسایی را در وجودش تثبیت کرد.
کورنی تحصیلات عالیش را در رشته حقوق در ۱۸ سالگی به پایان رساند و از آن پس به مدت چهار سال در دادگستری به وکالت دعاوی پرداخت ولی به زودی به تئاتر و نمایشنامهنویسی روی آورد و بر اثر نوشتن نمایشنامههای بسیار به شهرت فراگیری رسید.
کورنی بنیانگذار حقیقیِ هنر کلاسیک تئاتر فرانسه به شمار میرود. قهرمانان داستانهای کورنی، انسان دوست، شجاع و دارای صفات عالی هستند که موانع هدف خود را پیروزمندانه از میان برمیدارند. برای تصویر قیافه و خصایص این قهرمانهای شریف و بزرگوار، کورنی زبانی جسورانه و ساده به کار برده است به طوری که بسیاری از اشعارش زبانزد مردم گشته و شکل پند و امثال به خود گرفتهاند.
وی از معدود نویسندگانی است که بر حوادث تاریخی و تحلیل وقایع، بسیار چیره دست و با مطالعه بود. در حقیقت، تابلوهایی که از رخدادهای تاریخی در آثار کورنی به ثبت رسید همراه با بیانی شاعرانه و پرداختهای دراماتیک است که در زمره به یاد ماندنیترین آثار این دست نمایشنامهها به شمار میرود.
کورنی به سبب خلق شخصیتهای بزرگ و خصوصیتهای عالی تراژدی و به سبب عظمت سبک انشا، شخصیتی برجسته و ممتاز به شمار میآید. وی به جای توجه صرف به صورت خارجی و اعمال و حرکات بشر، در پی توصیف روح آدمی بود و بدین طریق نمایش روح بشر را جانشین نمایش ظواهر و افعال کرد.
او در نمایشنامههایش به جای زاری و اظهار ناتوانی و سستی در برابر سرنوشت که خاص تراژدیهای یونان بود، آزادی بشر و قدرت اراده او را میستاید تا جایی که آدمی یا سرنوشت خود را خود میسازد یا ما فوق آن جای میگیرد و بدین طریق قهرمانان کورنی همیشه به مقام انسان برتر اعتلا مییابند.
سبک انشای کورنی، بسیار عالی و با شکوه است و از استحکام و متانت و روشنی و فصاحت برخوردار میباشد. مکالمهها بسیار درخشان و گاه به شدت هیجانانگیز میگردد. همچنین ابتکار و مهارت کورنی در انتخاب کلام و قدرت تشخیص وی در بیان نمایشی، باعث خلق تراژدیهای ارزندهای توسط او گردید. آثاری همچون سیدْ، هوراس، آتیلا، کمدی دروغگو و میدان سلطنتی از جمله برترین کارهای کورنی به شمار میروند.
پیِر کورنی که به عنوان بزرگترین درامنویس روزگار خویش و نیز خداوند شعر فرانسه و پدر تئاتر این کشور معروف است، سرانجام در اول اکتبر ۱۶۸۴ در ۷۸ سالگی درگذشت.
پایان دادگاه تاریخی "نورنبرگ" و صدور حکم درباره جانیان نازی (۱۹۴۶م)
به دنبال کشف جنایات نازیها در اردوگاههای اسیران جنگی و نیز کشتار و قتل عام بیرحمانهای که در مناطق اشغالی خود طی چند سال متوالی انجام داده بود، دادگاه بینالمللی نورمبرگ در بیستم نوامبر ۱۹۴۵م کار خود را آغاز نمود و متهمان به این جنایات جنگی در آلمان را محاکمه کرد. علت انتخاب نورمبرگ، جنبه سمبولیک آن بود. زیرا هیتلر و نازیها بسیاری از اجتماعات و تظاهراتشان، ابتدا در نورنبرگ یا مونیخ در جنوب آلمان بود. این دادگاه در نوع خود در جهان منحصر به فرد بود زیرا برای نخستین بار درتاریخ فاتحان جنگ، دادگاهی برای محاکمه مغلوبین جنگ تشکیل دادند و ۱۷۷ نفر از سران آلمان نازی را در این دادگاه محاکمه کردند. قضات این دادگاه از چهار کشور امریکا، انگلستان، شوروی و فرانسه تعیین شده بودند. در نهایت در اول اکتبر ۱۹۴۶م، از مجموعه متهمینی که محاکمه شدند ۲۵ نفر محکوم به مرگ و بیست نفر به زندانهای بلند و کوتاه مدت محکوم شدند، همچنین ۳۵ نفر دیگر نیز از اتهامات وارده تبرئه گردیدند. تقاضای تخفیف مجازات محکومین از طرف شورای عالی متفقین برای نظارت بر امور آلمان رد شد و احکام صادره در شانزدهم اکتبر ۱۹۴۶م به اجرا درآمد.
