به گزارش ایسنا، ۲۳ آذر چهل و چهارمین سالروز حمله اوباش و چماقداران شهربانی مشهد به بخش‌های اطفال، داخلی و مهد کودک بیمارستان امام رضا (ع) - شاهرضا - مشهد در سال ۱۳۵۷ است.
لات و لوت‌ها و قداره‌کشان تحت حمایت ساواک و نظامیان شهربانی با هدف ایجاد هرج و مرج و ترس و وحشت، با سنگ و آجر و گلوله به بخش کودکان و داخلی و مهد کودک بیمارستان امام رضا (ع) - شاهرضا - مشهد حمله کردند و با لگد زدن و کوبیدن باتوم‌های چوبی به تخت‌های آهنی، با سنگدلی تمام پانسمان‌ها و سُرم‌ها را از دست کودکان کَندند و مادران کودک به بغل و کودکان وحشت زده را پرت کردند و رعب و وحشت غیرقابل وصفی را در بخش کودکان و مهد کودک بیمارستان به وجود آوردند.
آنان با تیراندازی بی‌هدف موجب شهادت یک نوزاد شدند.
همزمانی این حادثه با سیزدهم محرم ۱۳۵۷ و برپایی مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) در منزل آقای قمی از پیرغلامان امام حسین(ع) و اطلاع دانشجویان دانشکده پزشکی بیمارستان امام رضا (ع) از این مراسم موجب شد یکی از دانشجویان دانشکده به سرعت خودش را به منزل ایشان برساند و خبرِ حمله قداره‌کشان و ماموران شهربانی به بیمارستان و محاصره پزشکان و پرستاران بیمارستان و دانشجویان دانشکده پزشکی را به حاضران بدهد.
آیت‌الله سید علی خامنه‌ای به همراه شش - هفت نفر دیگر از مراجع و روحانیون از جمله آیت‌الله سید کاظم مرعشی، آقا شیخ ابوالحسن شیرازی، آیت‌الله واعظی طبسی، آیت‌الله سید حسین نبوی، میرزا جواد تهرانی و حجج اسلام سید عبدالکریم هاشمی‌نژاد و سید رضا کامیاب به طرف بیمارستان حرکت کردند و در مسیر بیمارستان مردم و کسبه را از اتفاق افتاده مطلع کردند و جمعیت زیادی به جلوداری آنان به بیمارستان امام رضا (ع) رفتند.
آغاز ماجرا
بیمارستان امام رضا (ع) - شاهرضا - در ابتدای تاسیس «مریض‌خانه شاهرضا» نام داشت و در محلی به نام مزرعه الندشت در حاشیه شهر مشهد در زمینی به مساحت پنج هکتار تاسیس شد.
این بیمارستان در ابتدای تاسیس دارای ۱۰۰ تخت بود که به مرور به ۲۵۰ و ۸۵۶ تخت افزایش یافت. بخش‌های این بیمارستان شامل داخلی، جراحی، چشم پزشکی، کودکان، عفونی زایشگاه، درمانگاه، آزمایشگاه، رادیولوژی، دندانپزشکی و تشریح حیوانات و بخش‌های مربوطه، گوش و حلق و بینی است.
با توسعه شهر مشهد و قرار گرفتن این بیمارستان در داخل بافت شهری از یک سو و رفت و آمد اقشار مختلف به بیمارستان از سوی دیگر موجب شد بیمارستان در حوادث سیاسی و اجتماعی پاییز ۱۳۵۷ به پایگاه مبارزان انقلاب تبدیل شود.
پیوستن جمع زیادی از پزشکان، پرستاران و کارکنان بیمارستان امام رضا(ع) به نهضت انقلاب اسلامی موجب تبدیل بیمارستان به پایگاه تجمع و سازماندهی نیروهای انقلاب شد که این موضوع موجب خشم ساواک و شهربانی مشهد و حمله چند باره در سال ۱۳۵۷ به آن شد.
انقلابیون مشهدی با همراهی کارکنان بیمارستان این واحد درمانی و آموزشی را به پایگاه و مرکزیت مبارزات خود انتخاب کردند. اساتید و دانشجویان این واحد دانشگاهی و سایر دانشگاه‌های مشهد به مناسبت‌های مختلف در داخل محوطه سر سبز و باغ مانند بیمارستان تجمع کردند. نمونه آن تجمع و تظاهرات حدود ۱۵۰۰ نفر از استادان، دانشجویان و کارمندان دانشکده‌های دانشگاه فردوسی در محوطه دانشکده علوم در ۱۲ آذر همزمان با دوم محرم ۱۳۵۷ و راهپیمایی به سمت حرم مطهر رضوی بود که راهپیمایان در طول مسیرِ حرکت با شلیک گاز اشک‌آور و دستگیری دوستان‌شان مورد استقبال سخت نظامیان رژیم قرار گرفتند.
