به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، دفاع مقدس سرآغاز مسیری برای خودکفایی و اتکاء به نیروهای میهنی و بومی بود که در دهه‌های بعد به اوج خود رسید. در روزگاری که جنگی همه‌جانبه علیه مردم ایران شدت گرفته بود، تحریم‌های نظامی و اقتصادی لطمه‌های جبران‌ناپذیری به سازمان اقتصادی و دفاعی کشور وارد آورد، اما متخصصان جوان این مرز و بوم دست به ابداعات و ساخت تجهیزات جنگی زدند.
۳۱ شهریور، آغاز خودنمایی متخصصان برای خودکفایی در صنایع دفاعی
«سی‌ویکم شهریور در تقویم پُرافتخار جمهوری اسلامی ایران، روز شروع «هفته دفاع مقدس» و سرآغاز تهاجم وحشیانه‌ای است که طی آن رژیم بعثی صدام نیابتا از جانب استکبار جهانی و با حمایت و پشتیبانی کامل نظام سلطه، با همه توان و استعداد به مرزهای کشورمان تجاوزی آشکار و همه‌جانبه را رقم زد تا بلکه بتواند حکومت نوپای اسلامی و مردمی ایران را که به تازگی شکل گرفته بود، به زانو درآورد. اما به یاری خداوند و جان‌فشانی و ایثار جوانان مومن و انقلابی و رهبری حکیمانه بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) نه‌تنها خواب شوم دشمنان تعبیر نشد، بلکه این تهدید به فرصتی تبدیل شد و طی آن عزم و اراده ملت قهرمان ایران مجال بروز پیدا کرد و نقطه‌ی عطفی در تاریخ مقاومت و پایداری مردم همیشه در صحنه‌ی ایران شد که ارمغان آن «عزت و اقتدار ملی» بود.»
مطلب فوق، بخشی از بیانیه‌ی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در ۳۱ شهریور امسال بود. بر اساس این بیانیه، هشت سال دفاع مقدس این فرصت را به صنایع نظامی کشور داد تا با اعتماد به توان داخلی و بهره‌گیری از استعدادهای درخشان و ناب ایرانی، به‌تنهایی و بدون استمداد از خارج، محصولات موردنیاز خود را تولید و طراحی کند به طوری‌که اکنون جمهوری اسلامی ایران به یکی از موثرترین صادرکنندگان تجهیزات و محصولات نظامی و دفاعی در منطقه و جهان تبدیل شده است. امروز قدرت دفاعی کشور در تمامی عرصه‌ها که با تکیه بر توانمندی‌های داخلی و بومی به دست آمده، توان بازدارندگی جمهوری اسلامی را به نقطه‌ای رسانده است که دشمنان قسم‌خورده‌ی انقلاب را از هرگونه ماجراجویی و اقدام سخت و نظامی علیه کشور عزیزمان برحذر می‌دارد.
در ادامه بیانیه وزارت دفاع آمده است: «وزارت دفاع ضمن گرامی‌داشت یاد و خاطره شهیدان انقلاب اسلامی، هشت سال دفاع مقدس، محور مقاومت، مدافعان عرصه امنیت به‌ویژه یک‌هزار شهید صنایع دفاعی کشور و همچنین سه وزیر دفاع شهید، شهیدان «دکتر چمران، سرلشکر نامجوی و سرلشکر فکوری»، آغاز هفته دفاع مقدس را گرامی داشته و تقارن این ایام را با میلاد باسعادت پیامبر رحمت، حضرت ختمی‌مرتبت، محمد مصطفی(ص) و همچنین میلاد امام جعفر صادق(ع) را به تمامی تلاش‌گران عرصه تولید و مجاهدت تبریک گفته و اعلام می‌دارد با استعانت از پروردگار متعال و تحت زعامت داهیانه‌ی مقام معظم رهبری و فرماندهی معزّز کل قوا، حضرت امام خامنه‌ای(مد ظله العالی) با بهره‌گیری از آموزه‌های دفاع مقدس که همانا خودکفایی، تلاش و خستگی‌ناپذیری است راه شهیدان را ادامه خواهد داد و با به‌کارگیری سرمایه‌های انسانی جوان، مومن و باانگیزه، همانند گذشته به خلق فناوری‌های نوین و نوظهور ادامه خواهد داد.»
