بسیاری از کارشناسان حوزه سلامت معتقدند؛ آلودگی هوا که امروزه به یک دغدغه جدی تبدیل‌شده، یکی از پنج عامل تهدید سلامت و مرگ‌ومیر در جهان است. طی ۲۴ ساعت گذشته شاخص آلودگی هوای شهر قزوین از مرز ۲۳۰ واحد عبور کرد و همین موضوع سبب شد تا هوای قزوین ۴۰۰ هزارنفری، آلوده‌تر از هوای پایتخت و سایر کلان استان‌های کشور باشد.
هرچند که سکون جو و وارونگی هوا بهانه‌ای برای هوای آلوده در قزوین است اما نباید از کنار فعالیت واحدهای آلاینده همچون نیروگاه شهید رجایی و ساده‌انگاری برخی دستگاه‌های ذی‌ربط گذشت.
ایسنا در این گزارش به سراغ برخی مسئولان ارشد استانی رفته تا علت افزایش ناگهانی آلودگی هوای استان را از زبان آن‌ها بشنویم.
احتمال اعمال محدودیت تردد زوج و فرد خودروها در قزوین
دکتر مهدی رجحانی، معاون امور هماهنگی عمرانی استاندار قزوین در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: همواره در این ایام سال آلودگی در شهرها به دلیل وجود منابع تولید آلایندگی هوا و ایجاد پدیده وارونگی، افزایش می‌یابد.
وی ادامه داد: در فصول سرد سال لایه اطراف سطح زمین سرد می‌شود درحالی‌که لایه‌های بالاتر گرم است؛ یعنی یک میان لایهٔ گرم بین لایه‌های سرد اطراف زمین و لایه‌های سرد ارتفاعات قرار می‌گیرد که مانند چتری روی سطح زمین را پوشانده و مانع از صعود آلاینده‌ها به ارتفاعات می‌شود و همین موضوع سبب شده آلاینده‌ها در سطح زمین پخش و غلظت آن در هوایی که ما تنفس می‌کنیم افزایش پیدا کند.
این مسئول تأکید کرد: پدیده وارونگی هوا، معمولاً در نیمه دوم سال اتفاق می‌افتد و در ماه‌های آذر، دی و بهمن به اوج خود می‌رسد و در ماه اسفند سیر آن کاهشی است.
وی یادآوری کرد: گاز مصرفی در منازل، سوخت بنزین خودروها و سوختی که در صنایع مصرف می‌شود؛ همه تولیدکننده آلایندگی هستند و در کنار پدیده‌های پایدار جوی پدیده وارونگی را تشدید می‌کنند.
رجحانی بابیان اینکه امسال منابع آلایندگی شهر قزوین نسبت به سال گذشته تفاوت چندانی نداشته است، مطرح کرد: در مقاطعی از سال جاری با کاهش مصرف منابع آلاینده نیز مواجه بودیم به‌طور مثال از یک ماه گذشته به علت برودت دما تمام محدودیت‌ها برای مصرف سوخت و انرژی اعمال شد و برخی صنایع محدود شدند، مدارس تعطیل و موتورخانه‌هایشان خاموش شد؛ اما شرایط اقلیمی، بحران افزایش آلاینده‌ها را تشدید کرد.
وی گفت: شرایط اقلیمی، استان قزوین را در جایگاه هفتمین استان سرد کشور قرار داده است که در حال حاضر متوسط دما نسبت به ماه مشابه در سال گذشته ۱.۶ درجه سانتی‌گراد کاهش داشته است.
معاون امور هماهنگی عمرانی استاندار قزوین با تأکید بر لزوم کنترل و مدیریت تولید منابع آلاینده، اظهار کرد: بی‌شک خودروها، یکی از مهم‌ترین آلاینده‌هایی هستند که به‌راحتی می‌توان به‌صورت بلندمدت و کوتاه‌مدت روی آن کنترل و مدیریت داشت.
وی ادامه داد: از اقدامات بلندمدت در کنترل خودروها، می‌توان به لزوم استفاده از استانداردها و درجه کیفی بالاتر محصولات توسط شرکت‌های سازنده خودرو اشاره کرد؛ که باید در سطح ملی تصمیم‌گیری شود. اما دربرش استانی، این اعمال مدیریت به‌صورت ایجاد محدودیت در تردد خودروهای آلاینده، می‌تواند در کاهش شاخص آلودگی مؤثر باشد.
رجحانی افزود: در جلسه اضطرار آلودگی عنوان شد که از امروز یکشنبه دوم بهمن، پلیس نسبت به تردد خودروهای آلاینده و فاقد معاینه فنی اهتمام ورزد.
وی بابیان اینکه، احتمال اعمال محدودیت با تردد زوج و فرد در سطح شهر وجود دارد، افزود: چنانچه شرایط اقلیمی استان تغییر نکند، به‌ناچار مجبور به مداخله‌های این‌چنینی خواهیم بود.
