علی‌اکبر اسدی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اولین سفر شیاع السودانی به عنوان نخست‌وزیر عراق طی هفته گذشته به ایران و تاکید مقامات ۲ کشور بر حل مساله کردستان عراق به عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل میان ایران و عراق اظهار کرد: علاوه بر ارتباط با دولت عراق، ایران با خود کردستان در مسائلی همانند حضور جریانات و احزاب کرد، تبادلات اقتصادی، موضع ایران در قبال استقلال کردستان و حضور و فعالیت گروه‌های معارض ایرانی مانند کومله و دموکرات در اقلیم کردستان در ارتباط است.
وی با اشاره به تلاش‌های پی‌درپی ایران برای حل مساله کردستان عراق ادامه داد: همواره ایران از مقامات کرد این تقاضا را داشته که احزاب و جریانات معارض ایران را کنترل و محدود کنند اما به دلایلی مانند پیوندهای قومی و فرهنگی بین کردهای اقلیم کردستان عراق و گروه‌های کرد معارض ایران، عدم تسلط دولت مرکزی عراق بر این اقلیم و وجود نوعی از خودمختاری در اقلیم کردستان باعث می‌شد این گروه‌ها همچنان به فعالیت خود ادامه دهند.
این کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به اینکه به رغم تمام انتقادات و پیام‌ها و هشدارهای ایران اقدام اساسی در قبال این گروه‌ها صورت نگرفته، افزود: با توجه به ناآرامی‌های اخیر کشور و ارتباط این ناآرامی‌ها با فعالیت گروه‌های معارض کرد در اقلیم کردستان، ایران رویکرد خود را تغییر داد و سعی کرد به صورت فعالانه‌تر در راستای منافع و امنیت ملی خود وارد عمل شود و با این گروه‌ها برخورد کند.
اسدی حمله موشکی اخیر ایران به کردستان عراق را نقطه عطف روابط ۲ کشور دانست و در خصوص راه رهایی از خطرات در مرز با عراق عنوان کرد: در سفر السودانی به تهران یکی از محورهای اصلی گفت‌وگوها موضوع امنیت مرزی و کنترل ورود معارضان کرد به خاک ایران بود و قرار شد یکی از راهکارها، استقرار یکی از پایگاه‌های نیروهای عراقی در نزدیکی مرز ایران با اقلیم کردستان باشد.
وی در رابطه با اینکه چقدر این توافقات و تعهدات متقابل می‌تواند عملی شود، گفت: مستقر شدن نیروهای عراقی در مرز مطابق با توافق موجود بین بغداد و اربیل به صورت مشترک با نیروهای پیشمرگه، می‌تواند تا حدی دغدغه‌ها را کاهش دهد.
اسدی خاطرنشان کرد: اینکه امنیت مرزها کاملا تامین شود، حداقل در کوتاه‌مدت چندان عملی به نظر نمی‌رسد زیرا مرز طولانی بیش از ۱۶۰۰ کیلومتری بین ۲ کشور نمی‌تواند امکان تمرکز امنیتی لازم را به همراه داشته باشد و قطعا شاهد برخی از اقدامات و عبور نیروهای معارض از مرز خواهیم بود؛ ضمن اینکه فارغ از مرز در خود اقلیم کردستان هم نوعی از همنوایی و همدردی بین عناصر نیروهای کرد عراق و نیروهای معارض ایرانی وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه پایانی برای ورود نیروهای معارض به کشور نمی‌توان قائل بود، افزود: هرچند این نیروها در اثر اقدامات سیاسی، نظامی و امنیتی با محدودیت‌هایی مواجه شوند اما این نمی‌تواند کاملا به محو جریانات و حضور نظامی و امنیتی آنها در اقلیم کردستان منجر شود و کماکان سطحی از فعالیت در میان‌مدت و بلندمدت وجود خواهد داشت.
این کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به تاثیرات تغییر مقام نخست‌وزیری در عراق بر سیاست خارجی این کشور در قبال ایران بیان کرد: روابط عراق با ایران و بقیه کشورهای منطقه تابع یکسری الزامات ژئوپلیتیک و متاثر از بافت جمعیتی و منافع خاص عراق در کانون خاورمیانه است. از طرفی دیگر به نوع رویکرد، نگرش، تصورات و ادراکات رهبران حاکم معطوف است.
اسدی اضافه کرد: در سطح کلان عراق همچنان در تلاش است ضمن داشتن روابط خاص با کشورهای منطقه، یک سیاست خارجی متوازن در پیش گیرد و به مانند گذشته از ورود به هر محور و ائتلاف منطقه‌ای اجتناب می‌کند.
