فاطمه سادات حسینی کارشناس تغذیه مرکز بهداشت قم در گفت‌وگو با ایسنا، در رابطه با اهمیت استفاده از میان وعده‌های سالم در چرخه رشد دانش آموزان، اظهار کرد: در سنین کودکی رشد بافت‌ها، عضلات و قد را شاهد هستیم و به همین واسطه فرد به میزان انرژی بیشتری نیاز دارد؛ از طرفی افزایش فعالیت بدنی و ذهنی دانش‌آموزان در مدارس انرژی زیادی از آن‌ها خواهد گرفت؛ لذا والدین باید تغذیه‌ای سالم برای فرزندانشان در نظر بگیرند.
وی با بیان اینکه تغذیه سالم در رشد سلامت و یادگیری کودکان تأثیرگذار است، افزود: مواد غذایی با چگالی بالا که میزان کافی انرژی را تامین می‌کنند برای ما خیلی مهم هستند و در این راستا سه وعده اصلی صبحانه، ناهار و شام و همچنین دو تا سه میان وعده بسیار اهمیت دارد؛ زیرا در این سنین ذخایر گلوکز را به میزان زیاد در کبد نداریم و نهایتاً ۴ تا ۶ ساعت کبد ما این ذخایر را تامین می‌کند، لذا میان وعده‌ها در برنامه غذایی کودکان باید مدنظر قرار بگیرد.
حسینی اظهار کرد: در هرم غذایی کودکان بیشترین نیاز ما از طریق کربوهیدرات‌ها تامین می‌شود که شامل نان، برنج، ماکارونی، سیب زمینی و دیگر غلات است؛ در گروه بعدی پروتئین‌ها قرار دارند که به دلیل انجام سنتز سلول‌ها و بافت‌های جدید در سنین کودکی و همچنین نگهداری و ترمیم بافت‌ها نیاز به پروتئین بسیار اهمیت دارد؛ تخم مرغ، گوشت قرمز، گوشت مرغ، ماهی، شیر و لبنیات منابع خوبی از پروتئین هستند که کمک می‌کنند اسید آمینه‌های ضروری را دریافت کنیم.
وی با اشاره به اینکه اگر پروتئین حیوانی با غلات یا حبوبات ترکیب شود به افزایش میزان جذب پروتئین گیاهی کمک می‌کند، تصریح کرد: برخی کودکان منابع پروتئینی همچون گوشت قرمز را دوست ندارند لذا والدین باید در اشکال مختلفی به عنوان مثال در قالب برگر یا کباب این منبع غذایی را به فرزندان خود عرضه کنند.
حسینی کلسیم و ویتامین دی را از ویتامین‌ها و مواد معدنی مهم در سنین کودکی عنوان کرد و گفت: ویتامین دی به جذب بهتر کلسیم کمک می‌کند و بهترین منبع کلسیم لبنیات پاستوریزه و کم چرب است.
این کارشناس تغذیه اظهار کرد: استفاده از لبنیات پر چرب حتی برای کودکان کم وزن هم توصیه نمی‌شود، زیرا چربی در رگ‌ها رسوب می‌کند و در بزرگسالی باعث بروز بیماری می‌شود.
وی ضمن اشاره به اینکه برای تامین ویتامین دی می‌توان ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در معرض نور مستقیم آفتاب قرار گرفت، ادامه داد: پروتکل‌های درمانی جهانی پیشنهاد می‌کنند برای پیشگیری از کمبود ویتامین دی، کودکان دو تا ۱۲ ساله یک ماه در میان یک پرل ویتامین دی ۵۰ هزار استفاده کنند و همچنین نوجوانان بالای ۱۲ سال تا بزرگسالان ماهیانه یک پرل ویتامین دی ۵۰ هزار استفاده کنند.
حسینی با بیان اینکه مصرف نوشابه جذب کلسیم را مختل می‌کند، اظهار کرد: مصرف نوشابه باعث می‌شود حتی اگر کودکان رشد طولی استخوان هم داشته باشند، دچار پوکی استخوان باشند و با کمترین ضربه شاهد شکستگی یا حداقل ترک خوردگی استخوان‌ها در کودکان باشیم.
این کارشناس تغذیه ضمن پرهیز از مصرف زیاد شیر کاکائو، تاکید کرد: اگزالات موجود در کاکائو مانع جذب کلسیم می‌شود.
