شهرستان معتدل کوهستانی کلات نادری با بیش از ۱۴۰ پارچه آبادی شامل دهستان‌های لایین، کبود گنبد، پساکوه و زاوین دارای جاذبه‌های تاریخی و طبیعی، آبشارهای گوناگون، پوشش گیاهی و حیات‌وحش متنوع و کوه‌های سر به فلک کشیده به دلیل دیواره‌های طبیعی و دروازه‌های قابل کنترل یکی از مهمترین شهرها در دوره نادرشاه افشار به شمار می‌رفت و نادرشاه، این منطقه را به عنوان محل سکونت خود و ذخایر ارزشمندش انتخاب کرد.

 معنای لغوی شهر کلات قلعه، آبادی و زیستگاه بر فراز کوه است و طبق روایت‌های موجود، تیمور لنگ ۱۴ بار به کلات نادری حمله کرده و موفق به فتح این شهر نشده است. در واقع موقعیت این شهر پایگاه‌ حکومت نادر را در ایران مستحکم‌تر کرد. کوه‌های اطراف کلات این شهر را محاصره کرده‌ و دسترسی به آن به رویایی دست نیافتنی برای دشمنان نادرشاه افشار بدل شده بود.

این شهرستان مرزی که در ۱۵۰ کیلومتری مشهد در میان رشته‌کوه هزار مسجد قرار گرفته دارای جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بسیاری که عمارت خورشید یکی از مهمترین این اماکن تاریخی است. این عمارت که به افتخار یکی از همسران نادرشاه به نام او نام‌گذاری شده یکی از عمارتهای خاص تاریخی در ایران به شمار می‌رود که معماری بنا بر گرفته از سبک معماری گورکانی -هندی است؛ این عمارت در ۳ طبقه و با ارتفاع حدود ۲۵ متر ساخته شده که با ویرانی طبقه سوم، ارتفاع این بنا الان ۲۰ متر شده است. این عمارت به‌صورت هشت ضلعی بنا شده و ۱۲ اتاق در ۲ طبقه دارد. زیرزمین این کاخ، محلی برای پنهان کردن غنایم جنگی و جواهرات نادرشاه بوده اما امروزه به موزه تبدیل شده است.

طبقه دوم کاخ عمارت نیز دارای یک سالن پذیرایی بزرگ و چند اتاق در پیرامون است که کتیبه‌هایی با محتوای سوره مبارکه «نبأ» به همراه تاریخ مرگ نادر (سال ۱۱۶۰ هجری قمری) در تالار وجود دارد هرچند برخی بر این باورند که نادر این کاخ را به عنوان آرامگاه خود انتخاب کرد، اما به دلایلی نامعلوم در مرکز شهر مشهد دفن شد.

طبقه سوم این کاخ نیز از ۶۶  نیم ستون سنگی تشکیل شده و دارای گنبد استوانه‌ای بزرگی است که جلوه زیبایی دارد و فضای اطراف این کاخ و درختان باغ، از این طبقه به راحتی دیده می‌شود. حتی کبود گنبد، مسجدی که در دوره سلجوقیان در کلات ساخته شده نیز از این مکان دیده می‌شود.

کتیبه نادری نیز در زمره آثار تاریخی شهرستان کلات است و شامل سنگ نوشته‌ای قدیمی، حک شده بر روی کوه که روی آن به زبان ترکی و فارسی اشعاری در مدح نادرشاه نوشته شده است. این کتیبه در داخل دربند ارغوان شاه در شهر کلات قرار دارد و فاصله آن تا برج ارغوان‌شاه حدود ۱۰۰ متر و تا ورودی شهرستان کلات کمتر از یک کیلومتر است.

 این کتیبه بر بلندای ۱۵ متری از کف رودخانه، به خط نستعلیق با حاشیه و قاب مزین به نقوش اسلیمی بر دیواره صخره‌ای ایجاد شده که ۲۴ بیت شعر از سروده‌های گلبن افشار در مدح نادرشاه بر آن حک شده است. بیت اول آن فارسی و سایر ابیات ترکی است. مسجد کبود گنبد در شهرستان کلات نیز به دلیل رنگ کاشی‌های گنبد آن، کبود گنبد نامیده شده و ابتدا آرامگاهی متعلق به دوره ایلخانی وجود داشته که ساختار مسجد در دوره‌های بعد، از آن تبعیت کرده است. زیبایی این مسجد ثمره کاشی‌های رنگی آن است که در تزییناتش به کار رفته و در مجاورت مسجد، حمام کوچکی قرار دارد که هنوز پابرجاست.