روز ملی و اعلام "جمهوری خلق چین" در سال ۱۹۴۹
با تسلیم ژاپن در پایان جنگ جهانی دوم، ارتش این کشور مناطق اشغالی چین را تخلیه و عقب نشینی کرد. از آن پس نواحی آزاد شده به رهبری مائوتسهتونگ تحت تسلط کمونیستها قرار گرفت و این امر آتش جنگ داخلی چین را شعلهور کرد. در این جنگ، قوای کمونیست مائو بر نیروهای ملیگرای چیانکایچک پیروز شده و رژیم وی را ساقط کردند.
چیانکایچک به جای اینکه به کانتون، پایتخت موقت چین در جنوب این کشور برود، به جزیره تایوان رفت و دولت چین ملی را در آنجا تشکیل داد. فرار چیانکایچک به تایوان که از نومیدی کامل او در جلوگیری از سقوط چین به دست کمونیستها حکایت میکرد، روحیه باقیمانده نیروهای دولتی چین را به شدت تضعیف کرد و کمونیستها در مدتی کمتر از چهار ماه باقیمانده خاک چین را بدون مقاومت زیاد تصرف کردند. در نهایت در اول اکتبر ۱۹۴۹ جمهوری خلق چین به رهبری مائو در پکن اعلام شد.
چین یکی از کهنترین تمدنهای بشری است و پیشینه فرهنگی آن به هزاران سال قبل باز میگردد. چین در بخش جنوب شرقی آسیا و در ساحل اقیانوس آرام و همسایگی روسیه، مغولستان و ویتنام قرار گرفته است. پایتخت چین «پکن» نام دارد و از شهرهای مهم آن شانگهای و چونگچینگ و چنگتو است. این کشور کهن با ۹/۵۷۲/۹۰۰ کیلومتر مربع مساحت و با بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون نفر جمعیت پرجمعیتترین کشور جهان به شمار میرود.
پیشبینی میشود که جمعیت چین تا سال ۲۰۲۵ نزدیک به ۱/۵ میلیارد نفر شود. کشور چین دین رسمی نداشته و اکثریت مردم آن فاقد دین و مذهب هستند و در این میان در حدود ۲۱ درصد مردم پیرو مذاهب بومی و درصدی نیز بودایی هستند. درصد کمی از مردم چین که نزدیک به ۷۰ میلیون نفر هستند پیرو آیین اسلام هستند.
زبان رسمی مردم چین، چینی و واحد پول آن رنمینبی یوآن است. بیش از ۹۰ درصد مردم چین ملیت چینی داشته و از تیرههای نژادی زرد هستند.
نظام سیاسی حاکم بر چین «جمهوری» است.
روز اول اکتبر سالروز تأسیس جمهوری خلق چین در سال ۱۹۴۹ به عنوان روز ملی چین نام گذاری شده است.
استقلال کشور افریقایی "نیجریه" از استعمار انگلیس در سال ۱۹۶۰
پس از آنکه در قرن ۱۵ و ۱۶، پرتغالیها و انگلیسیها به سواحل نیجریه راه یافتند، این کشور را به یکی از مهمترین مراکز تجاری برده تبدیل کردند.
