محسن فنودی در نشست خبری که امروز، ۱۳ اسفند ماه، در اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی برگزار شد، اظهار کرد: خراسان رضوی در ۳۰ شهرستان کانون فرسایش بادی دارد. متاسفانه در سال ۹۷ ، در استان۱۵ کانون فرسایش بادی در ۲۰ شهرستان به وسعت ۷۶۸ هزار هکتار وجود داشت که با استفاده بی‌رویه و بهره‌برداری غیر اصولی از مراتع و منابع طبیعی، اکنون این مقدار به ۳۰ کانون در ۲۳ شهرستان افزایش یافته است.
وی با اشاره به افزایش وسعت کانون‌های فرسایش بادی در استان افزود: در سال ۹۷ مساحتی به وسعت ۷۶۸ هزار هکتار کانون فرسایش بادی وجود داشت و امروز این کانون‌ها در مساحتی به وسعت ۱.۲ میلیون هکتار وجود دارد. این افزایش در توسعه بیابان نقش دارد و می‌طلبد عملیات بیابان‌زدایی انجام و از توسعه آن جلوگیری کنیم. توسعه بیابان‌ها، هم اراضی کشاورزی را تحت فشار قرار می‌دهد و هم شوری آب چاه‌های کشاورزی را در بردارد.
فنودی با بیان این مطلب که در استان به طور میانگین سالانه ۱۵ تا ۲۰ هکتار عملیات بیابان‌زدایی انجام می‌شود، بیان کرد: در مجموع ۱.۵ میلیون هکتار عملیات بیابان‌زدایی انجام شده و تا سال گذشته طی ۲ سال پیاپی رتبه اول کشور را در عملیات بیابان‌زدایی کسب کرده‌ایم. همچنین سال گذشته جزو استان‌های برتر کشور بوده و رتبه سوم عملیات بیابان‌زدایی را به استان اختصاص داده‌ایم.
وی گفت: یکی از طرح‌های مهم کنترل شن‌های روان اجرای تله رسوب‌گیر است که با ایجاد کانال‌هایی به عمق یک متر و با طول متفاوت و مورد نیاز عمود بر جهت بادهای غالب ایجاد می‌شوند و در زمان وقوع طوفان، شن‌ها پس از برخورد با خاکریز داخل کانال حبس می‌شوند.
خراسان رضوی مقام اول کشور را از لحاظ وسعت جنگل‌های بیابانی داراست
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی گفت: وسعت اراضی جنگلی در این استان ۷۵۶ هزار هکتار با گونه‌های متفاوت شامل سروکوهی، پسته وحشی، تاغ، بادامشک، زرشک، سماق، گز، بنه، قیچ و... است که ۵۱۴ هزار هکتار آن را جنگل‌های طبیعی و ۲۴۲ هزار هکتار جنگل‌های دست کاشت پوشش داده‌اند.
وی با تاکید براهمیت حفظ و توسعه جنگل‌ها در استان خاطرنشان کرد: هر لیتر آب در جنگل هفت دقیقه طول می‌کشد که به دل خاک نفوذ کند ولی در اراضی غیرجنگلی این مدت تا چهار یا پنج ساعت به طول می انجامد. جنگل کاری و نگهداری جنگل‌ها، به حفظ آب، خاک، تغذیه سفره‌های زیرزمینی، کنترل سیلاب و... کمک موثری می‌کند. هر هکتار جنگل انبوه ۲.۵ تن اکسیژن تولید می‌کند که برای ۱۰ نفر کافی است و هر متر عرض نوار جنگلی ۱۶ صدم در کاهش آلودگی صوتی نقش خواهد داشت.
فنودی بیان کرد: خراسان رضوی با دارا بودن ۵۵۰ هزار هکتار جنگل بیابانی مقام اول کشور را از لحاظ وسعت داراست. از این وسعت ۲۵۰ هزار هکتار جنگل‌های طبیعی و ۳۰۰ هزار هکتار جنگل‌های دست کاشت هستند. به طور کل استان دارای یک میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار جنگل است که ۷۵۰ هزار هکتار آن جنگل و ۵۵۰ هزار هکتار جنگل‌های بیابانی هستند.
