به گزارش ایسنا، جلسه دادگاه شعبه ۵۵ حقوقی - امور بین‌الملل با موضوع رسیدگی به دادخواهی «بیماران تالاسمی ایران» علیه دولت و مقامات ایالات متحده آمریکا بعدازظهر روز سه شنبه (۱۸ اردیبهشت) به ریاست قاضی حسین زاده در مجتمع قضایی امام خمینی (ره) برگزار شد.

قاضی حسین زاده در ابتدای این جلسه دادگاه گفت: جلسه دادگاه ویژه رسیدگی به دعاوی بین الملل دادگستری کل استان تهران، به واسطه دادخواهی بیماران تالاسمی به طرفیت دولت آمریکا و سردمداران وقت و کنونی این دولت از باب تحریم‌های ناعادلانه، غیرقانونی و ظالمانه علیه اتباع ایرانی دارای بیماری تالاسمی تشکیل شده است. 

وی افزود: پرونده کلاسه حاضر مشتمل بر ۴ پرونده با دادخواهی ۴۲۴ نفر از هموطنان و اتباع ایرانی، شامل ۲۸ کودک بیمار تالاسمی و ۳۳۹ آسیب دیده و بیمار بزرگسال تالاسمی و ۵۷ نفر از وراث فوت شدگان این بیماری است. 

قاضی گفت: نکته مهمی که باید مدنظر قرار گیرد، حسب گزارش مدیر دفتر دادگاه ابلاغیه حضور در جلسه دادرسی را برای خواندگان به آمریکا ارسال شده و نسخه‌هایی از این ابلاغیه واصل شده است، لذا خواندگان به این جلسه قانونا دعوت شده و از تشکیل این جلسه مطلع هستند. 

وی افزود: دادگاه حقوقی تهران بر اساس قانون صلاحیت محاکم دادگستری ایران، صلاحیت رسیدگی به این پرونده را دارد. 

قاضی بیان کرد: موضوع اصلی پرونده حاضر از باب درخواست مطالبه خسارت مادی و معنوی و تنبیهی از باب تحریم‌هایی که توسط امریکا مستقیما و یا غیرمستقیم علیه اتباع ایرانی اعمال و منجر به نرسیدن داروهای بیماران خاص از جمله بیماران تالاسمی شده، مطرح شده است.

وی گفت: دادگاه حقوقی تهران با توجه به قانون الزام دولت برای پیگیری جبران خسارت‌های ناشی از جنایت‌های امریکا علیه اتباع ایرانی تشکیل جلسه داده است.

رضوی فرد، وکیل بیماران تالاسمی در جایگاه قرار گرفت و گفت: بیماران تالاسمی در ایران مانند دیگر بیماران تالاسمی در جهان نیازمند مصرف داروهای خاص هستند تا میزان رسوب آهن در بدن خود را کنترل کنند و در صورت عدم استفاده این داروها، بیماران در بازه زمانی کمی دچار بیماری‌های ثانویه می‌شوند و چه بسا در مدت کوتاهی جان خود را از دست می‌دهند. 

وی ادامه داد: آمریکا به طور مستقیم و غیر مستقیم و برخی شرکت‌های دارویی همچون «نوارتیسس» در سوییس که تنها تهیه کننده داروی دسپرال و داروهای حیاتی این بیماری هستند، مشکلات زیادی برای بیماران تالاسمی و موکلان من فراهم کرده‌اند.

این وکیل گفت: امروز با گذشت چندین سال، کمتراز میزان نیاز دارویی دسپرال به دست بیماران رسیده است در صورتی‌که نیاز سالانه بیماران در کشور ۵ میلیون ریال برآورد شده است. به‌دنبال تحریم ایران، شرکت‌های دارویی خارجی از ایران رفتند و تامین دارو برای بیماران با مشکلاتی مواجه شده است.

وی گفت: از دیگر مشکلات بیماران، واردات داروهای سمی و تقلبی بوده است، همکارانم در انجمن تالاسمی در دام داروهای تقلبی افتادند و این داروها آسیب‌های جدی به موکلان من زده است.

