سرزمین ما خاطرات تلخ زیادی از زلزله‌های بزرگ و مرگبار در طول تاریخ دارد. ۵ دی ماه به عنوان «روز ایمنی در برابر زلزله» به قصد آگاهی رسانی و کاهش هرچه بیشتر خسارات ناشی از زلزله نامگذاری شده و هرسال با گرامیداشت یاد و خاطره قربانیان زلزله بم برگزار می‌گردد. پس از وقوع فاجعه زلزله بم در دی ماه سال ۱۳۸۲ پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با توجه به ضرورت آگاه سازی و ارتقای فرهنگ عمومی در برابر این بلای طبیعی، پیشنهاد داد که این روز به عنوان «روز ملی ایمنی در برابر زلزله» نامگذاری شود تا فرصتی برای آگاه سازی عمومی و گرامیداشت یاد و خاطره چند ده هزار قربانی این فاجعه تلخ فراهم گردد.
زمین لرزه نتیجه رهایی ناگهانی انرژی از داخل پوسته زمین است که امواج ارتعاشی را ایجاد می‌کند. زمین‌لرزه‌ها توسط دستگاه «زلزله‌سنج یا لرزه‌نگار» ثبت می‌شوند. زلزله‌های کوچک‌تر از بزرگی ۳ ریشتر اغلب نامحسوس اند و زلزله‌های بزرگ‌تر از ۶ ریشتر خسارات جدی به بار می‌آورند.
عمده پیشرفت‌هایی که در زمینه زمین لرزه طی ۵۰ سال گذشته حاصل شده، مربوط به آمادگی برای زلزله و همچنین در حیطه مهندسی عمران بوده است. در این حیطه طی چند دهه اخیر استانداردهایی برای ساخت ساختمان‌ها در نظر گرفته شده است تا مقاومت آن‌ها در برابر نیروی امواج زمین لرزه افزایش یابد تا جان‌های کمتری به خطر افتد.
۴ شهر و ۲۰۰ روستای استان تحت تاثیر ۴ سیستم گسلی فعال هستند
علی هاشمی گازار، مسئول شبکه لرزه نگاری خراسان جنوبی وابسته به موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: زمین لرزه‌ها در بسیاری از موارد سبب فعال شدن گسل‌های همجوار شده است که با توجه به وجود راستاهای گسلی متفاوت در مواردی این پس لرزه‌ها با مکانیسمی کاملا متفاوت از زلزله اصلی به وقوع پیوسته‌اند.
وی با بیان اینکه وقوع زلزله‌ها در عمق کم سبب ایجاد تخریب بیشتر هنگام بروز زلزله‌ها شده است، افزود: در برخی مواقع که زلزله‌ها در نواحی دارای ساختمان‌های دارای بافت فرسوده و قدیمی رخ داده‌اند باعث تخریب ۱۰۰ درصد ساختمان‌ها شده است.
مسئول شبکه لرزه نگاری خراسان جنوبی وابسته به موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران با بیان اینکه متاسفانه یک نمونه آن در سطح استان با وقوع زلزله ۷.۳ ریشتری طبس گلشن در سال ۱۳۵۷ موجب تخریب بسیار شدید شهر طبس شد، اظهار کرد: مرکز استان، سه شهر دیگر و ۲۰۰ روستا در خراسان جنوبی تحت تاثیر چهار سیستم گسلی فعال هستند که اگر زلزله بزرگی رخ دهد آسیب بزرگی را خواهیم دید.
گسل‌های ساکت روزی بحران زا می‌شوند
هاشمی گازار با اشاره به اینکه وقوع زلزله بزرگ دیگری قابل پیش بینی نیست اما احتمال وقوع چنین حادثهای وجود دارد، تصریح کرد: گسل‌هایی که در حال حاضر فعالیت زیادی نداشته یا ما فکر می‌کنیم که آن‌ها فعالیت ندارد ممکن است در آینده زلزله بزرگی را تولید کنند.
وی با بیان اینکه به طور کلی کشور ایران بر روی کمربند زلزله خیز کوهزایی آلپ هیمالیا قرار دارد که یک کمربند جوان است، تصریح کرد: کشورهایی مثل ترکیه، افغانستان، چین و ایران که روی این کمربند قرار دارند هر ساله زلزله‌های بزرگی را پشت سر می‌گذرانند.
مسئول شبکه لرزه نگاری خراسان جنوبی وابسته به موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران با بیان اینکه قسمت‌های مختلفی از ایران مانند البرز و زاگرس و شرق ایران گسل‌های فعال و زلزله خیز دارند، اظهار کرد: در طول ۵۵ سال گذشته در خراسان جنوبی، چهار زلزله بالای هفت ریشتر رخ داده است.
هاشمی افزود: سالانه ۵۰۰ تا هزار زلزله در استان خراسان جنوبی ثبت شده و حدود ۴۰ تا ۵۰ گسل فعال در خراسان جنوبی داریم که زلزله‌های متعددی را هر سال بر روی آن‌ها شاهد هستیم.
مسئول شبکه لرزه نگاری خراسان جنوبی اظهار کرد: روستاها و شهرهای استان به دلیل قرارگیری بر روی گسل هنگام زلزله خسارت و آسیب‌های زیادی را متحمل می‌شوند؛ از نظر عمق، زلزله در شرق کم است و هرچه عمق کمتر باشد انرژی بیشتری را به سطح زمین می‌رساند.
هاشمی با بیان اینکه اکنون بشر نمی‌تواند هیچ گونه پیش بینی زمانی برای بحث زلزله داشته باشد، افزود: آمارها نشان می‌دهد زلزله‌های اخیر ایران بیشترین آسیب و تلفات را در هنگام وقوع زلزله به همراه دارد و اضطراب، استرس و ترس در هنگام زلزله، به معنای نداشتن آگاهی کامل است که مطالعه و کسب اطلاعات کافی پیش از زلزله در این حوزه و کاهش آسیب‌ها موثر خواهد بود.
امید است نتیجه پژوهش و تجربه‌های چندین ساله از زلزله، ما را به کاهش سکن کاهش آسیب‌ها و تلفات آن سوق دهد.
انتهای پیام