جمعی از قداره‌کشان و چماقدارانِ در استخدامِ شهربانی مشهد حدود ساعت ۸:۳۰ تا ۹ صبح با یک وانت نیسان از راه خیابان بهار با شکستن نرده‌های آهنی ضلع جنوبی، با در دست داشتن چوب و چماق و عکس محمدرضا شاه وارد بیمارستان شدند و با داد و فریاد و عربده‌کشی و سر دادن شعار «جاوید شاه»، شیشه خودروهای پارک شده در محوطه باغ‌بیمارستان را شکستند و واد ساختمان بخش اطفال و مهد کودک بیمارستان که نزدیک درِ جنوبی بیمارستان بود، شدند.
چماقداران در طول مسیر با پَرت کردن سنگ و آجر به کارکنانی که با تعجب از ساختمان بخش داخلی و اطفال بیرون آمده بودند، موجب مجروح شدن آنان از ناحیه سر و صورت شدند.
آنان علی‌رغم مقاومت نگهبانان و کادر درمان با شلیک گاز اشک‌آور به زور وارد بخش اطفال شدند و با شکستن تجهیزات داخل بخش، شروع به تیراندازی بی‌هدف کردند که این رفتار وحشیانه موجب شهادت یک نوزاد بستری در بخش شد.
خبر این رفتار وحشیانه حدود ساعت ۱۰:۳۰ در شهر پیچید. یکی از دانشجویان دانشکده پزشکی دانشکده فردوسی مشهد به نمایندگی از دوستانش به منزل یکی از پیرغلامان امام حسین(ع) به نام قمی رفت. منزل او در دهه دوم محرم ۱۳۵۷ محل عزای سالار شهیدان و حضور مراجع و روحانیون سرشناس کشور بود.
روز واقعه مصادف بود با سیزدهم محرم و آیت‌الله سید علی خامنه‌ای جمعی از آیات عظام و روحانی‌های بهِ نام کشور از جمله آیت‌الله سید کاظم مرعشی، آقا شیخ ابوالحسن شیرازی، آیت‌الله واعظی طبسی، آیت‌الله سید حسین نبوی، میرزا جواد تهرانی و حجج اسلام سید عبدالکریم هاشمی‌نژاد و سید رضا کامیاب در مجلس عزای امام سوم شیعیان بودند.
به پیشنهاد آیت‌الله عباس واعظ طبسی، علمای حاضر درباره کم و کیف ماجرا وارد مشورت شدند اما جلسه طولانی شد. در این اثنا خبرهای ناگواری از محاصره بودن دانشجویان دانشکده پزشکی و کادر درمان بیمارستان منتشر شد که حکایت از وضعیت بحرانی بیمارستان امام رضا (ع) داشت. وقت زیادی برای مشورت نبود، آیت‌الله خامنه‌ای در خاطره‌ای از آن جلسه گفتند: «بحث را بریدم و گفتم من و آقای طبسی به بیمارستان می‌رویم، شما بزرگان چه بیایید و چه نیایید. همه آنان که بعضا کهنسال هم بودند، راهی شدند.»
آیت‌الله خامنه‌ای به اتفاق ۶ – ۷ نفر از علما و روحانیون حاضر به طرف بیمارستان حرکت کردند. آنان در راه، مردم و کسبه را از ماجرا مطلع کردند و جمعیت زیادی به جلوداری آنان به بیمارستان امام رضا (ع) رفتند.
ایشان با تعریف وقایع آن روز بیان کردند: «به ۱۰۰ متری سربازان که رسیدیم سکوت ترسناکی حاکم بود. همچنان پیش می‌رفتیم. گاهی سرم را بلند می‌کردم و گاهی به زیر می‌انداختم. یک بار که سرم را بالا گرفتم به دو متری سربازان رسیده بودیم. دیدم ردیف سربازان شکافت. بی‌اعتنا از صف شکافته شده سربازان عبور کردیم. سربازان تلاش کردند جمعیت پشت سرِ را پس بزنند اما نتوانستند. آنان داخل بیمارستان شدند. دانشجوها از پشت میله‌های بیمارستان شاهد اوضاع خیابان بودند. آنجا بود که صدای شلیک گلوله‌ها بلند شد. عده‌ای فرار کردند، برخی نشستند و سرشان را دزدیدند.»
با وجودی که ماموران شهربانی با تیراندازی سعی کردند از ورود جمعیت به بیمارستان جلوگیری کنند اما مردم پشت سر علما وارد بیمارستان شدند. با ورود چشم‌گیر مردم به بیمارستان قداره‌کشان و اوباش بیمارستان را به سرعت ترک کردند. با خروج آنان فضای بیمارستان قدری آرام گرفت و مردم به امامت علمای حاضر نماز ظهر و عصر را در محوطه باغ‌بیمارستان خواندند.
