عاشورا، به‌طور سنتی روزی است که حضرت موسی (ع) بنی‌اسرائیل را از بردگی مصر آزاد کرد و روزی است که با عروج عیسی به آسمان مرتبط است. اعتقاد بر این است که خداوند در این روز حضرت نوح (ع) و یارانش را از سیل نجات داد.
این روزها بیشتر به عزاداری شهادت حسین بن علی، نوه پیامبر اسلام، حضرت محمد (ص) در جنگ کربلا در سال ۶۱ هجری قمری (۶۸۰ میلادی) معروف است.
تاریخ و تقویم عاشورا ۲۰۲۳
تاریخ دقیق آغاز ماه به‌طور سنتی توسط علما و مقامات مذهبی در شب تعیین می‌شود، زیرا آنان به‌دنبال مشاهده برخی رؤیت‌های مربوط به ظهور و چرخه ماه هستند.
محرم، اولین ماه تقویم اسلامی است که ۱۰ یا ۱۲ روز کوتاهتر از تقویم میلادی است. کلمه محرم به معنای «ممنوع» یا «حرام» است، از این رو، مسلمانان از شرکت در فعالیت‌هایی مانند جنگ منع شده‌اند اما نحوه برگزاری عاشورا بر اساس سنت‌های فرهنگی و منطقه ای می‌تواند بسیار متفاوت باشد.
در حالی که کلمه عاشورا در عربی به معنای دهم و در لغت به معنای روز دهم است. علمای اسلامی در مورد علت نامگذاری اختلاف دارند. بر اساس آخرین گزارش دکتر جاوید اقبال، رئیس انستیتوی علوم و فناوری فضایی دانشگاه کراچی هند، دهم محرم یا عاشورا در ۲۷ جولای امسال فرا می‌رسد. مراسم عاشورای ۲۰۲۳ در غروب خورشید روز پنجشنبه ۲۷ جولای برگزار می‌شود و در غروب آفتاب روز جمعه ۲۸ جولای به پایان می‌رسد.
به‌طور کلی، عاشورا روز مهمی در تقویم اسلامی است که مسلمانان سراسر جهان آن را دارای اهمیت دینی و فرهنگی می‌خوانند زیرا یادآور ارزش‌های فداکاری، شفقت و ایستادگی در برابر بی‌عدالتی در اسلام است.
مراسم عاشورا در سراسر جهان چگونه برگزار می‌شود؟
مراسم عاشورا، یک مراسم مذهبی مهم، به‌طور جهانی توسط همه کشورهای مسلمان به رسمیت شناخته نشده است زیرا برای مسلمانان شیعه اهمیت خاصی دارد. در کشورهایی که عاشورا در آن گرامی محسوب می‌شود، مرسوم است که روز عاشورا را به‌عنوان تعطیل عمومی تعیین کنند و برای کسانی که این مناسبت را گرامی می‌دارند، این امکان فراهم است که به‌راحتی مراسم این روز را به‌طور رسمی برگزار کنند.
بزرگداشت عاشورا برای شیعه و سنی یک مراسم نیست بلکه برای شیعه و سنی یک مناسبت محترمانه و سوگوارانه است و برای شیعیان، یک دوره حزن و اندوه و سوگواری بسیار شدید است.
در کشورهای عربی مانند لبنان و عراق، شیخ مسجد، ماجرای نبرد کربلا را بازگو می‌کند تا برای حضار یادآور غم و اندوهی باشد که حسین و خاندانش متحمل شده‌اند. در برخی از مناطق، نمایشنامه‌های تعزیه نیز ممکن است اجرا شود که نبرد امام حسین (ع) را بازسازی می‌کند.
عراق
از زمان سقوط رژیم صدام، عاشورا یک مراسم ملی و به‌طور مسلم مهمترین مراسم مذهبی برای مسلمانان شیعه این کشور بوده است. در عراق، میلیون‌ها زائر در کربلای معلی گرد هم می‌آیند، خیابان‌ها را برای زیارت گنبد طلایی امام حسین (ع) پر، مرثیه‌سرایی می‌کنند و شاهد نمایش نمادین خشونت در کربلا و اسارت زنان و کودکان هستند.
بحرین
بحرین کشوری است که بیشترین جمعیت مسلمان شیعه در خلیج فارس را دارد، بنابراین عاشورا با سنت‌های بی‌نظیر زیادی برگزار می‌شود. در مساجد خود درباره زندگانی امام حسین(ع) اطلاع‌رسانی می‌کنند همچنین به بی‌خانمان‌ها و کسانی که در خیابان هستند، غذا داده می‌شود.
در طول ماه، یک سری موکب‌های روزانه به‌نام «آزاداری» برگزار می‌شود. این موکب‌ها اشکال مختلفی را مانند سینه‌زنی، زنجیرزنی در بر می‌گیرند. علاوه بر این، نمایش‌های تعزیه‌خوانی و بازخوانی روز عاشورا نیز در بخشی از این موکب‌ها اجرا می‌شوند.
بنگلادش
در بنگلادش، عاشورا به‌طور رسمی برگزار می‌شود و مسلمانان شیعه این روز را از طریق آیین‌های مختلف از جمله راهپیمایی، مراسم عزاداری و سینه‌زدن به‌عنوان راهی برای ابراز اندوه خود برای شهادت امام حسین (ع) گرامی می‌دارند.