وی مصرف ید را مورد توجه قرار داد و گفت: علاوه بر تامین ید از منابع دریایی، برای تامین ید مورد نیاز بدن می‌توان از نمک‌های تصفیه شده یددار کرد، البته میزان آن نباید بیش از حد مورد نیاز باشد؛ در واقع همان مقداری که در طبخ غذا استفاده می‌شود کفایت می‌کند.
حسینی با بیان اینکه کم خونی در سنین رشد شایع است، گفت: با توجه به اینکه آهن مورد نیاز برای کودک ۱۰ ساله تقریباً برابر با یک مرد بالغ است؛ لذا کودکانی که از گوشت قرمز، دل و جگر و قلوه و کلا پروتئین‌های حیوانی کمتر استفاده می‌کنند احتمال ابتلا به کم خونی در آن‌ها بیشتر است؛ خستگی مفرط، پرخاشگری، ریزش مو، بی‌حسی، کاهش یادگیری و عدم تمایل به تحرک بدنی از علائم کمبود آهن در کودکان است.
وی عنوان کرد: منابع آهن گیاهی از جمله؛ حبوبات، سبزیجات، زرده تخم مرغ اگر همراه با ویتامین C مصرف شود جذب بهتری خواهد داشت، به عنوان مصرف گوجه فرنگی و فلفل دلمه‌ی در کنار گوشت قرمز و جگر جذب آهن را بالاتر می‌برد.
حسینی تصریح کرد: هیچ عادتی مخرب‌تر از عدم مصرف صبحانه نیست و هیچ کس به اندازه والدین نمی‌تواند در ترغیب کودکان به مصرف صبحانه موثر باشد؛ حضور همه اعضای خانواده بر سر سفره قطعاً در افزایش میل کودکان به صبحانه موثر خواهد بود.
این کارشناس تغذیه تاکید کرد: عدم مصرف صبحانه منجر به افت قند خون به خصوص در ساعات صبح، عدم تمرکز، کاهش خلاقیت و ابتکار و همچنین کاهش کارایی دانش‌آموزان در انجام تکالیف ریاضی می‌شود.
چه میان‌وعده‌هایی برای کودکان مفید است؟
وی یادآور شد: ساعت ۲۲ تا ۲ بامداد هورمون رشد در کودکان ترشح می‌شود؛ بنابراین لازم است کودکان دو ساعت قبل از خواب شیرینی‌جات مصرف نکنند، همچنین وعده شام باید در ساعات ابتدایی شب مصرف شود.
حسینی افزود: والدین سعی کنند در وعده صبحانه فرزندانشان ابتدا از مواد غذایی مورد علاقه کودک استفاده کنند و به تدریج صبحانه‌های سالم‌تر همچون پنیر، تخم مرغ و حبوبات را جایگزین کنیم.
وی اضافه کرد: کبد کودکان گلوکز را بیشتر از ۴ ساعت ذخیره نمی‌کند؛ بنابراین کودکان به مصرف میان وعده بیشتری نیاز دارند؛ لذا کودکان هر ۴ تا ۶ ساعت باید برای تنظیم قند خون بدنشان میان وعده‌ای سالم مصرف کنند.
این کارشناس تغذیه گفت: میوه خشک(انجیر، توت و برگه)، مغزیجات(بادام، پسته، بادام زمینی و گردو) گزینه خوبی به عنوان میان وعده مقوی برای دانش‌آموزان است که فضای زیادی در کیف دانش‌آموزان نمی‌گیرد.
حسینی در پایان گفت: انواع میوه‌ها از جمله؛ سیب، نارنگی و پرتقال و همچنین سبزیجات(هویج، کاهو و خیار) بسیار توصیه می‌شود؛ همچنین لقمه‌های (نان، پنیر و گردو، خرما، گوجه و تخم مرغ)، شیر پاستوریزه کم چرب که طعم‌دار نباشد.
وی تصریح کرد: بوفه مدارس با هدف جلوگیری از عرضه چیپس، پفک و فست‌فود توسط مرکز بهداشت به صورت منظم ارزیابی و پایش می‌شوند؛ اما توصیه می‌کنیم والدین لقمه‌های خانگی را برای میان وعده دانش‌آموزان تهیه کنند؛ همچنین توصیه می‌کنیم که دانش‌آموزان از بیسکویت‌ها و کیک‌های سبوس‌دار که کرم‌دار نیستند استفاده کنند.
انتهای پیام