محسن پاک آیین در گفت‌وگو با ایسنا در تحلیل خود نسبت به سیاست  خارجی جمهوری اسلامی ایران از منظر امام خمینی (ره) اظهار داشت: به اعتقاد بنده به دو عنصر « آزادی» در بعد داخلی و «استقلال» در بعد خارجی توجه ویژه شد که هر دوی این عناصر به جمهوری اسلامی ارتباط مستقیم پیدا می‌کند و به عبارت دیگر استقلال و آزادی در عین اینکه به یکدیگر مرتبط هستند در ارتباط با جمهوری اسلامی معنا پیدا می‌کنند.

وی تصریح کرد: استقلال بدون آزادی که همان ظهور اراده ملی و پشتوانه مردمی است دوام نمی‌یابد و آزادی نیز بدون وجود استقلال منجر به وابستگی و استحاله در نظام بین‌الملل خواهد شد. استقلال و آزادی مورد نظر امام ریشه در اسلام و قوانین شرع دارد از این بابت می توان گفت که نگاه حضرت امام به سیاست خارجی یک نگاه ایدئولوژیک است.

این دیپلمات پیشین کشورمان خاطر نشان کرد: به اعتقاد حضرت امام ملتی که می خواهد آزاد باشد و مستقل بماند باید بر ارزش های دینی و فرهنگی خود اتکا کند. استقلال بدون اتکا به این ارزشها جز استبداد نخواهد بود. حضرت امام آزادی بدون استقلال را به آزادی وارداتی که جز بردگی و هضم شدن در نظام استکباری جهان نخواهد بود تشبیه می‌کردند. لذا به نظر می‌رسد تعریفی از استقلال که مبنای اسلامی نداشته وبا جمهوریت نظام سازگار نباشد تعریف درستی نمی تواند باشد.

سفیر پیشین کشورمان در آذربایجان همچنین بیان کرد: در همین رابطه به عنوان یک اقدام برآمده از استقلال، یکی از اقدامات مهمی که امام خمینی (ره) در خصوص احیای آرمان فلسطین در سطحی جهانی انجام دادند، طرح روز جهانی قدس و فرمان اجرای آن در بهترین زمانی- یعنی ماه ضیافت الله و نزدیکتر شدن امت اسلامی – بود که تأثیرات مثبتی در داخل فلسطین اشغالی و در سطح جهانی داشت.

پاک آیین افزود: یکی از شعارهای اصلی انقلاب اسلامی شعار معروف « امروز ایران ، فردا فلسطین» بود و این شعار ریشه در تعالیم حضرت امام خمینی (ره) از سالها قبل از پیروزی انقلاب داشت. من یادم می آید سالها قبل از انقلاب در یک اعلامیه حضرت امام شماره حسابی را برای دریافت کمک های مردمی برای مساعدت به مردم فلسطین اعلام کرده بودند در آن زمان رژیم طاغوت به شدت با توزیع این اعلامیه مخالفت و مقابله می کرد.

وی تاکید کرد: ضرورت همبستگی دولت های اسلامی برای مبارزه علیه اسرائیل و صهیونیسم یکی از مبانی اصلی سیاست خارجی امام خمینی (ره) می‌باشد. اوج این مبارزه سیاسی را می توان در تعیین روز جهانی قدس مشاهده کرد. این تصمیم مدبرانه و شجاعانه مسئله حمایت از مردم فلسطین را نهادینه کرد و سطح مبارزه با اسرائیل را به سراسر جهان منتقل کرد.

وی ادامه داد : حضرت امام تعهد داشتند که مسئله جدی بودن سیاست توسعه طلبانه اسرائیل نسبت به سرزمین‌های عربی و اسلامی را مکرراً یادآوری کرده و هدف غایی رژیم صهیونیستی مبنی بر سیاست از نیل تا فرات را به کشورهای مسلمان هشدار دهند. تعبیر دقیق حضرت امام که اسرائیل را غده سرطانی منطقه دانستند و تکرار این مطلب که تنها با فداکاری و پایداری و اتحاد دولت های اسلامی می توان این غده چرکین را از بین برد از فرازهای برجسته دیدگاه‌های امام راحل تلقی می گردد و وقوع انتفاضه و آغاز حرکت های شهادت طلبانه جوانان فلسطینی علیه اسرائیل ریشه در تعلیمات و دیدگاههای حضرت امام خمینی دارد و با وجود این معارف و تعلیمات الهی که بر قلم و لسان امام بزرگوار جاری شده انتظار توفیق در مذاکرات صلح با رژیم صهیونیستی ساده لوحانه است.

این دیپلمات پیشین کشورمان افزود: راهبرد تقریب مذاهب و انسجام اسلامی یکی دیگر از دیدگاه های امام بود که گامی بلند جهت حل مشکلات مسلمانان و تقویت آنان برای مقابله با استکبار آمریکا و رژیم صهیونیستی به عنوان دشمنان اصلی جهان اسلام بود. امام خمینی (ره) احیای اسلام ناب محمدی(ص) را به دور از التقاط و تحجر و پیرایه های خرافی و روشنفکری به عنوان راهکار بازیابی عظمت و موتور محرکه جهان اسلام به سمت ترقی و پیشرفت می دانستند و علمای اسلامی را به معرفی این گفتمان فرا می خواندند.