به پیشنهاد آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، علمای حاضر در بیمارستان تصمیم به تحصن گرفتند به این ترتیب بخش رادیولوژی بیمارستان به مرکز تحصن تبدیل شد. البته سایر بخش‌های بیمارستان نیز برای پشتیبانی از مردم فرش شد تا با چای و غذا از تحصن‌کنندگان پذیرایی شود.
آیت‌الله خامنه‌ای در خاطرات‌شان از آن روز، تعریف کردند: «به ذهنم خطور کرد تحصن کنیم. نشستم و اعلامیه‌ای نوشتم. نوشتم که «روحانیان امضا کننده تا تغییر فرمانده نظامی استان در بیمارستان تحصن خواهند بود.»
رهبر متحصنان مشهد در بیمارستان امام رضا(ع) با قرائت بخشی از این اطلاعیه، گفتند: «روز پنج‌شنبه، سیزدهم محرم یورش جنایتکارانه مأموران و مزدوران در محوطه بیمارستان شاهرضا به شکلی فجیع و شرم‌انگیز انجام یافت. مزدوران درب جنوبی بیمارستان را شکستند و به اتومبیل‌های داخل بیمارستان خسارت وارد آوردند و در آن هنگام ابتدا با پرتاب سنگ، سپس با شلیک گلوله و رگبار به داخل بیمارستان و حتی داخل بخش‌های اطفال و داخلی حمله کردند. یک کودک از بیمارستان، چهار نفر از پزشکان و عابران مجروح گردیدند که هم‌اکنون در بخش جراحی بستری می‌باشند.»
دانشجویان دانشکده پزشکی مشهد با مشاهده جدیت تحصن بزرگان دینی و دانشگاهی مشهد خواسته خود را از عزل سرتیپ عبدالرحیم جعفری فرماندار نظامی مشهد به عذرخواهی ارتشبد غلامرضا ازهاری، نخست‌وزیر وقت محمدرضا شاه ارتقا دادند.
طی ۱۴ روز تحصن علما و مردم در بیمارستان شاهرضا، آیات عظام سید عبدالله شیرازی و سید حسن طباطبایی قمی با صدور اعلامیه‌های جداگانه‌ای از تحصن علما و مردم در بیمارستان حمایت کردند علاوه بر آن کارکنان سازمان نظام پزشکی مشهد، جامعه پزشکان مشهد، شورای دانشگاه فردوسی، کارکنان دانشگاه فردوسی دست به اعتصاب زدند. همچنین مجمع عمومی سازمان ملی پزشکان ایران و جامعه پزشکان شهرهای مختلف ایران با صدور بیانیه‌های جداگانه با تحصن کنندگان اعلام همبستگی کردند.
در طول روزهای تحصن اعلامیه‌های متعددی دیگری به رهبری آیت‌الله خامنه‌ای نوشته و به صورت گسترده در شهر مشهد توزیع شد.
۲۶ آذر
در این روز بیمارستان توسط نظامیان ارتش محاصره شد و ارتباط تحصن‌کنندگان با خارج بیمارستان قطع شد.
۲۷ آذر
در این روز پیکر یکی از شهدای بیمارستان به نام محمد منفرد که در حمله ماموران ارتش به شهادت رسید تشییع شد و در بهشت رضا به خاک سپرده شد.
آمار سازمان امنیت و اطلاعات کشور - ساواک – از تعداد مردم حاضر در مراسم خاکسپاری منفرد عددی بالغ بر ۱۴۰ هزار نفر را ثبت کرد.
در این روز هیاتی به نمایندگی از مجلس شورای ملی برای رسیدگی به حادثه ۲۳ آذر و عذرخواهی از مردم راهی مشهد شدند اما با برخورد سرد بزرگان مشهد، تحصن کنندگان و مسوولان بیمارستان شاهرضا روبرو شدند.
کادر درمان پزشکان بیمارستان شاهرضا همزمان با حضور هیات پارلمانی در مشهد در بیانیه‌ای رسمی نوشت: «ما کاری نداریم جز رفتن ۶۶ (شاه) از کشور.»
بیمارستان امام رضا (ع) طی شب‌ها و روزهای تحصن علاوه بر برگزاری نماز جماعت شاهد سخنرانی‌های پی‌درپی علما، اجتماعات کوچک و بزرگ، مصاحبه با روزنامه‌نگاران داخلی و خارجی و ورود هیات‌های مردمی از سایر شهرهای کشور برای اعلام همبستگی بود.
منابع:
خاطره محمد خجسته، روایت یکی از همراهان آیت‌الله خامنه‌ای
خاطره دکتر علی شمسا از کادر درمان بیمارستان شاهرضا و شاهدان ماجرا
مشهد از مقاومت تا پیروزی، موسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی، بازخوانی جنایت رژیم پهلوی در بیمارستان شاهرضای مشهد در آذر ۱۳۵۷
انتهای پیام