خودکفایی ایران در تولید موشک تاو، کابوس تانک‌های بعثی
«محسن رفیق‌دوست» وزیر سپاه در دوران دفاع مقدس با اشاره به ساخت موشک‌های تاو توسط جوانان ایرانی، در خاطرات خود بر توانمندی جوانان کشورمان تاکید کرده است، که به شرحی از آن می‌پردازیم:
«جنگ ما با عراق، جنگ زمینی بود و عراق هم از نظر نیروی زرهی به‌شدت تقویت شده بود و ما ضدزره‌مان، تاوهایی بود که از زمان پهلوی داشتیم و این در حال تمام‌شدن بود. بین رزمنده‌ها اصلاً معروف شده بود به «یک تاو، یک تانک»؛ واقعاً هم این‌طوری است. یعنی کسی که کار را انجام می‌دهد، فقط در دوربین نگاه می‌کند و به محض این‌که تانک را دید، ماشه را فشار می‌دهد. دیگر لازم نبود کاری انجام دهد، چون موشک تاو با دو تا سیم هدایت می‌شود و بردش هم ۳۲۰۰ متر است و خوب شلیک می‌شود و به تانک می‌خورد. تاو چون قدرت تخریبش زیاد است، در هر تانکی فرو می‌رود و آن را منهدم می‌کند. بنابراین نیاز شدیدی به تاو داشتیم. فشار زیادی هم به ما می‌آوردند که ما تاو تهیه کنیم.
دشمن ما تانک زیاد داشت و نفربر و زره‌پوش ضدزره‌های دیگر، تنها موشک موجود برای ما، تاو بود که آن‌هم در شرف تمام‌شدن بود. ما از هر کانالی برای خرید اقدام کردیم اما موفق نشدیم، چاره‌ای نداشتیم جز این‌که با آن حجم نیازی که داشتیم، این سلاح را در داخل کشور بسازیم که یکی از داستان‌های خیلی پرماجرا در صنایع سپاه همین تاو است. بچه‌های مهندسی یعنی اساتید دانشگاه‌ها را به باغ شیان تهران دعوت کردم و از آنجا به عنوان مرکز فکری صنایع استفاده می‌کردم. آن‌ها این‌قدر با جنگ ناآشنا بودند که نمی‌دانستند موشک داخل غلافی است و چه جوری آن را باید دربیاورند. بالاخره رزمنده‌ای که با تاو کار می‌کرد، آمد و غلاف را باز کرد و موشک درآمد، موشکی که آن را روی پرتابکننده سوار می‌کنند و بعد شلیک می‌کنند.
بالاخره آن را باز کردند و قرار شد ساخت آن را شروع کنیم. قطعات لازم را داشتیم ولی چند قطعه‌ی آن به‌عنوان نقطه کور مانده بود. یکی ژیرسکوپ آن بود که ژیرسکوپ با قدرت الکتریسته قوی حرکت می‌کند. یکی پنوماتیکی بود که مکعبی بود که ظاهر آن به‌صورت مکعب بود اما اضلاعش آن‌قدر صیقلی به هم ارتباط داشت که آن داخل باید مثل یک دایره باشد، ولی به‌صورت یک مکعب کامل درمی‌آمد. یکی‌هم خود دوک سیم که در ظرف چند ثانیه ۳۲۰۰ متر باز بشود و گیر نکند. بقیه قطعات آن ساخته شده بود. ما حتی ژیرسکوپ را پیش ژاپنی‌ها فرستادیم حالا یا عمداً پنج شش‌بار بردند و آوردند ولی باز آن‌چیزی که می‌خواستیم نشد.
بالاخره برادری از سپاه را در همان باغ شیان مامور کردیم که ژیرسکوپ را بسازد. حتی قطعه‌ی دیگری را برادر دیگری که یک صنعتگر بود، ساخت. این‌فرد شاید تحصیلات دانشگاهی هم نداشت، نمی‌دانم؛ شاید دیپلم بود. او بالاخره ساخت و آورد و مدت‌ها آزمایش کردیم و نهایتاً درست شد. در مورد خرید خود سیم هم مشکلی داشتیم و فردی که در آلمان سیم را برای ما خریده بود، بعدا او را دستگیر کردند و به آمریکا بردند و در آمریکا او را زندانی کردند. اما بالاخره آن‌هم درست شد. دو سه‌بار آزمایش کردیم. عده‌ای از نماینده‌های مجلس هم آمدند. ابتدا عده‌ای ما را مسخره کردند و به ما خندیدند ولی من همان‌جا بچه‌ها را تشویق کردم. مرتبه‌ی آخر که گزارش دادم، مطمئن بودیم و آقایان را دعوت کردیم تا انجام موفقیت‌آمیز این اقدام را نشان بدهیم. پشت یک تویوتا که از طریق ریموت کنترل می‌شد را، پرده‌ای گذاشتیم و علامت ضربدر هدف را مشخص کردیم. سپس با ریموت، تویوتا را حرکت دادیم و تاو را هم شلیک کردیم و رفت وسط هدف خورد.»