متن دادخواست این دادگاه بدین شرح است: بیماران تالاسمی ایران همچون سایر بیماران تالاسمی در سراسرجهان، نیازمند مصرف مادام العمر داروهای آهن‌زدا به دلیل استفاده مداوم از فرآورده‌های خونی هستند تا از این طریق بتوانند میزان رسوب آهن بدن خود را کنترل و از ماهیت سمی آن در بلندمدت جلوگیری کنند.

در صورت عدم استفاده از این داروهای آهن‌زدا، بیماران در بازه زمانی کمی با توجه به فیزیولوژی بدن خود مبتلا به بیماری‌های ثانویه می‌شوند و چه بسا در مدت کوتاهی جان خود را از دست می‌دهند، اما در صورتی که مراقبت‌های لازم و امکانات پزشکی از جمله، استفاده از داروهای آهن‌زدا و تزریق خون در زمان مناسب خود تحت نظر پزشک انجام شود، این افراد قادر هستند مانند یک انسان معمولی یک عمر زندگی استاندارد داشته باشند.

می توان نشانه‌های پیامد بالا رفتن میزان رسوب آهن را در آزمایشات ۷۵۰ بیمار تالاسمی مشاهده کرد که در ۴ سال اخیر در کشورمان به دلیل کمبودهای دارویی ناشی از تحریم‌های دارویی جان خود را از دست داده اند، از دست رفتن جان این بیماران به عنوان اثر پنهان این وضعیت وخیم انسانی قلمداد می‌شود.

در همین راستا، متخصصان معتقد به کاهش ۱۰ ساله طول عمر بیماران تالاسمی ایرانی به دلیل قرار گرفتن در شرایط نبود دارو در زمان اعمال تحریم‌های دارویی هستند.

فوت ۷۵۰ بیمار تالاسمی و خطر مرگ زودرس ۲۳ هزار نفر دیگر از این بیماران در این شرایط ناگواری که تحریم‌های دارویی و تجهیزات پزشکی، وضعیت زندگی را برای آن‌ها وخیم کرده و باعث عدم دسترسی این بیماران به داروهای اصلی خود شده است، علاوه بر افزایش میزان آسیب دیدگی این بیماران حاکی از نابرابری و نقض فاحش حقوق بشر است.

اقدامات غیرانسانی مقامات و دولت آمریکا از جمله اشخاص حقیقی و حقوقی (وزارتخانه‌ها و ...) سبب ایراد آلام و رنج‌های متعدد به بیماران تالاسمی و خانواده‌های آن‌ها و ایرداد خسارت‌های مادی و معنوی به خواهان‌های دعوی شده است.

آن‌ها نه تنها در طی سال‌های متمادی بلکه همزمان با همه گیری بیماری کووید ۱۹ که تمام جهان در حال مبارزه با این بیماری بودند با جلوگیری از مبادلات ارزی و خدمات بانکی مشکلات صدور، حمل و نقل بیمه، عدم واردات اولیه، عدم فروش و عرضه مواد مؤثره و اولیه دارویی به شرکت‌های دارویی ایرانی دست به این اقدامات ‎سازمان یافته می‌زنند؛ و حتی ترس شرکت‌ها و کارخانه‌های دارویی و بانک‌های بین المللی در مراودات خود با ایران از اعمال مجازات‌های غیرقانونی آمریکا خود دلیل دیگری بر این اقدامات غیرانسانی است.

عدم همکاری و یا قطع ارتباط این شرکت‌ها با عرضه تجهیزات پزشکی یا داروهای ضروری این بیماران از زمان تحریم‌های ثانویه تا امروز صدمات و خسارات جبران ناپذیری را به جامعه بیماران تالاسمی در ایران وارد کرده است که مرگ ۷۵۰ نفر از بیماران و رنج خانواده‌های آنان از آغاز تحریم‌های یکجانبه آمریکا به صورت روزانه و مستمر دلیلی بر این مدعاست.

برای مثال شرکت داروئی نوارتیس در کشور سوئیس که ارائه دهنده داروهای اصلی مورد نیاز بیماران تالاسمی یعنی داروهای دسفرال و جیدنیو است در مکاتبات خود با انجمن حمایت از بیماران تالاسمی ایران از تغییر نوع همکاری خود صحبت کرده و یا شرکت دارویی روکت در فرانسه که ارائه دهنده ماده اولیه داروهای مورد نیاز بیماران تالاسمی است بر اساس ایمیلی که به یکی از شرکت‌های ایرانی ارسال کرده، از ادامه همکاری با ایران امتناع ورزیده است.