وی با اشاره به مداومت سیاست خارجی متوازن منطقه‌ای عراق ادامه داد: روابط ایران و عراق طی چند سال اخیر تحت تاثیر تحولاتی مانند تنش ناشی از ترور شهید سلیمانی، حضور نیروهای آمریکایی، اعتراضات و تحولات داخلی عراق و رویکرد بخشی از معترضان این کشور در قبال ایران به گونه‌ای انتقادی و اعتراضی بود.
این کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به گرمابخشی سودانی بر روابط ۲ کشور خاطرنشان کرد: رویکرد الکاظمی در عمده مقاطع چند سال اخیر روابط ۲ کشور را تاحدی روبه سردی کشاند اما با توجه به اینکه السودانی نماینده فراکسیونی نزدیک به ایران محسوب می‌شود، روابطمان با عراق نسبت به دوره الکاظمی، نخست‌وزیر سابق، رو به گرمتر شدن رفته اما این به معنای این نیست که عراق خود را از ارتباط با دیگر کشورهای منطقه محروم کند.
اسدی در خصوص تاکید مجلس و مقامات عراق بر خروج نیروهای آمریکا اظهار کرد: به رغم تمام این تاکیدات اما هیچ چشم‌اندازی برای تغییر اساسی در روابط عراق و آمریکا وجود ندارد زیرا بخش عمده‌ای از جریانات و احزاب عراقی همچنان بر این نظرند که حضور آمریکایی‌ها در عراق در قالب مربیان و آموزش‌دهندگان و همچنین به دلیل حمایت‌های لجیستکی و اطلاعاتی که آمریکایی‌ها برای این کشور فراهم کرده‌اند، همچنان لازم است.
وی با تاکید بر کمرنگتر شدن حضور نیروهای آمریکایی در عراق خاطرنشان کرد: در عین حال وجود سطحی از روابط میان عراق و آمریکا گریزناپذیر است. نمی‌توان منکر تلاش دولت عراق برای کاهش تنش‌هایش با آمریکا شد و خروج کامل نیروهای آمریکایی از عراق به خصوص با وجود ملاقات‌های زیاد السودانی با آمریکا در چند هفته گذشته، نشان‌دهنده گریزناپذیری سطحی از همکاری میان عراق و آمریکاست.
این کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به بهبود نقش میانجی‌گرایانه عراق بین ایران و عربستان در دوره السودانی بیان کرد: دولت السودانی اعلام کرده عراق همچنان خواستار ایفای نقش میانجی‌گرایانه بین ایران و عربستان است و کاهش اختلافات و تنش‌ها در سطح منطقه به خصوص بین ایران و عربستان را به عنوان عنصری الزامی در جهت بهبود ثبات منطقه می‌داند و مانند دوره الکاظمی تلاش‌های خود را ادامه می‌دهد و چه بسا با توجه به نزدیک‌تر بودن السودانی به ایران، جمهوری اسلامی می‌تواند اعتماد بیشتری به بغداد برای میانجی‌گری داشته باشد.
اسدی در مورد میزان موثر بودن نقش میانجی‌گری عراق میان ایران و عربستان عنوان کرد: روابط ایران و عربستان به مولفه‌های بسیار متعددی بستگی دارد و روی کار آمدن السودانی تنها یک فاکتور است. در چند ماه اخیر روابط ایران و عربستان پیشرفتی نداشته و حتی مسائل و تنش‌های جدیدی هم شکل گرفته است. بر این اساس چه بسا با اینکه عراقی‌ها مصمم به ایفای نقش میانجی‌گری هستند، اما نقش آنها در روابط ایران و عربستان محدود است و در آینده، روابط آنان با مولفه‌های دیگری هم عجین است.
وی در خصوص آماده شدن فضای عراق برای برگزاری دور ششم مذاکرات ایران و عرستان ابراز عقیده کرد: درست است در برگزاری دور ششم تحولات داخلی عراق نقش داشته اما ایران و عربستان به آن آمادگی لازم نرسیده‌اند. ناآرامی‌های داخلی کشور، منطقه و حوزه بین‌الملل به گونه‌ای نیست که ۲ کشور و به خصوص عربستانی‌ها به فاز دیپلماتیک و سیاسی برای مذاکرات رسیده باشند و هنوز افق و زمان‌بندی مشخصی برای این تحول وجود ندارد.
انتهای پیام