همکاری ارتش و وزارت سپاه برای خرید و مهندسی معکوس تجهیزات
در طول دوران جنگ هرچه تحریم‌ها ضد ایران افزایش می‌یافت، اما سیل تجهیزات و تسلیحات از کشورهای اروپایی، آمریکا، شوروی و حوزه خلیج‌فارس از مسیر زمین، دریا و هوا به سوی کشور عراق سرازیر بود. کمبود تجهیزات موجب شده بود که جمهوری اسلامی ایران از طرق مختلف از جمله دور زدن تحریم‌ها و استفاده از کشور ثالث، به‌دنبال رفع نیازها و تأمین تجهیزات و سلاح‌های موردنیاز خود باشد. در این حین، وزارت سپاه با کوشش رزمندگان، صنعت را در عرصه تسلیحات نظامی به میدان آورد و توانست برخی از ادوات را تولید کند و به خودکفایی برسد.
واحد ادوات و ضدزره یکی از واحدهای سازمان سپاه است که علاوه‌بر حضور مستمر و مؤثر در دوران هشت سال دفاع مقدس، در پشت جبهه‌های نبرد با همکاری صنعت، در تأمین تسلیحات خدمت بزرگی را انجام داده است. در همین راستا «سردار علی عساکره» مسئول ادوات و ضدزره سپاه در دوران دفاع مقدس در خصوص تلاش مهندسان ایرانی در آن‌دوران، اظهار کرده است: «بعد از گردان‌های پیاده، واحد ضدزره، دومین واحدی است که در سازمان رزم سپاه شکل گرفت. نیروهای مردمی و بسیجی که ماندگار بودند، یعنی بیش‌از سه ماه یا بیشتر و یا حتی تا یک الی دو سال در منطقه می‌ماندند، به واحدهای ادوات و ضدزره انتقال پیدا می‌کردند و دوره‌های تخصصی می‌دیدند.»
وی با تأکید بر این نکته که خودکفایی را از زمان جنگ داشتیم، گفت: «در طول جنگ به‌خصوص اوایل جنگ، با توجه به کمبودهایی که داشتیم اما سلاح‌ها، تولید و تأمین و اشکالات تمام سلاح‌ها در صحنه‌ی نبرد بررسی می‌شد و تمام تجهیزات در دل عملیات‌ها به دست می‌آمد و از آنجا به کارخانه‌ها انتقال پیدا می‌کرد و تولیدات شکل می‌گرفت.»
مسئول ادوات و ضدزره سپاه در دوران دفاع مقدس، در خصوص محدودیت‌ها برای تأمین تسلیحات، افزود: «سپاه تجهیزات به‌طور کامل در دست نداشت و تجهیزات در اختیار ارتش بود، ارتش خود نیز به تجهیزات نیاز داشت، سازمان رزم سپاه هم در حال توسعه بود و نیاز به تجهیزات و امکانات داشت. از طرف دیگر عملیات‌های بزرگی به سپاه واگذار شده بود از جمله «عملیات شکست حصر آبادان، فتح‌المبین، طریق‌القدس، بیت‌المقدس» و برای این عملیات‌ها نیاز به تجهیزات زیادی بود اما تأمین نمی‌شد و محدودیت داشتیم.»
پایه‌گذار خودکفایی در صنایع دفاعی که بود؟
حقیقتی که کمتر به آن توجه شده است، نقش مستقیم حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در آغاز خودکفایی برای تولید ملی صنایع دفاعی و تجهیزات موردنیاز نیروهای مسلح است. بدون اغراق، می‌توان رهبر عزیزمان را سردمدار و آغازگر تحول اقتصادی، پیشرفت و خودکفایی ملی در عرصه صنایع دفاعی نامید. زمانی که ایشان نماینده‌ی امام(ره) در ارتش و معاون امور انقلاب وزارت دفاع بودند، در تاریخ ۲۳ دی ۱۳۵۸ با صدور پیام مهم تشکیل جهاد خودکفایی در ارتش، چراغ حرکت به سمت خودکفایی صنایع دفاعی را روشن کردند.