فقدان این داروها در اثر تحریم دلالت بر ظلم بی بدیل مقامات آمریکایی دارد که با اعمال تحریم‌های غیرقانونی و غیرمشروع مرتکب تروریسم اقتصادی عصر مردن شده‌اند. بربریت تحریم‌های بی‌منطق آمریکا تا ایجاد ممانعت از دسترسی به اقلام بشر دوستانه از جمله مواد غذایی و تجهیزات پزشکی که برای زندگی مردم حیاتی و ضروری هستند تا پمپ‌های تزریق داروی دسفرو کسامین که رایج‌ترین نوع و برند آن برای بیماران تالاسمی دسفرال نوارتیس سوئیس محسوب می‌شود و برای کاهش میزان رسوب آهن در کودکان زنان و مردمان مبتلا به تالاسمی به‌کار می‌رود، گسترش یافته است..

اعمال این تحریم‌ها اثرات مستقیم و غیر مستقیم زیادی در بیماران مبتلا به بیماری‌های خاص یا نادر به‌ویژه بیماران تالاسمی با خود به همراه داشته است که این بیماران با داشتن جامعه آماری بالایی از مبتلایان، یکی از مهمترین قربانیان تحریم‌ها به شمار می‌روند، از جمله این اثرات اشاره به مصرف بیماران تالاسمی از داروهای تولید داخل است که به دلیل عدم مواد اولیه مؤثر که پیشتر از شرکت‌های خارجی دریافت می‌کردند، منجر به واکنش‌های دارویی و حتی در مواردی مرگ این عزیزان شده است.

اینکه حق بر سلامتی که حق همه افراد بشری و مهمترین آن افراد بیماران تالاسمی هستند، از طرف مجامع بین المللی و در کشور ما مورد توجه قرار نمی‌گیرد و در فرآیند مفهوم دهکده‌ای جهانی این بیماران مورد غفلت واقع شده اند همچنین دور شدن از آرمان برنامه توسعه سازمان ملل متحد که مبارزه با بیماری‌ها یکی از اهداف آن است در کشور ما توسط مجامع بین المللی به حاشیه رانده شده است.

اینکه تحریم‌های بی رحمانه آمریکا بیماران تالاسمی را از دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی، دارو و تجهزات پزشکی محروم کرده است. بیماران تالاسمی در ایران در مقابل تقاضای تأمین دارو، مواد اولیه، لوازم پزشکی این بیماران، که طیف وسیعی از آن‌ها کودکان و جوانان هستند با عدم همکاری طرفین خارجی خود به دلیل اعمال مجازات‌های غیر قانونی توسط آمریکا به ویژه در مورد خدمات بانکی، واردات دارو و تجهیزات پزشکی روبه‌رو می‌شوند و این امر منجر به کمبودهای فراوان در این زمینه شده است.

اینکه تمام بیماران تالاسمی به دلیل نرسیدن داروهای مورد نیاز خود دچار جراحات، آسیب‌های جسمی و روحی مادام العمر شده‌اند و کودکان بیمار هم با بیشترین میزان آسیب در معرض خطر مرگ هستند. مضاف بر اینکه خانواده‌های این بیماران با آسیب‌های روحی و روانی بسیاری روبه‌رو می‌شوند.

چنین وضعیتی که می‌توان آن را از لحاظ سیستماتیک و سازمان یافته بودن نوعی جنایت علیه بشریت تلقی کرد از ماه می ۲۰۱۸ برابر با اردیبهشت ۱۳۹۷ توسط آمریکا و متحدانش آغاز شد.

همزمان با خروج آمریکا از برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) دور جدید تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران آغاز شد و این بار با شدت بیشتری مردم ایران را مورد اهداف ظالمانه خود قرار داده است. هر یک از بیماران تالاسمی و ده‌ها هزار نفر دیگر در ایران امروزه از عدم دسترسی به داروهای آهن‌زدا رنج می‌برند که با تحمیل تحریم‌های «فشار حداکثری» از طریق دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی (OFAC) و بدون مقررات کافی برای دسترسی به کالاهای بشر دوستانه است.

