نه تنها در سال‌های اخیر که فاصله بین دو عید قربان تا غدیر به دهه ولایت نام‌گذاری شده و مراسم متنوعی برگزار می‌شود که اوج این برنامه‌ها در روز عید غدیر است، از گذشته‌های خیلی دور به درازای عمر شیعه در ایران روز عید غدیر گرامی داشته می‌شده است و مردم ایران به ویژه اهالی خراسان رضوی مراسم پاسداشت عید غدیر را به نیکویی برگزار می‌کرده‌اند.
یک پژوهشگر فرهنگ شفاهی در گفت وگو با ایسنا در خصوص آداب و رسوم عید غدیر در خراسان رضوی گفت: مردم خراسان رضوی که از دیرباز به مردمانی دین‌دار، مؤمن و ولایی شهره هستند، عید غدیر را باشکوه خاصی برگزار کرده و می‌کنند.
جواد روشندل ابراز کرد: مناسبت عید غدیر خم، جانشینی حضرت علی (ع) پس از حضرت محمد به عنوان امام و سرپرست مسلمانان است و همه ما ایرانیان همان طور که بنا به آئین و رسم ایرانی خود، نوروز را ارج نهاده و گرامی می‌داریم، عید غدیر را هم گرامی می‌داریم و برای همه ما پراهمیت است.
وی با بیان اینکه برخی از آداب و رسوم عید غدیر در خراسان رضوی، فردی و شخصی است و برخی جنبه اجتماعی دارد، گفت: از قدیم برای مردم این خطه از ایران اسلامی عید غدیر از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و همه افراد خود را ملزم به پوشیدن لباس نو، مرتب کردن منازل و خانه‌تکانی، تهیه شیرینی، خواندن ادعیه مخصوص این روز و ... می‌کردند.
روشندل جنبه اجتماعی آداب و رسوم عید غدیر را در برپایی مراسم جشن در حسینیه‌ها و تکایا، انجام صله‌رحم و دید و بازدید مؤمنان، پهن کردن سفره‌های پذیرایی، توزیع شیرینی و شربت در معابر و خیابان‌ها، برگزاری مراسم نورافشانی و پذیرایی از دوستان و آشنایان و دید و بازدید به ویژه رفتن به منزل سادات و ... معرفی کرد.
وی با بیان اینکه آداب و رسوم عید غدیر آمیخته‌ای از فرهنگ ایرانی با اسلامی است، گفت: یکی از این رسوم، عیدی دادن است و همان‌طور که در نوروز شاهد عیدی دادن بزرگترها به کوچکترها هستیم در عید غدیر خم که در منطقه خراسان رضوی به عید سادات هم معروف است، دادن عیدی از سوی سادات به کسانی که به دیدار آنها در این روز آمده‌اند مرسوم است.
روشندل اظهار کرد: اگرچه مبلغ این عیدی همواره کم بوده و هست، اما برای گیرندگان نوعی تبرک به حساب می‌آید، به طوری که در گذشته گاه پیش می‌آمد فرد، مبلغ عیدی که از فردی سید در غدیر گرفته بود را داخل پارچه‌ای و یا کاغذی می‌پیچید و آن را تا سال بعد در گوشه کیف پول خود نگه می‌داشت با این باور که وجود همان مبلغ کم عیدی غدیر موجب برکت پولش می‌شود.
وی با بیان اینکه یکی از رسوم عید غدیر که خیلی از قدیمی‌ها به ویژه در منطقه ترشیز بر انجام آن در این روز دقت داشتند، بوسیدن هفت نفر سید بود، گفت: قدیمی‌ترها اعتقاد داشتند این کار ثواب خاصی دارد لذا خود را ملزم می‌دانستند در روز عید غدیر هفت سید را حتماً ببوسند.
این پژوهشگر فرهنگ شفاهی، با اشاره به اینکه سادات در خراسان رضوی دارای احترام خاصی هستند، خاطرنشان کرد: در قدیم اغلب مردم با در نظر گرفتن جایگاه ویژه سادات، دم آنها را مسیحایی می‌دانستند و معتقد بودند دعاها و نفرین‌های آنها در حق سایرین در درگاه حق مورد قبول‌تر است از این رو اغلب افراد جامعه همواره به دنبال جلب رضایت و خشنودی سادات بر می‌آمدند و نمی‌خواستند آنها رنجشی به دل بگیرند.
وی با اشاره به اینکه در قدیم مردان سید در هر خانواده کلاه و شال سبز بر سر و گردن داشتند، گفت: گذاشتن کلاه سبز بر سر و استفاده از شال‌گردن سبز در روز عید غدیر مورد توجه مردان سید بود.
روشندل گفت: بانوان نیز دقت داشتند آنچه برای عیدی آماده می‌کنند با ربان و تور سبز تزئین کنند بدین ترتیب رنگ سبز، خود نمادی از سادات در بین خراسانی‌ها بود به طوری که هنوز هم برخی در معرفی رنگ سبز روشن، از آن به سبز سیدی نام می‌برند.
وی با بیان اینکه جلوه‌های شکوه عید غدیر در هر کوچه و پس کوچه‌ای در این روز دیده می‌شود، اظهار کرد: در هر محله، خانواده‌های سادات خود را ملزم به برپایی عید و پذیرایی از دوستان و آشنایان و اقوام دانسته و می‌دانند و از صبح زود تا شب این رفت و آمدها و دید و بازدیدها ادامه دارد و در قدیم با این باور که کار در این روز حرام است همه به صورت خودجوش خود را تعطیل می‌کردند تا از این عید بهره کامل را ببرند.
روشندل با بیان اینکه در روز عید غدیر دید و بازدید به عنوان یکی از شعائر مذهبی و ولایی از قدیم مورد سفارش بوده است، گفت: در دو سه دهه اخیر هم در کنار مردم، دستگاه‌های اجرایی و مسئولان اداره امور شهر در برپایی جشن عید غدیر مشارکت گسترده‌ای دارند.
وی اظهار کرد: آذین‌بندی شهر، نورافشانی، برپایی ایستگاه‌های صلواتی و برگزاری جشن‌ها در مساجد و هیأت‌ها به مناسبت این عید، برای همه مردم، خاطره‌ای شیرین و دل‌چسب می‌سازد و مردم این روز را به شادمانی و نشاط، جشن می‌گیرند و کوچه‌ها و خیابان‌ها را تزیین و چراغانی می‌کنند و عید را به یکدیگر تبریک می‌گویند.
انتهای پیام