تا قبل از صدور فرمان ایشان، موضوع تحقیقات در عرصه صنایع دفاع وجود خارجی نداشت، در سطح نیروهای مسلح باور به خودکفائی محلی از اعراب نداشت و تجهیزات ارتش با مشکلات عدیده و اساسی برای تعمیر و نگهداری، تأمین قطعات و راه‌اندازی روبه‌رو بود. متعاقب صدور آن فرمان تاریخی، نخستین مجموعه‌های خودکفایی و هسته‌های غیرمتمرکز و جهادی در ارتش ایجاد شد و بدین ترتیب باور به خوداتکایی، خودکفایی، اعتلای دانش فنی و استقلال دفاعی در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی پایه‌گذاری شد.
بدین ترتیب، نیروهای مسلح که تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، سامانه‌ها و تجهیزات موردنیاز خود را از کشورهای صنعتی گوناگون به‌ویژه بلوک غرب و آمریکا تأمین می‌کردند، راه خودکفایی را آغاز کردند. اما اندیشه‌های حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در جهت نیل به خودکفایی صنایع دفاعی به سال ۱۳۵۸ محدود نشد و ایشان در سال ۱۳۶۲ با ایراد یک سخنرانی مهم و حساس، سرآغاز حرکت جدی‌تر خودکفایی در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران شدند: «من با اجازه‌ی فرماندهی کل نیروهای مسلح و مقام معظم رهبری، به ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران و به فرماندهان سه نیرو پیشنهاد قطعی خواهم کرد که یک معاونت جهاد خودکفایی به وجود بیاورند و همه نیروهایی که می‌توانند، همه دست‌هایی که می‌توانند ما را به خودکفایی برسانند، جمع کنند و از آن‌ها کمال استفاده را بکنند.»
امیر سرلشگر «صالحی» فرمانده سابق ارتش یکی از نقاط عطف حرکت به سمت خودکفایی در صنایع دفاعی را، فرمان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان نماینده ولی‌فقیه در ارتش می‌داند و در خصوص وابستگی نظامی کشور پیش از پیروزی انقلاب، می‌گوید: «در رژیم گذشته تأمین تجهیزات نظامی ما عمدتاً با خرید از خارج بود. آن‌چه بسیار ناراحت‌کننده بود، این بود که کار کردن با تجهیزات و تعمیر و استفاده از آن‌ها، رده‌بندی داشت و نیروهای ما اجازه این کار را نداشتند.»
وی افزود: «هر وسیله‌ی تجهیزاتی ما در سطحی از این رده‌بندی جا داشت. مثلاً نیروی ما اجازه نداشت همین گلن‌گدن معمولی سلاح را باز کند. در مورد تجهیزات نظامی بزرگ‌تر مثل بالگرد حتی تعویض روغن به عهده یک استوار آمریکایی بود که در حدود سال‌های ۱۳۵۴، ۱۲ هزار دلار حقوق می‌گرفت. تیم‌های مستشاری نظامی دیگر اعم از تعمیرکاران و کارشناسان هم وضعیتی مشابه داشتند و ما در آن‌زمان صحنه‌های تأسف‌برانگیزی را شاهد بودیم. این مسأله باعث شده بود که واقعاً نیروهای ما حالت منفعل داشته باشند و فقط کارهای ساده‌ی رده یک و دو را خودشان انجام دهند.»
شلیک اسکادهای لیبی، اولین خودکفایی موشکی ایران
«فائزه غفار حدادی» فعال فرهنگی در بخشی از کتاب «مردی با آرزوهای دوربُرد» از خاطرات حماسه‌های «شهید حسن طهرانی‌مقدم، پدر موشکی ایران»، می‌نویسد: «موشک داشتن که دردی را دوا نمی‌کند تا بلد باشی چطور آتشش کنی و بفرستی بنشیند روی نقطه‌ای که می‌خواهی، فایده‌ای ندارد. موشک‌هایی که سپاه به‌زور و با پیگیری‌های فراوان از معمّر قذافی{رهبر لیبی} گرفته بود، خودشان خدمه پروازی داشتند، یعنی تیمی از متخصصان موشکی هم برای پرتاب موشک از لیبی آمده بودند، غافل از این‌که تا اولین محموله موشکی از لیبی برسد، حسن مقدم ۱۲ نفر از بچه‌های توپخانه را دستچین کرده و همراه خودش برده بود سوریه.