رجحانی تصریح کرد: آلودگی و پدیده وارونگی هوا پدیده‌ای حاصل زندگی امروز است و چون نوع استانداردهای جوامع مختلف در میزان آلایندگی تأثیر دارد؛ باید به‌سوی استانداردسازی صنعت حرکت کنیم.
وی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از اقداماتی که در کاهش آلودگی هوا مؤثر است، اهتمام عمل بر سند آمایش استان قزوین است؛ قزوین استان صنعتی است و توسعه صنایع باید تنها در حوزه صنایع فناور که آلایندگی پایین و ارزش اقتصادی بالایی دارند صورت گیرد.
معاون امور هماهنگی عمرانی استاندار قزوین عنوان کرد: از دیگر اقدامات زیرساختی و اصولی، پرداختن به انرژی‌های تجدید پذیر است. در تولید انرژی‌های تجدیدپذیر قدم‌های بزرگی برداشته شده و در چند ماه ابتدایی دولت سیزدهم در اسفند ۱۴۰۰ تفاهم‌نامه‌ای با یک مجموعه صورت گرفته، تا در قالب انرژی خورشیدی و نیروگاه‌های بادی ۲۸۰۰ مگاوات انرژی تجدیدپذیر در استان قزوین تولید شود.
این مسئول همچنین در ادامه صحبت‌های خود از تأسیس اولین شهرک انرژی خورشیدی کشور در شهرستان بوئین‌زهرا و افتتاح آن در دهه فجر امسال خبر داد.
رجحانی در پایان در رابطه با آلایندگی نیروگاه شهید رجایی گفت: نیروگاه شهیدرجایی، نیروگاهی حرارتی است و سوخت مصرف می‌کند که سوخت گاز و مازوت هر یک به میزان خود آلایندگی دارد و تاکنون تلاش‌های مستمری برای بهینه‌سازی و ارتقاء سیستم‌های نیروگاه انجام‌شده اما به نتیجه رسیدن آن زمان‌بر است.
تردد خودروها عامل اصلی آلودگی هوای قزوین
در ادامه به سراغ مهندس سعیده خضیر، مدیرکل محیط‌زیست استان قزوین رفتیم.
وی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: بیان شاخص کیفی هوا بر اساس داده‌های استخراجی از ایستگاه‌های سنجش است که خوشبختانه در تمامی مراکز استان ایستگاه سنجش و شبکه پایش از کمیت و کیفیت خوبی برخوردار هستند.
خضیر بابیان اینکه وضعیت آلودگی هوای کنونی قزوین، غیرمعمول نیست؛ عنوان کرد: یکی از عمده‌ترین دلایل افزایش آلایندگی در سطح شهرهای بزرگ در تمامی مقاطع، تردد خودروهاست که در مطالعات علمی هم به اثبات رسیده است.
وی ادامه داد: باوجود جو پایدار هوا و برودت غیرمترقبه دما، تراکم و غلظت آلاینده‌ها در سطح زیست افزایش‌یافته است و بر اساس شاخص‌های آلایندگی، هوای قزوین برای تمامی گروه‌های سنی ناسالم طبقه‌بندی‌شده است.
مدیرکل محیط‌زیست استان قزوین، خاطرنشان کرد: در روز گذشته به‌صورت لحظه‌ای شاخص آلودگی هوا به ۲۳۴ رسید؛ اما شاخص‌های لحظه‌ای نباید معیار تصمیم‌گیری قرار گیرد و در حال حاضر میانگین شاخص آلایندگی شهر قزوین ۱۹۰ پی‌پی‌ام است.
وی گفت: قانون هوای پاک، برای تمام دستگاه‌های مسئول تکالیفی را مشخص کرده است و جلسات متعددی در قالب کمیته‌های اضطرار برگزارشده است. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، شرکت آب منطقه‌ای، شرکت آب و فاضلاب، جهاد کشاورزی، شهرداری‌ها، منابع طبیعی و تقریباً تمامی دستگاه‌های اجرایی در کاهش آلایندگی هوا مسئول و دخیل هستند.
خضیر افزود: همچنین در محدوده شهری، قالب موتورخانه‌های منازل قدیمی و اماکن اداری از معاینه فنی برخوردار نیستند که خود برافزایش آلایندگی مؤثر هستند.
وی تصریح کرد: از نظر محیط‌زیست، هیچ منبع تولیدکننده اعم از صنعتی، خدماتی، کشاورزی در شخصیت حقیقی و حقوقی اجازه انتشار بیش‌ازحد آلودگی در هوا را ندارد؛ منکر فعالیت و توسعه اقتصادی نیستیم اما باید این توسعه مبتنی بر استانداردهای مدون باشد.