در میان جوامع شیعه در بنگلادش، عاشورا با راهپیمایی‌هایی که در شهرها و شهرستان‌های سراسر کشور برگزار می‌شود، مشخص شده است. این دسته‌ها شامل عزادارانی است که لباس سیاه پوشیده‌اند، بنرهایی با خود حمل می‌کنند و برای رحلت جانسوز امام حسین علیه السلام مرثیه و روضه می‌خوانند. برخی از مسلمانان شیعه نیز در سینه‌زنی شرکت می‌کنند.
علاوه بر راهپیمایی‌ها، مسلمانان شیعه در بنگلادش، مجالس مذهبی برگزار می‌کنند که در آن زندگی و شهادت امام حسین (ع) با سخنرانی و شعر بیان می‌شود. این مجالس اغلب در مساجد یا مراکز اجتماعی برگزار می‌شود و ممکن است با وعده‌های غذایی جمعی پایان یابد که در آن مردم گرد هم می‌آیند تا غذایشان را به اشتراک بگذارند و حس اتحاد و همبستگی را تقویت کنند.
پاکستان
عاشورا در بسیاری از ملل مسلمان تعطیلی مذهبی مهمی و عزاداری محرم مجموعه‌ای از مراسم است که بیشتر توسط مسلمانان شیعه انجام می‌شود که حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از جمعیت پاکستان را تشکیل می‌دهند.
مسلمانان شیعه در پاکستان بیشتر در این ایام با خودداری از شرکت در مراسم جشن به یاد شهادت امام حسین (ع) و خانواده‌اش می‌گویند. مسلمانان مراسمی مانند «چراغ نفتی» و «نیایش» را نیز انجام می‌دادند و لزوم شرکت در این مراسم پرهیز از استفاده از مشروبات الکلی و شرکت در راهپیمایی رسمی است، پوشیدن لباس سیاه نیز لازم است.
ترکیه و قدیمی‌ترین دسر دنیا
«آشور» یا «پودینگ نوح» یک دسر با منشاء ترکی است که از غلات و میوه‌های خشک تشکیل شده است و تهیه آن سنت در روز عاشوراست.
افسانه‌های ترکی می‌گویند که این غذا توسط خود حضرت نوح (ع) هنگام فرود کشتی بر کوه‌های آرارات در ارتفاعات ارمنستان در روز دهم محرم درست شد. بر اساس کتاب مقدس، از آنجایی که کشتی برای روزها در سیل گیر کرده بود، منابع غذایی کمیاب می‌شد. نوح برای جلوگیری از گرسنگی مردم، فرنی مخلوطی با تمام مواد باقی مانده در کشتی درست کرد و به مردمش غذا داد.
شیعیان در این روز، شهادت امام حسین (ع)، سومین امام خود را در جنگ کربلا گرامی می‌دارند. آنان به احترام مصیبت حسین (ع) در دسته‌های عزاداری شرکت می‌کنند با این حال، برای اکثر شیعیان، این مراسم یک ویژگی اجتماعی نیز دارد و مناسبتی برای گردهمایی‌های خانوادگی است. عزاداران زن و مرد به‌طور سنتی در یک مسجد اجتماع می‌کنند تا نوحه‌های غم‌انگیز و مرثیه‌ای را به یاد شهادت امام (ع) اجرا کنند و با نوای طبل و آوای «یا حسین» به سوگ بنشینند. همچنین علما با مضامین شخصیت و جایگاه حسین (ع) در اسلام و تاریخ قیام او خطبه‌خوانی می‌کنند.
هندوستان
برای مسلمانان شیعه، عاشورا از اهمیت عمیق‌تری برخوردار است و روز عزاداری شهادت امام حسین، نوه حضرت محمد (ص) در نبرد کربلا در سال ۶۸۰ میلادی است. شهادت امام حسین (ع) نماد مقاومت در برابر بی‌عدالتی و ظلم تلقی می‌شود و در این روز شیعیان در دسته‌های عزاداری شرکت می‌کنند، به خطبه‌ها گوش می‌دهند و به فداکاری و شجاعت امام حسین (ع) و یارانش می‌اندیشند.
برای مسلمانان شیعه، عاشورا ماتم و اندوه عمیقی را به همراه دارد زیرا شهادت امام حسین(ع)، نوه حضرت محمد (ص) و یارانش در نبرد کربلاست. امام حسین (ع) از شخصیت‌های برجسته در جامعه اولیه اسلامی بود و در مقابل حکومت ظالمانه خلافت اموی ایستاد، جایی که شهادت آن حضرت به‌عنوان نماد مقاومت در برابر بی‌عدالتی و ظلم تلقی می‌شود.
عاشورا همچنان روز مهمی برای تأمل، ذکر و برگزاری مراسم مذهبی برای مسلمانان در سراسر جهان است.
منبع:
https://www.vindobona.org
https://blog.wego.com/
https://www.middleeasteye.net.
https://www.hindustantimes.com
https://www.officeholidays.com
https://theconversation.com
انتهای پیام