توی سه‌ماه، یک دوره فشرده طاقت‌فرسای موشکی دیده بودند و برگشته بودند. درسی را که سی چهل نفر توی یک‌سال باید می‌گرفتند، سیزده‌نفره توی سه ماه یاد گرفته بودند. هر کدام جای چند نفر کلاس رفته بود و مطلب یاد گرفته بود، با این‌حال همه‌اش تئوری بودند و آنجا اجازه دست زدن به تجهیزات عملیاتی و حتی عکس‌برداری از موشک‌ها را نداشتند، همین شد که با درایت حسن آقا هرکدام به اسم نیروی ساده رفتند وردست لیبی‌ها و شدند کمک خدمه آن‌قسمتی که تخصصش را خوانده بودند.
توی همان ۱۰ پرتاب اولیه که اسفند ۶۳ تا اواخر فروردین ۶۴ صورت گرفت و جاهای مهمی مثل پالایشگاه کرکوک، بانک رافدین بغداد و اطراف کاخ صدام هدف قرار گرفت، فوت و فن کار دست‌شان آمد و قِلِق‌هایش را هم یاد گرفتند. دیگر می‌توانستند به‌تنهایی موشک هوا کنند ولی هیچ‌کس فکر نمی‌کرد بتوانند ده‌ها خرابکاری عامدانه و ماهرانه در مورد موشک‌ها را توی مدت کوتاهی برطرف کنند.
شاهکاری که ایرانی‌ها سال ۶۵ توی خود موشک‌ها و همه‌ی تجهیزات جانبی‌اش ایجاد کرده بودند، تصورات غربی‌ها را به‌هم ریخت، در همین راستا دشمن به قذافی فشار آورد و او هم نیروهایش را احضار کرد. به عراق و شرکای غربی هم اطمینان داد که «ایران هرگز به‌تنهایی قادر به استفاده از هیچ موشکی نخواهد بود»، از تیم متخصصش خواسته بود که موشک‌های مانده را غیرعملیاتی کنند و برگردند. آن‌ها هم کم نگذاشته و حتی قطعه‌های کلیدی را با خودشان برده بودند، حاج‌حسن گفته بود «باید دست‌مان را روی زانوی خودمان بگذاریم»، به نحوی‌که توی چهل پنجاه روز ده‌ها خرابکاری پیچیده را کشف کردند و به‌طور مستقل به نتیجه رسیدند.
تا این‌که ساعت ۶:۲۰ بامداد روز ۲۱ دی سال ۱۳۶۵ که یک موشک اسکاد بی، به مقر فرماندهی نیروی هوایی عراق در شهر بغداد اصابت کرد، لحظه عجیبی برای سرنوشت جنگ بود. حتی خود مقامات ایرانی هم باور نمی‌کردند که بچه‌های ایرانی بتوانند نواقص را برطرف کنند و پرتاب موفقی داشته باشند، برای همین قبل از ساعت ۱۰ صبح که رادیو عراق خبر انفجار را داد، هیچ رسانه‌ای توی ایران چنین خبری را پخش نکرد که ایران به‌تنهایی موشک شلیک کرده بود.»
جنگ و تحریم، تهدید یا فرصت؟
کارشناسان نظامی معتقدند، اگر تحریم‌ها نبود، جهاد خودکفایی در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران راه نمی‌افتاد؛ اگر هم راه می‌افتاد، این‌قدر سرعت در پیشرفت نداشت و به این اندازه نوآوری نداشتیم. برکت این تحریم‌ها این بود که نیروها با خودباوری خیلی کارها کردند. فرماندهان ارشد نظامی‌کشورمان و همچنین کارشناسان معتقدند، یکی از عوامل مهمی که باعث ایجاد خودکفایی در ارتش و سپاه شد، هشت سال دوران دفاع مقدس و تحریم ایران از سوی اکثر کشورهای جهان و عدم دستیابی ایران به تجهیزات و ادوات نظامی در مقابل ارتش تا بُن دندان مسلحِ صدام بود.
