روز «زبان مادری» (۲۱ فوریه، دوم اسفند ماه) روزی است که انسان به بینشی رسیده باشد که بتواند درک کند هر آنچه آسان به‌دست می‌آورد بی‌ارزش نیست. به همین مناسبت سازمان یونسکو اعلام کرد هر کسی نتواند به زبان مادری خود بخواند و بنویسد، بی‌سواد محسوب می‌شود. 

گاهی والدین، زبان مادری را از فرزند خود دریغ می‌کنند، به این دلیل اگر با لهجه تکلم کند موجب تمسخر در مدرسه و جامعه قرار می‌گیرد. بنا بر مستندات، این عمل نه‌تنها موجب مرگ زبان مادری، بلکه موجب مرگ لهجه‌های نزدیک به زبان مادری، فرهنگ و تاریخِ زبانیِ آن منطقه می‌شود، چون هر زبانی، توانایی و ویژگی‌های خاص خود را دارد که منحصر به آن زبان است. 

دو زبانه بودن برخی استان‌ها بزرگ‌ترین مزیت ایران است

دکتر نجم‌الدین جباری، استاد دانشگاه کردستان درباره اهمیت زبان مادری اظهار کرد: والدینی که زبان مادری را دومین زبان کودک قرار دهند، زمینه شکوفایی فرزندشان را از بین می‌برند. اندیشه‌ای که فرزند من نباید در مدرسه، دانشگاه یا مکان‌هایی که زبان دوم وجود دارد، بدون لهجه و سلیس حرف بزند، کار صحیحی نیست. 

وی ادامه داد: هر زبان، ویژگی‌هایی دارد که دارای واج‌های خاص همان زبان است. توانایی هر زبان، با دیگر زبان‌ها متفاوت است مانند توانایی تعامل زبان کردی با زبان رسمی کشور، زبان عربی و دیگر زبان‌های اروپایی که نشان از قدرت این زبان دارد. 

این استاد دانشگاه بیان کرد: اگر کمی با تامل به دیالوگ‌ها و گفت‌وگوها توجه کنیم، می‌بینم واج‌هایی که در زبان کردی وجود دارد در زبان‌های عربی و انگلیسی قابل لمس است. کودکی که در فضای دهانی خود، فضای تلفظ واج‌های زبان خود را دارد، این کلمات را به راحتی تلفظ می‌کند. 

جباری معتقد است: دو زبانه بودن برخی استان‌ها، بزرگ‌ترین مزیت این کشور است. هر کدام از زبان‌ها و فرهنگ‌های موجود در گستره جغرافیایی ایران مانند ستون فقرات این کشور متکثرند که نابودی هر کدام از آن‌ها به نابودی فرهنگ عمومی کشور منجر می‌شود. 

تغییر زبان‌ها به معنی از بردن اصالت‌هاست

وی بیان کرد: نابودی یا تغییر زبان‌های واقع در جغرافیای این کشور، به معنی از بین بردن اصالت‌هاست که بزرگ‌ترین سلاح هر استانی در برابر تهاجم فرهنگی است. 

او با گریزی به روانشناسی کودک و نحوه آموزش، گفت: اهمیت زبان مادری در شکل دادن به شخصیت کودک است. کودکی که با زبان مادری تعامل می‌کند، به راحتی می‌تواند جهان را از منظر زبانی خود بشناسد و این یعنی زمینه پیشرفت او را در جامعه فراهم می‌کند. 

این استاد دانشگاه تاکید کرد: نادیده گرفتن زبان مادری کار درستی نیست، چراکه در سایه زبان رسمی، مجال هیچ‌گونه رشدی نمی‌یابند و به راحتی در معرض نابودی قرار می‌گیرد. 

وی بیان کرد: زبان، پدیده‌ای است که انسان را می‌سازد، آنچه می‌اندیشیم، می‌فهمیم و عمل می‌کنیم در پیکر قاعده‌های زبان شکل می‌گیرد. 

او ادامه داد: برخی انجمن‌های مردمی و خودگردان سال‌هاست به‌صورت رایگان آموزش زبان مادری را آغاز کرده‌اند و بسیار کار زیبا و سنجیده‌ای است، اما کارهای ارزنده و ستودنی همان گام اصلی است که باید دولت بردارد و به آن رسمیت ببخشد. 

تدریس به زبان مادری جلوی بالندگی زبان فارسی را نمی‌گیرد

جباری معتقد است: تدریس به زبان مادری در جغرافیای ایران، جلوی بالندگی زبان فارسی را نمی‌گیرد، بلکه بال پرواز و سبب بالندگی فرهنگ و تمدن این دیار می‌شود. اکنون بزرگ‌ترین خلأ، آموزش است که باید با تصمیمی جسورانه عملیاتی شود، در این صورت جامعه هم به آرامش بیشتری می‌رسد و طمأنینه تمام جامعه را فرامی‌گیرد. 

وی توضیح داد: ما باید در این‌باره به همان شیوه عمل کنیم که متخصصان امر آموزش توصیه کرده‌اند و آن تدریس به زبان مادری کودک است. تدریس به زبان مادری باعث رشد و اعتلای شخصیت کودک می‌شود و هوش هیجانی او را تقویت می‌کند. عنصر خیال را که تا ۱۳ سالگی رشد می‌کند، بارور می‌سازد و همین خیال هم که پیشران دیگر استعدادهای کودک است، مقدمه پیشرفت‌های بعدی کودک را در سن کمال فراهم می‌کند. طبق نظر متخصصان آموزشی، باید کودکان تا سن ۱۳ سالگی به زبان مادری تحصیل کنند، بعد از آن به تدریس زبان‌های دوم و از جمله زبان رسمی پرداخته شود. 

انتهای پیام