این تحریم‌ها که در مخالفت صریح با نص قوانین مورد پذیرش جامعه بین المللی است، با هدف قرار دادن اجتماع بیماران خاص و به طور ویژه بیماران تالاسمی در ایران اعمال می‌شود.

برهمین اساس نمی‌توان آن‌ها را جزو اموری ناخواسته و یا بر سر اتفاق دانست این شرایط فاجعه باری است که تحریم‌ها برای بیماران تالاسمی به وجود آورده است و بیان ادعایی است بر مشخص نمودن ابعاد این جنایت و فاجعه انسانی، این تک روی‌ها و هنجارشکنی‌های خونخوارانه جز با دادرسی عادلانه و در محضر دادگاه عدل و با وفاداری با حاکمیت قانون متوقف نخواهد شد.

اقدام مقامات و دولت آمریکا موجب ایراد خسارات مادی و معنوی به بیماران و اطرافیان ایشان شده و در نتیجه حقوق این افراد بر اساس موازین حقوق اساسی، حقوق مدنی و حقوق بشر نقض شده و موجب تحمیل رنج و درد غیر ضروری، مشکلات روحی عمیق و خسارات فراوان مادی و مالی بر آنان شده است.

انجمن حمایت از بیماران تالاسمی همواره به سهم خود برای کمک به این بیماران در عرصه داخلی و بین المللی تلاش‌های بسیار زیادی انجام داده است. مضاف بر اینکه مقررات موجود در اسناد بین المللی حق بر سلامت را به عنوان یکی از حقوق بنیادین بشر به رسمیت شناخته است و در اسناد داخلی کشور ایران و بسیاری از کشورهای دیگر این حق جزو قوانین و به رسمیت شناخته شده است؛ لذا با توجه به تحریم‌های ظالمانه و غیرانسانی و وضعیت اسفبار و مرگ تدریجی بیماران تالاسمی در کشورمان که نتیجه نقض آشکار اصول بنیادین و قواعد آمره حقوق بین الملل توسط ایالات متحده است، جهت حمایت از ۲۳ هزار بیمار تالاسمی در معرض خطر مرگ و پیشگیری از آسیب‌های پیش‌روی این عزیزان که قطعاً استمرار و تشدید تحریم‌های دارویی این بیماران می‌تواند پیامدهای زیانباری را برای آن‌ها و حتی خانواده هایشان رقم بزند و همچنین برای ارتقا درمان بیماران تالاسمی رسیدگی قضایی را مطالبه داریم.

در ادامه رضوی فرد وکیل بیماران تالاسمی با نشان‌دادن تصاویری از بیماران مبتلا به تالاسمی گفت: با توجه به اقدامات دولت امریکا در خروج از برجام و نقض آن، باید به یاد داشته باشیم که حدود ۳۴ ماه بعد از امضای این توافقنامه بین المللی، ترامپ در روز ۱۸ اردیبهشت ۹۷ اعلام کرد که مشارکت کشورش در این توافق را پایان می‌دهد و از همان زمان محدودیت در تامین داروهای بیماران تالاسمی آغاز شد. 

وی با اشاره به گزارش‌های رسانه‌های آمریکا افزود: بعد از این زمان تعداد مجوزهای صادرات دارو و وسائل پزشکی به ایران در دوران ترامپ به شدت افت کرد و در سه ماه اول ۲۰۱۹ به ده درصد رسید. از زمان شروع تحریم‌ها تعداد تلفات انسانی بیماران خاص در کشورمان افزایش چشمگیری یافت.

 کنید؟ میرزایی پاسخ داد: هر روز باید دارو مصرف کنیم. برای تهیه داروی باکیفیت باید به داروخانه‌های زیادی سر بزنیم. 

سپس، وکیل رضوی فرد با کسب اجازه از دادگاه، از دستیار حقوق شهروندی رئیس جمهور خواست تا در جایگاه قرار گیرد.