در اواخر قرن ۱۹ استعمار بریتانیا، این کشور را به تصرف خود درآورد و در سال ۱۹۱۴ با الحاق دو تحت الحمایه خود یعنی نیجریه شمالی و جنوبی، مستعمره نیجریه را ایجاد کرد. نیجریه در سال ۱۹۵۴ دارای خودمختاری و عضو جامعه کشورهای مشترک المنافع شد.
در سال ۱۹۶۰ نیز مردم این کشور با شرکت در یک همه پرسی، ایجاد یک حکومت فرمانداری کل فدرال، مستقل از بریتانیا را تأیید کردند و بدین صورت، نیجریه به استقلال رسید. تا اینکه حکومت نیجریه در سال ۱۹۶۳ تبدیل به جمهوری شد.
این کشور با بیش از ۹۲۳ هزار کیلومتر مربع مساحت در غرب افریقا در کنار خلیج گینه و در همسایگی کشورهای نیجر، بنین و کامرون واقع است. جمعیت آن در حدود ۱۱۲ میلیون نفر است که ۴۳ درصد آن را مسلمانان تشکیل میدهند و بقیه پیرو آیین مسیحیت هستند. جمعیت این کشور تا سال ۲۰۲۰ از مرز ۱۸۷ میلیون نفر عبور کرد.
پایتخت نیجریه، آبوجا نام دارد و شهرهای مهم آن ایبادان، لاگوس و کانو است. واحد پول این کشور افریقایی، نایرا و زبان رسمی آن انگلیسی است. اکثریت قریب به اتفاق سکنه نیجریه در اول اکتبر ۱۹۶۰ از نژاد سیاه هستند و خط رسمیت دارد.
این کشور یک کشور قبیلهای است و بیش از ۲۵۰ قبیله در نقاط مختلف این کشور، تقریبا به طور مستقل زندگی میکنند.
نظام سیاسی نیجریه جمهوری فدرال است ولی از بدو استقلال نیجریه به این طرف، غالبا رژیمهای نظامی بر این کشور حکومت کردهاند.
نیجریه یکی از کشورهای صادر کننده نفت بوده و به واسطه درآمد حاصل از فروش نفت، از کشورهای بالنسبه ثروتمند افریقا به شمار میآید.
روز ملی "پالائو" از ایالات متحده امریکا در سال ۱۹۹۴
کشور جزیرهای پالائو در۹۰۰ کیلومتری شرق فیلیپین، در اقیانوس آرام قرار دارد و مرکب از حدود ۱۰۰ جزیره است. مجمع الجزایر پالائو از قرن ۱۹ در تصرف اروپائیان بود تا در سال ۱۸۹۹ توسط آلمان خریداری شد.
پالائو از سال ۱۹۱۴ تا پایان جنگ جهانی دوم در تصرف ژاپن بود و سرانجام به وسیله آمریکائیها اشغال شد سپس به عنوان محلی برای آزمایشات هستهای آمریکا تبدیل شد. از سوی دیگر بومیان این جزایر تحت فشار آمریکا به شدت کاهش یافت و از این منطقه مهاجرت کردند.
در ژانویه ۱۹۷۹ قانون اساسی این کشور تدوین شد و بر اساس آن، آزمایش، به کارگیری، نصب و دفن هر گونه سلاح و ضایعات هستهای در این کشور ممنوع شد که این مسئله مورد اعتراض آمریکا قرار گرفت.
سرانجام پس از آنکه آمریکا از این قانون مستثنی شد در اول اکتبر ۱۹۹۴ استقلال این کشور اعلام شد.
جمهوری پالائو با ۴۸۸ کیلومتر مربع مساحت، جمعیتی در حدود ۱۹ هزار نفر داشت که این جمعیتدر سال ۲۰۲۰ از مرز ۲۳ هزار نفر گذشت. بیش از نیمی از جمعیت این کشور مسیحی است و زبانهای پالائویی و انگلیسی زبان رسمی این کشور است.
پایتخت این کشور «کورور» و شهرهای مهم آن عبارتند از آیرای و نگاراماش.
واحد پالائو دلارِ آمریکاست و نوع حکومت آن جمهوری با دو مجلس قانونگزاری است.
انتهای پیام
نظرات