۷۰ درصد سطح استان را اراضی ملی پوشش داده است
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی، وظیفه اصلی این مدیریت را حفظ، احیا، توسعه و بهره‌برداری اصولی از اراضی ملی سطح استان دانست و توضیح داد: از ۱۱.۶ میلیون هکتار وسعت کل استان هشت میلیون هکتار اراضی ملی معادل ۷۰ درصد سطح استان است. در این رابطه به گونه‌ای اقدام شده که ضمن حفظ و بهره‌برداری اصولی و نگهداری برای نسل آینده، نسل امروز هم بتواند از آن بهره‌مند شود. اراضی ملی در اقتصاد و اشتغال مردم استان سهیم است لذا حفظ آن بسیار حائز اهمیت است.
وی ادامه داد: از هشت میلیون هکتار اراضی ملی تاکنون بیش از ۷.۵ میلیون هکتار تثبیت شده و بیش از ۶ میلیون هکتار از اسناد اراضی ملی را به نام دولت و منابع طبیعی دریافت کرده‌ایم و در دست اقدام داریم و مابقی هم تا پایان سال مالی که ۳۱ تیرماه ۴۰۲ است به اتمام خواهد رسید.
فنودی تصریح کرد: از اراضی ملی ۵.۷ میلیون هکتار مناطق مستعد فعالیت‌های آبخیزداری وجود دارد که از این مقدار تاکنون ۲.۵ میلیون هکتار مطالعه و ۱.۷ میلیون هکتار نیز اجرا و یا در دست اجرا داریم و تا سال آینده چنانچه وضعیت اعتباری که پیش‌بینی شده تحقق پیدا کند این مقدار تمام خواهد شد.
از ۶.۵ میلیون هکتار وسعت مراتع در خراسان رضوی ۳۰۰ هزار هکتار آن را مراتع خوب پوشش داده است
وی خاطرنشان کرد: در استان ۶.۵ میلیون هکتار وسعت مراتع وجود دارد که ۴.۲ آن مراتع فقیر، ۲.۲ مراتع متوسط و ۳۰۰ هزار هکتار مراتع خوب است. ظرفیت دام مراتع ۳.۵ میلیون واحد دامی است که بیش از 2 برابر ظرفیت مراتع، دام در مرتع وجود دارد و برای این مورد باید چاره اندیشید تا به سمت دامداری صنعتی و نیمه صنعتی برویم و فشار بر مراتع را کاهش دهیم. این امر به اهداف آبخیزداری کمک می‌کند.
فنودی گفت: در استان سالانه حدود یک میلیون تن علوفه از مراتع تولید می‌شود که میانگین ۱۰۰ تا ۲۵۰ کیلوگرم در هر هکتار است. ۱.۵ میلیون هکتار رویشگاه گیاهان دارویی شامل آنغوزه، کتیرا، زیره کوهی، آویشن، کلپوره، بالنگو و... وجود دارد.
کمبود ۳۵۰ مامور یگان حفاظت
مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی با اشاره به فعالیت ۱۲۰ نیروی حفاظت در استان، تصریح کرد: طبق روال قانونی و به صورت نرمال ۳۵۰ مامور یگان حفاظت در استان برای حفاظت از عرصه‌های طبیعی و ملی نیاز است که با توجه به اعتبارات جذب نیرو برای دولت مقدور نیست.
وی با تاکید بر اینکه کمبود نیروی حفاظت را باید با فرهنگ‌سازی و آموزش همگانی جبران کنیم، گفت: هریک از نیروهای این مدیریت در خفظ اراضی ملی و طبیعی تلاش می‌کنند تا بتوانند با مشارکت مردمی از تخلفات در این حوزه جلوگیری کنند. در همین راستا از ابتدای سال تاکنون ۱۸۱ پرونده جلوگیری از رفع تجاوز از اراضی ملی در مساحت ۱۷۶ هکتار انجام شده که نسبت به سال گذشته ۲۱ درصد کاهش دارد.
فنودی بیان کرد: ۹۹ درصد ساخت و سازهای غیرمجاز در حوزه اراضی کشاورزی یا غیره است که به منایع ملی و طبیعی تعرض نشده و در حوزه پیگیری این مدیریت نیست.
وی گفت: طرح کاشت یک میلیون نهال که توسط ریاست جمهور به وزارت جهاد کشاورزی و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور ابلاغ شده، یکی از اهداف دولت برای توسعه جنگل کاری و ایجاد فضای سبز است که در کاهش آلودگی هوا، جذب کربن و ایجاد فرهنگ فضای مفرح برای مردم نقش دارد.
انتهای پیام