پاد اظهار کرد: شاید اولین اقدامی که برای رسیدگی به وضعیت مبتلایان به بیماری‌های خاص به ذهن‌مان رسید، این بود که به انتخاب خودشان یک گزارشگر ویژه برای بررسی آثار مخرب تحریم‌ها بر بیماران انتخاب شود. در این راستا رئیس سازمان غذا و دارو انتخاب شد تا موضوعات خیلی دقیق‌تر، شفاف‌تر و بدون واسطه بررسی شود. 

مسئول پیگیری حقوق و آزادی‌های اجتماعی رئیس جمهور با بیان اینکه از قوه قضاییه برای برگزاری این جلسه دادگاه تشکر می‌کنم، گفت: مستندات موثری که ارائه شده حتما منجر به صدور رای می‌شود و مقدمه استیفای حقوق این بیماران در مجامع بین‌المللی را فراهم خواهد کرد. 

پاد با اشاره به اینکه خود را مکلف به پیگیری حقوق بیماران تالاسمی می‌دانم، افزود: با توجه به پرونده‌هایی از این جنس که در گذشته، در این شعبه منجر به صدور رای شدند، امیدواریم در این پرونده نیز تصمیمات در بستر اجرا، منجر به توقیف اموال ناقضان حق این بیماران شود البته تا آن مرحله در کنار شما خواهیم بود. 

قاضی حسین زاده گفت: مستندات بسیار زیادی را درباره بیماران خاص جمع‌آوری کردیم. تحقیقات این دادگاه به صورت بلاوقفه انجام شده است. تمامی مستندات درباره اعمال تحریم‌ها و عدم اجازه دولت آمریکا مبنی بر نرسیدن دارو به اتباع ایرانی مورد تحقیق واقع شده است. 

وی ادامه داد: بالغ بر ۵ تا ۶ جلد پرونده ۱۵۰ صفحه‌ای داریم که امریکا چه اقدامات غیرقانونی در این راستا داشته است. از شما تشکر کرده و امیدواریم صدای بیماران را به گوش رئیس جمهور برسانید.

سپس سعدالله فهان نژاد، وکیل دوم در جایگاه قرار گرفت و گفت: از سال ۲۰۱۸ و بعد از خارج شدن آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های ثانویه حدود ۷۵۰ نفر از بیماران تالاسمی در همان سال‌ها فوت کردند. 

وی ادامه داد: تحریم‌های آمریکا موجب بروز خسارات زیانبار مادی و معنوی به بیماران تالاسمی شده است. تحریم‌ها توسط کنگره و یا رئیس جمهور این کشور وضع شدند که همگی موثر در نقض حقوق بیماران تالاسمی بودند. از زمان عملیاتی شدن برجام تا زمان روی کار آمدن ترامپ ۹۱۱ نوع تحریم ایران از سوی آمریکا برداشته شد، اما ۲۴۸ نوع تحریم همچنان باقی مانده است. 

وکیل فهان نژاد گفت: بعد از خروج آمریکا از برجام، آمار فوتی‌ها و آسیب‌دیدگان تالاسمی ناشی از این تحریم‌ها رو به افزایش است، زیرا اثر مستقیم در همکاری شرکت‌های دارویی دارد و مانع از انجام تراکنش‌های مالی برای خرید و واردات دارو شده است. 

وی گفت: خسارات مادی تحریم‌های آمریکا به بیماران تالاسمی از جمله افزایش هزینه‌های درمان مهمترین موضوعی است که بیماران با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. خانواده‌هایی که در مناطق محروم زندگی می‌کنند و بیمار تالاسمی دارند، قادر به تامین هزینه‌های خود نیستند و اکثر آن‌ها بخاطر عدم دسترسی به داروی خود نمی‌توانند دوره بهبود خود را طی کنند و به همین جهت از قرار گرفتن در چرخه اشتغال محروم ماندند.

در ادامه سلطانی مهر، مدیر اجرایی دفتر نوارتیس در جایگاه قرار گرفت و گفت: وقتی آهن خون مبتلایان به تالاسمی بالا می‌رود، روی عملکرد قلب، مغز و کبدشان تاثیر می‌گذارد. متاسفانه شرکت‌ها خیلی از داروهای جدید را به ما نمی‌دهند. 