در سال ۱۳۶۷ جنگ با تمام آسیب‌ها و ویرانی‌هایش به پایان رسید، ولی تجربه‌ی ۸ ساله جنگ، لزوم داشتن تاسیسات زیربنایی برای تولید تجهیزات پیشرفته‌ی نظامی و رسیدن به خودکفایی در امور صنایع نظامی مادر و وابسته را، بیش‌از پیش ضروری می‌کرد، به نحوی‌که ادامه‌ی ساخت قطعات هواپیماهای آمریکایی و هم‌زمان طراحی و اجرای طرح ساخت «هواپیمای جنگنده آذرخش»، ساخت «تانک ذوالفقار» و «نفربر کُبرا»، ساخت نمونه‌ی مشابه ایرانی «موشک هوا به هوای دور برد ققنوس»، بازسازی هلی‌کوپترهای آسیب‌دیده از جنگ که منجر به ساخت «هلی‌کوپتر شباویز» شد، پروژه ساخت «هواپیمای آنتونف ۱۴۰» با همکاری اوکراین و صدها پروژه‌ی دیگر، آغازگر راهی شدند که ادامه آن جمهوری اسلامی ایران را به خودکفایی ۱۰۰ درصدی در صنعت دفاعی رساند.
امروز نیز با گذشت چند دهه از دوران دفاع مقدس، تنها کشوری که در جهان زیر فشارهای بزرگ، متنوع و فراگیر تحریم‌ها قرار دارد، ایران است و در این بین، بیشترین فشار در اثر این تحریم‌ها بر نیروهای مسلح متمرکز شده است. اما اثر این تحریم‌ها با «جهاد علمی و پژوهشی نیروهای مسلح»، تقریباً در حد صفر است.
«رهبر معظم انقلاب» نیز در خصوص پیشرفت‌های چشمگیر در صنایع دفاعی و نظامی ایران با توجه به تشدید تحریم‌ها علیه کشورمان، فرموده‌اند: «ما در همین دوره‌ی محاصره‌ی اقتصادی بود که این همه امکانات را به دست آوردیم. در سختترین دوره‌های محاصره‌ی اقتصادی، جوان‌های ما توانستند سلاح‌هایی را بسازند که در همه دنیا آن سلاح‌ها را غیر از آمریکاییها و یکی دو دولتِ عزیزکرده‌ی آمریکا، هیچ‌کس نداشت.»
اعتراف دشمنان به قدرت نظامی ایران
پیشرفت‌های جمهوری اسلامی‌ایران و خودکفایی در صنایع نظامی و دفاعی تا حدی است که، دشمنان نیز آشکارا به این موضوع اذعان دارند. «جاش راگین» روزنامه‌نگار آمریکایی طی مقاله‌ای در مجله فارین پالیسی به نقل از مدیر سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا (CIA) نوشته است: «قدرت نظامی و دفاعی ایران از منطقه خاورمیانه فراتر رفته و هم‌اکنون باید ایران را در زمینه نظامی، یک کشور فرامنطقه‌ای خواند.»
همچنین ژنرال «مایکل هایدن»، مدیر سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا «CIA» و آژانس امنیت ملی این کشور «NSA» در زمان ریاست‌جمهوری جورج‌بوش، نیز می‌گوید: «هرگونه فکر مداخله‌ی نظامی در ایران و آسیب رساندن به تأسیسات نظامی و هسته‌ای ایران، هم‌اکنون توهّمی‌بیش نیست و ایران با خودکفایی در صنایع نظامی و پیشرفت موشکی خود، به قدرت فرامنطقه‌ای تبدیل شده که با هرگونه حمله‌ی احتمالی به‌شدت برخورد خواهد کرد.»، همچنین هایدن با ذکر این نکته که جورج بوش با تمام جنگ‌افزارهای خود در خاورمیانه نتوانست در مقابل خواست ایرانیان در به‌دست آوردن تکنولوژی هسته‌ای مقاومت کند، تهدیدات وی در حمله به ایران در زمان ریاست‌جمهوری هشت‌ساله‌اش را، چیزی جز فرافکنی و ادعاهای پوشالی ندانست.
با توجه به مطالب فوق، جنگ تحمیلی و تحریم‌های ظالمانه در دوران دفاع مقدس به‌عنوان فرصتی برای خودکفایی در ساخت تسلیحات نظامی، حس خودباوری در مهندسان و رزمندگان ایرانی را متجلی و مسیر توسعه در صنایع دفاعی را فراهم کرد؛ به نحوی‌که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران در آن دوران ضمن به‌کارگیری تجهیزات دوران قبل از انقلاب و جمع‌آوری تسلیحات جدید، به مهندسی معکوس و بازتولید آن‌ها پرداختند و در تامین منابع دفاعی موردنیاز، به خودکفایی رسیدند، تا جایی‌که اکنون جزو قدرت‌های بی‌رقیب نظامی در منطقه غرب آسیا محسوب می‌شویم.
انتهای پیام