پاک آیین همچنین اظهار کرد: حضرت امام(ره) با حفظ استقلال نظام ، ارتباط با خارج از کشور و برقراری روابط با کشورهای جهان را توصیه می نمودند. امام ارتباط با جهان خارج را موجب توسعه سیاسی و تقویت بنیه اقتصادی کشور دانسته و ارتباطات فرهنگی و ایدئولوژیک با دیگر کشورها بخصوص ممالک اسلامی را موجب افزایش تفاهم و همگرائی و تعامل میان ملتها تلقی می‌کردند.

وی تصریح کرد : در واقع درجهان امروز نیز هیچ کشوری نمی‌تواند در انزوا و بدون برقراری ارتباط با کشورهای دیگر نیازهای خود را تامین کند و عقل سیاسی ایجاب می کند که ارتباطات جهانی افزایش یابد، روابط منطقه ای رشد پیدا کند و مناسبات دوجانبه تقویت گردد. حضرت امام در توصیه های خود به مسئولین وزارت امورخارجه همواره بر ضرورت رعایت احترام متقابل، رعایت استقلال کشورها و مراعات موازین انسانی و مداخله نکردن در امور داخلی یکدیگر را تاکید می نمودند و در واقع سیاست تعامل با جهان را امری مبتنی بر عقل و شرع و متناسب با اصول کشورداری می دانستند ایشان می فرمودند: "اسلام با همه کشورهائی که در جهان هستند می خواهد که دوست باشد و دولت اسلامی با همه ملتها و با همه دولتها می خواهد که تفاهم و ارتباط صحیح داشته باشد درصورتیکه آنها متقابلاً احترام دولت اسلامی را مراعات کنند". 

وی ادامه داد: اولویت اول امام خمینی (ره) برای برقراری و تحکیم روابط خارجی، کشورهای اسلامی بودند. براساس تفکر ایشان اتحاد میان کشورهای اسلامی در چارچوب نهادهای منطقه ای و فرامنطقه ای و بین المللی ضرورت داشت و این اتحاد تنها در سایه برقراری و تقویت روابط ممکن می گردید، از نظر ایشان ارتباطاتی که مبنای ایدئولوژیک و اعتقادی داشته باشد با دوام تر خواهد بود توجه به مشترکات در برقراری روابط با کشورها از توصیه های ایشان بود و این امر برگرفته از سیره نبوی و دیپلماسی پیامبر اسلام (ص) بود؛ چرا که پیامبر اکرم (ص) نیز همواره به سفرا و نمایندگان خود در خارج از بلد اسلامی توصیه می‌فرمودند که بر سر مشترکات خود با ملل دیگر تاکید کنید و اگر هیچ اشتراکی نداشتید بر« انسان بودن خود » که وجه اشتراک کلیه انسانهاست تاکید نمائید و این سیاست یعنی توجه به اشتراکات همواره موجب تقویت دوستی ها و کاهش اختلافات می‌گردید.

پاک آیین همچنین گفت: خوب به طور طبیعی اسلام وجه اشتراک اصلی کشورهای مسلمان است و امام همواره به تقویت این وجه عنایت داشتند. البته هدف اصلی تقویت ارتباطات با کشورهای مسلمان، افزایش تفاهم بین آنها و متحد ساختن ایشان در مقابل زورگویان و مستکبران بین المللی و به عبارت دیگر تقویت نهضت بیداری اسلامی بود. ایشان می فرمودند« از موضع قدرت عظیم، دست پر برکت و قدرتمند خود را برای دوستی و برادری ایمانی پیش تمام مسلمین خصوصاً ملتها ودولت های منطقه و همسایه دراز می کنم» یا در فراز دیگری مسئولین سیاست خارجی را موظف به در اولویت قراردادن ارتباط با کشورهای اسلامی کرده و می فرمودند « کوشش داشته باشید در بهتر کردن روابط باکشورهای اسلامی و در بیدارکردن دولتمردان  و دعوت به وحدت و اتحاد کنید»

این دیپلمات پیشین کشورمان در ادامه خاطرنشان کرد: آمریکا موضوع مورد بحث سیاست خارجی ما بوده و هست و همواره این سوال مطرح بوده که تا کی سردی روابط بین دو کشور وجود خواهد داشت. حضرت امام خمینی (ره) در پاسخ به این سوال فرمودند تا وقتی که آدم بشود یعنی روشهای غلط خود در برخورد با دیگران و با جمهوری اسلامی ایران را تصحیح کند. البته نگاه حضرت امام به سلطه جوئی ابرقدرتها منحصر به آمریکا نبوده و ایشان از بدو پیروزی انقلاب اسلامی و در دوران جنگ سرد با طرح شعار اصولی « نه شرقی نه غربی» سلطه جویی هر دو ابرقدرت آمریکا و شوروی (سابق) را مطرود می دانستند و این به دلیل اعتقاد ایشان به حفظ استقلال نظام الهی ایران بود.

انتهای پیام