فاطمه مهدیار رودسری در گفت و گو با ایسنا افزود: والدین با دریافت مراحل تحولات رشدی از منابع در دسترس، باید میزان و تحولات رشدی کودک خود را در زمینه‌های مختلف پیدا کرده و بررسی کنند که آیا فرزند آنها این مراحل را به درستی طی کرده است یا خیر، اگر مرحله‌ای از رشد جا افتاده یا ناقص طی شده باشد، در همان سنین پایین و قبل از ورود به مدرسه فرصت خوبی است که با تکرار و تمرین اصلاح شود.
وی افزود: اما به طور کلی، برای مهارت‌های حرکتی، اجتماعی و عاطفی باید تا سن چهار سالگی، کودک توانایی کامل و یا در حد قبولی به دست آورده باشد. برای مهارت‌های شنیداری، دیداری و زبان بیانی تا اواسط سن پنج سالگی و برای مهارت‌های زبان دریافتی و توانایی شناختی تا شش سالگی انتظار داریم کودک به رشد قابل قبولی در این مهارت‌ها رسیده باشد .
این کارشناس تاکید کرد: نکته مهم در مورد اصلاح و جبران کمبود این مهارت‌ها این است که همیشه از پایین ترین سن شروع و رشد آن مهارت باید شروع کرد، یعنی نباید فقدان یک مهارت در کودک شش ساله را بر اساس جدول رشدی سن شش سالگی شروع کرد بلکه باید از پایه و از یک‌سالگی، دو سالگی و به همین ترتیب ادامه داد تا به سطح رشد یافتگی آن مهارت تا سن کودک برسیم.
وی افزود: یکی از مهارت‌های مورد نیاز در مدرسه زمینه سازی در کودکان برای خواندن است به ویژه در پایه‌های اول و دوم دبستان که شروع و تقویت یادگیری این مهارت است، توانایی کودک بسیار اهمیت دارد. برای کسب مهارت خوانداری، بچه‌ها باید به یکپارچگی حسی و حرکتی رسیده باشند. یعنی ادراک بینایی و شنوایی با مهارت‌های حرکتی‌شان همسو و هماهنگ رشد کرده باشد. ادراک بینایی حافظه دیداری شنیداری، حساسیت شنوایی و دقت دیداری و شنوایی باید به تکامل مورد نظر رسیده باشد.
مهدیار رودسری ادامه داد: والدین می‌توانند برای تقویت این مهارت‌ها از بازی‌ها و تمرین‌هایی که برای سنین قبل از دبستان به صورت کتاب، کاربرگ مثل تشخیص شکل از زمینه، به خاطر سپردن رنگ اشیاء و بیان آنها طراحی شده استفاده کنند و یا اینکه در بحث تیز بینی کودک را تشویق کنند یک شئ خاص از میان تعداد زیادی از اشیا پیدا کند.
این آموزگار افزود: در بحث حافظه شنیداری و تیزهوشی هم کودک باید بتواند به صدای مختلف واکنش مناسب نشان دهد و یک صدای خاص را از میان صداهای دیگر تشخیص دهد. بتواند صدای مورد نظر را ردیابی کرده و به سمت آن حرکت کند. در بحث حساسیت شنوایی هم می‌توان با هر وسیله‌ای تولید صدا کرد تا تفاوت طنین صداها برای کودک ایجاد شود.
وی در مورد آگاهی واجی و مهم بودن تکامل آن برای کسب مهارت خواندن گفت: منظور از آگاهی واجی این است که بچه‌ها بتوانند صداهای مختلفی را که در زبان فارسی داریم به درستی تلفظ کنند. والدین باید بررسی کنند فرزند آنها در بیان کدام واج مشکل دارد و با تلفظ و تکرار آن واج، بچه‌ها را تشویق کنند تا به تقلید بیان آن از والدین، آگاهی واجی‌شان اصلاح شود.
مهدیار رودسری ادامه داد: تقویت مهارت تشخیص کل و جزء در خواندن نقش مهمی دارد، بازی‌هایی مثل خانه سازی با لگوها یکی از راه‌های تقویت مهارت جزء به کل است که تقویت کننده مهارت ساخت کلمه و جمله در پایه‌های اول دبستان است. اگر بخواهیم از کل به جزء برویم بازی نشان دادن یک تصویر و بیان جزئیات آن توسط کودک به تقویت این مهارت کمک می‌کند.
وی ادامه داد: نوشتن یکی از مهمترین مهارت‌هایی است که کودکان در دوره دبستان به آن دست پیدا می‌کنند. از این رو عملکرد عضلات ظریف دست و هماهنگی چشمی و حرکتی در کودک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کودک باید بتواند به نحوه صحیح بنشیند و بتواند قلم را به درستی در دست بگیرد و هماهنگی درستی در چشم برای تعقیب و دیدن کلمات داشته باشد. چنگ زدن خمیر، مشت کردن سنگریزه و باز کردن دست، باز و بسته کردن دکمه و زیپ از جمله بازی‌هایی است که به تقویت عضلات ظریف دست بچه‌ها کمک می‌کند.
وی ادامه داد: یکی دیگر از موارد مهم در بچه‌ها، توجه به راست یا چپ برتری است یعنی اگر کودک راست برتر است تمام اندام‌های نیمه راست بدن به نیمه چپ غالب است. چنانچه در تکامل راست یا چپ برتری یکی از اعضا هنوز چپ یا راست برتری آن مشخص نیست، یعنی برتری جانبی هنوز اتفاق نیافتاده و برای اینکه کودک برتری جانبی را پیدا کند نیاز به تمرین دارد.
مهدیار رودسری درباره رشد مفاهیم ریاضی در کودکان برای ورود به مدرسه اظهار کرد: پیش از ورود به پایه‌های اول دبستان، یکسری مفاهیم ریاضی باید برای کودک جا افتاده باشد. یکی از این مفاهیم جهت‌های فضایی مثل باز و بسته، قبل و بعد، بالاو پایین، دور و نزدیک و اندازه ها و... است. ما انتظار داریم بچه‌ها این مفاهیم را حداقل در قالب شکلی که می‌بینند تشخیص دهند.
وی ادامه داد: شکل گیری مفهوم عدد مورد بعدی رشد مهارت ریاضی است. کودک باید بتواند شمارش طوطی وار اعداد را از یک تا ۲۰ انجام دهد. اما از لحاظ مفهوم توقع داریم تا عدد پنج درک تعداد خواسته شده را داشته باشد. علاوه بر این کودک باید توانایی طبقه بندی و تشخیص آن را داشته باشد. یعنی با در نظر گرفتن یک یا چند ویژگی بتوانند گروه بندی و طبقه بندی را انجام داده و بعد ردیف بندی و چیدن وسایل را بر حسب ویژگی‌های آن مثلا از بزرگ به کوچک بداند.
وی خاطرنشان کرد: همه دروس و مهارت‌ها به تمرکز و توجه نیاز دارد اما ریاضی چون یک درس فکری و محاسبه‌ای است، تمرکز و توجه بیشتری را می‌طلبد. بچه‌ها نیاز دارند برای یادگیری ریاضی به دقت نگاه کنند و بتوانند چه گفتاری چه شنیداری تمرکز و توجهی مداوم داشته و حواسشان مدام پرت نشود. والدین می‌توانند برای تقویت این مهارت در فرزندانشان از بازی‌ها و تمرین‌های بهبود تمرکز مثل چیدن مکعب‌ها روی هم و یا گوش دادن به صداهای مختلف و تفکیک کردن این صداها و خیره شدن به یک تصویر برای مدت معین و ... استفاده کنند.
انتهای پیام