این مسئول در پایان گفت: در ماه اخیر به مناسبت هفته هوای پاک طی بررسی و ورودهای مستقیم و پیگیری‌های قضایی تعداد زیادی از صنایع آلاینده داوطلبانه سیستم‌های کنترل آلایندگی را نصب کردند و در این میان نقش نیروگاه شهید رجایی هم در ایجاد آلودگی باید محاسبه شود. ناگفته نماند که هیچ منبع جدید آلایندگی به مجموعه استان اضافه نشده و نیروگاه همچون گذشته سوخت مازوت مصرف می‌کند مابقی واحدهای صنعتی استان هم که به‌نوعی تولیدکننده آلاینده هستند، از گاز طبیعی استفاده می‌کنند. نکته آخر اینکه نیروگاه موظف است برای کنترل و کاهش آلاینده‌های خروجی از تمام ظرفیت‌ها و امکانات که در این زمینه وجود دارد استفاده کند.
برای رهایی از آلودگی هوا، باید منتظر باد باشیم!
مهندس یوسف شیخ الملوکی مدیرکل هواشناسی استان قزوین در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در استان جوی پایداری را شاهدیم و پدیده غالب، مبنی بر کاهش دما است که در ساعات صبح اتفاق می‌افتد.
وی عنوان کرد: اگرچه دلایل مختلفی موجب افزایش آلودگی هوا می‌شود اما بهترین پدیده برای مقابله با آن، وزش باد است؛ وزش بادهای شمالی تأثیر مثبتی در فضا داشته و از میزان آلاینده‌ها می‌کاهد.
این مسئول بیان کرد: بارش برف و باران در کاهش آلودگی هوا نیز مؤثر است اما اثرگذاری باد بر دیگر عوامل برتری دارد.
وی گفت: طی تحقیقی که صورت گرفته از اوایل سال زراعی و مهرماه، رفته‌رفته پایداری هوا افزایش داشته و در مقابل کاهش میزان بارش‌ها را شاهد بودیم که انباشت خشک‌سالی را با خود به همراه داشت.
شیخ الملوکی خاطرنشان کرد: همچنین بالا بودن رطوبت نسبی دما و پایین‌بودن درجه دما نقش بسزایی در تراکم آلاینده‌ها در سطح زمین ایفا کرد؛ دمای نرمال دی‌ماه باید ۲ درجه سانتی‌گراد بالای صفر باشد؛ درحالی‌که بر اساس بررسی‌های صورت گرفته میانگین دمای ۴ درجه سانتی‌گراد را نشان می‌دهد. یعنی دما ۱.۶ درجه سردتر شده و به‌عنوان ششمین استان سرد کشور معرفی شدیم.
نیروگاه شهید رجایی قزوین، به‌عنوان اولین عامل در آلودگی هوا، در مظان اتهام قرار دارد. از همین رو در ادامه گزارش به سراغ مدیرعامل این نیروگاه رفتیم.
نیروگاه شهید رجایی با ۵۰ درصد از ظرفیت خود تولید دارد
ابوالفضل موتابها در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: نیروگاه ۲۰۰۰ واتی شهید رجایی به‌عنوان دومین تولیدکننده انرژی الکتریکی در کشور است که نقش اساسی در پایداری شبکه و تولید برق دارد.
وی عنوان کرد: تنها ۵۰ درصد از ظرفیت تولید نیروگاه شهید رجایی می‌تواند از سوخت مازوت در فصول سرد سال استفاده کند.
مدیرعامل نیروگاه شهید رجایی افزود: به دلیل افت فشار گاز و نیاز مردم به گاز طبیعی علی‌رغم تمایل، مجبور به استفاده از سوخت مازوت هستیم که اتفاقاً مصرف مازوت به ضرر خود نیروگاه هم هست. چراکه استهلاک دستگاه‌ها و تجهیزات را به‌شدت افزایش می‌دهد.
وی تصریح کرد: در حال حاضر سه واحد از نیروگاه حالت تولید خارج‌شده و در دست تعمیر است. به نظر می‌رسد آلودگی هوا دلایل دیگری هم داشته باشد و نباید صرفاً نیروگاه را مقصر دانست چراکه این روزها در مقایسه با سال گذشته مصرف مازوت نیروگاه کمتر و از شدت آلایندگی آن کاسته شده است.
به گزارش ایسنا، آلودگی هوا بیش از آنکه به تردد خودروها و آلایندگی صنایع و نیروگاه شهید رجایی مرتبط باشد، به بی‌توجهی به قانون هوای پاک و ساده‌انگاری مسئولان نسبت به این قانون ربط دارد. راهکارهای کاهش آلودگی هوا ازجمله آموزش و فرهنگ‌سازی در استفاده ناوگان حمل‌ونقل عمومی جلوگیری از ایجاد و توسعه صنایع آلاینده، تشدید مجازات و اعمال محکومیت‌های بازدارنده برای آلایندگان هوا در کنار مشوق‌های ویژه برای توسعه سرمایه‌گذاری در زمینه انرژی‌های نو و تجدیدپذیر ازجمله راهکارهایی است که باید در تمام طول سال موردتوجه قرار گیرد نه امروز که در بحران آلودگی هوا قرارگرفته‌ایم.
انتهای پیام