شهرستان کلات دارای جاذبه‌های طبیعی چشم‌نوازی نیز هست که باعث شده این شهر، به شهر آبشارها معروف باشد و مناطق ییلاقی این شهرستان برای طبیعت دوستان و همه مسافران و گردشگران چشم‌نواز است.

در واقع بارش باران‌های مستمر بهاری و پاییزی باعث سرسبزی دامنه‌ها و کوهپایه‌های این شهر شده و گله‌داری و دامداری در این شهرستان از رونق خوبی برخوردار است و رودخانه پرآب ارچنگان، ایده لیک و دره قره‌سو از جمله جاذبه‌های دیدنی طبیعی این شهرستان به شمار می‌رود. آبشار ارتکند نیز که از کوه‌های هزار مسجد سرچشمه می‌گیرد در روستای ارتکند واقع شده و در نزدیکی آبشار، شالیزارهای برنج وجود دارد که به روش دیم کشت می‌شود.

 آبشار بابا رمضان در شمال غرب شهرستان کلات واقع شده که برای رسیدن به آن باید در بخش‌هایی از مسیر سنگ نوردی کرد. از دیگر دینی‌های کلات، بند نادری است که در ۴ کیلومتری شرق این شهرستان قرار دارد. این سد که در دوران حکومت سلجوقیان ساخته شد و پس از چندین سال نادرشاه آن را بازسازی کرد گنجایش چندانی ندارد اما برای آبرسانی به باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی اطرافش کفایت می‌کند.

آبشار آبگرم کلات نیز یکی از منحصربه‌فردترین جاذبه‌های طبیعی کلات نادری است که دمای آب آن برخلاف سایر آبشارها که دارای آبی سرد است گرم بوده و به ۳۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد می‌رسد و در طول مسیر دسترسی به این آبشار، یک کاروانسرای تاریخی نیز چشم‌نوازی می‌کند.

بدون شک کلات با جاذبه‌های فراوان تاریخی و طبیعی برای علاقه‌مندان به گردشگری، شگفتی‌های بسیاری دارد که از مهمترین جاذبه‌های گردشگری این شهرستان علاوه بر عمارت خورشید، کتیبه نادری، آبشار قره‌سو، آبشار ارتکند، آبشار بابا رمضان، آبشار چرم، آبشار آبگرم، آبشار سد زاوین، آب انبارهای روستای خشت، بند نادری، خانه گبرها در سررود، مسجد کبود گنبد، منطقه ییلاقی لایین، موزه مردم‌شناسی کلات، جنگل پسته خواجه، دره آل، برج ارغونشاه، آسباد خشت، بقایای ارگ فرود، منطقه حفاظت شده ارس سیستان، تأسیسات دفاعی دروازه نفته، روستای ایدلیک، دره حمام قلعه، قلعه ماد، دره قله زو، روستای سینی کهنه، تفنگ دره و ... است.

 این شهرستان روستاهایی دیدنی نیز دارد یکی از این‌ها روستای «سینی کهنه» در بخش مرکزی شهرستان کلات است که تا شهر کلات ۲۷ کیلومتر است و در حال حاضر مهمترین امامزاده سطح شهرستان در این روستا واقع شده و جاذبه‌های گردشگری این روستا علاوه بر زیارتگاه شامل برج‌های نگهبانی قدیمی، جنگل‌های زالزالک و باغ‌ها و مزارع و رودخانه سینی کهنه است.

روستای «چرم کهنه» نیز در ۱۰ کیلومتری شهر کلات به دلیل وجود رود بسیار زیبا و آبشارهای متعدد که در مسیر رودخانه قرار گرفته، از جاذبه‌های طبیعی برخوردار است. ایده لیک یکی دیگر از روستاهای کلات است که در فاصله ۳۰ کیلومتری مرکز شهرستان و در دامنه کوه‌های سر به فلک کشیده سیستان قرار دارد. وجود آب فراوان، جنگل‌های ارس و حیات وحش متنوع آن زمینه بسیار خوبی برای توجه به صنعت گردشگری در این روستا است و این شهرستان به دلیل برخورداری از جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی می‌تواند مقصد خوبی برای سفر باشد.

کلات نادری شهری خوش آب و هوا و پر از مکان‌های دیدنی و جاذبه‌های طبیعی است که تا مشهد ۱۴۵ کیلومتر از میان یک جاده کوهستانی فاصله دارد. این شهر استان خراسان رضوی نام خود را از نادرشاه افشار گرفته است. این شهر بسیار زیبا روزگاری محل نگهداری جواهرات و غنایم با ارزش بود و امروز نیز از گنج‌های طبیعی و تاریخی نگهداری می‌کند.

انتهای پیام