وی با بیان اینکه خود را جزئی از خانواده بیماران تالاسمی در کشور می‌دانم، ادامه داد: امیدوارم همانطور که دیگر کشورها را الزام می‌کنید حق این بیماران را بدهند، نیم‌نگاهی هم به اینکه بیماران داروها را داشته باشند، بیندازیم. 

سپس وکیل علی‌قاضی در جایگاه قرار گرفت و اظهار کرد: حقوق بشر بیش از هر چیز از جنس حقوق اخلاقی است. به محض اینکه معلوم شود فردی انسان است، آن فرد بی‌درنگ از پاره‌ای از حقوق برخوردار می‌شود. حقوق بشر، حقوقی تکلیف‌آور برای ملت‌های سراسر دنیاست. 

وی ادامه داد: تحریم‌های آمریکا با اهداف مستقیم و غیرمستقیم خود ارزش‌های بنیادین را در بیماران تالاسمی ایران نقض کرده و به عنوان علت اصلی در آسیب و یا فوت مبتلایان به این بیماری محسوب می‌شود. 

وی با طرح این پرسش که جرم آسیب‌دیدگان تالاسمی و عدم رسیدن دارو به فوت‌شدگان ناشی از این بیماری به واسطه تحریم داروها در سطح بین‌الملل چیست؟ گفت: این اقدام همان حق سلب حیات است که هیچ دولتی در عرصه بین‌الملل آن را برنمی‌تابد. بسیاری از بیماران تالاسمی هستند که تحت نظر پزشک و با مصرف دارو می‌‎توانند به زندگی عادی خود برگردند، اما در وضعیت کنونی در چرخه معیوب قرار گرفته از کمترین فعالیت‌ها و حقوق خود محروم می‌مانند. 

سپس نوربخش پزشک بیماران تالاسمی به عنوان کارشناس از سوی وکیل اول به جایگاه دعوت شد که در سخنانی گفت: سال‌هاست با بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور کار می‌کنم. مشکل عمده این بیماران، تزریق خون نیست، مردم همواره خون اهدا می‌کنند و مشکلی برای تامین خون ندارند. 

وی ادامه داد: آنچه بیشتر مشکل‌ساز است، مازاد آهن خون است که ما از داروهای آهن‌زدا برای بیماران مبتلا به تالاسمی استفاده می‌کنیم و به بیمارانی که نیاز دارند آهن تزریق می‌کنیم. متاسفانه تحریم‌ها باعث شدند، شرکت‌های وابسته برای اینکه دارو را به ایران بدهند و پول را بگیرند با مشکلات زیادی مواجه شوند، همین موضوع نیز باعث شد تعداد زیادی از بیماران تالاسمی ماژور در اوج کرونا از دست رفتند و این فاجعه بودند. 

نوربخش گفت: متاسفانه همین داروهای تولید داخل بیماری به استان‌های سیستان و بلوچستان، چهارمحال و بختیاری، کرمان و لرستان کمتر می‌رسد. شایع‌ترین علت مرگ بیماران تالاسمی ناشی از رسوب آهن در قلب آن‌هاست.

سپس قاضی با بیان اینکه قطع به یقین دادگاه حاضر اقدامات لازم را انجام خواهد داد، افزود: آمریکا در طول سال‌های قبل علیرغم اظهارات متعدد مبنی بر اعلام دوستی با مردم ایران، در عمل اقداماتی مغایر با مقدماتی‌ترین اصول حقوق بشر داشته است. 

وی گفت: آمریکا با عضویت در کنوانسیون‌های مختلف و با توجه به دستور موقت صادر شده از دیوان بین‌المللی دادگستری که صراحتا اذعان کرده باید داروی بیماران برسد، عملا با استنکاف از آن، موجبات درد و رنج بسیاری از اتباع ایران و مبتلایان به بیماری تالاسمی شده است. 

قاضی اضافه کرد: دادگاه با انجام تحقیقات متعدد در چند ماه گذشته و جمع‌آوری اسناد، متوجه تبعات متعدد تحریم‌های آمریکا علیه مردم کشورمان شده است. برای دادگاه محرز شده که تحریم‌ها اثرات متعددی بر جسم و روح بیماران تالاسمی داشته است؛ لذا دادگاه حاضر با قید سرعت در چند ماه آینده رای را صادر می‌کند. 

انتهای پیام