دکتر عباس تقی زاده درباره حوادث اخیر در کشور و ریشه این اتفاقات و راه های برون رفت از این شرایط به ایسنا می گوید: گشودن فضای ارتباطی در جامعه برای رفع این بحران کنونی امری بسیار موثر است.
به اعتقاد او، این نسل (دهه هفتاد و هشتادی ها)، نیازها و سبک زندگی جدیدی خود را دارند که می خواهند در عرف جامعه داشته باشند و باید شنیده شوند.
این دکترای علوم ارتباطات با اشاره به حضور سخنگوی دولت در دانشگاه و تنش ایجاد شده نیز می گوید: به اعتقاد بنده وجود این تنش بین یکی از مسئولین رده بالای کشوری و دانشجویان در فضای دانشگاه هیچ اشکالی ندارد و اگر این رویه گفت و گو را همین طور ادامه دهیم، از این مرحله نیز گذر خواهیم کرد.
پافشاری بر مسیرها و راهکارهای اشتباه گذشته امری بیهوده است
به گفته او، جوانان باید به درستی شنیده شوند و به شنیدن فعال نیاز دارند و بسیاری از نیازها و خواسته های مطرح شده در این روزها نیز ابعاد مختلف اقتصادی، فرهنگی و ... دارد، می افزاید: باید برای همه این خواسته ها در سطح ملی کارگروه تشکیل شود و در کنار آن، مسیرهایی که اشتباه طی شده را اصلاح کرد. پافشاری بر مسیرها و راهکارهای اشتباه گذشته قطعا امری بیهوده است زیرا این رفتار بیشتر جامعه را دو قطبی می کند و لجبازی را می افزاید و وقتی مطالبات شنیده نشود از حالت عادی خارج و به خشم و نفرت تبدیل می شود.
تقی زاده می افزاید: گفتگو در فضای ملتهب سخت است و به اعتقادم در این خصوص تاخیر داشتیم و باید این تاخیر را جبران کنیم که قطعا جبران آن نیز بسیار دشوار است.
به اعتقاد این مدرس دانشگاه، دانشجو یک قشر فرهیخته است و انتظار می رود که مطالبه گر هم باشد (در ایران از گذشته تا کنون دانشجویان در تحولات نقش موثری داشتند) می افزاید: دانشجو غیر از کارهای علمی و آموزشی، هویت سیاسی – اجتماعی دارد و باید اجازه داشتن زیست سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خود را در کنار زیست علمی داشته باشد.دانشجو غیر از کارهای علمی و آموزشی، هویت سیاسی – اجتماعی دارد و باید اجازه داشتن زیست سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خود را در کنار زیست علمی داشته باشد.
این فعال اجتماعی و رسانه ای ادامه می دهد: وقتی فضای دانشگاه به سمت امنیتی برود که ممکن است ترس نیز بر آن حاکم باشد؛ قطعا دیگر در آن فضا ارتباطات سالمی ایجاد نمی شود و احتمال ایجاد تنش بین دانشجویان با یکدیگر، دانشجو با استاد و ... نیز وجود دارد و در این فضا ممکن است که اندیشه نیز منعقد نشود و گفتگوها معمولا از حالت طبیعی خود خارج می شوند.
به اعتقاد تقی زاده، گفتگو باید برپایه احترام و اعتماد متقابل باشد تا به یک تفاهم و نتیجه رسید و اکنون مساله ای که وجود دارد این است که در خیلی از مفاهیم و موضوعات یک معنای مشترک و تفاهمی وجود ندارد و هر گروهی براساس چهارچوب ذهنی و معنایی خود به پدیده ها می نگرد لذا باید در کنار یکدیگر نشسته تا به یک فهم مشترک رسیده و از دل آن راهکار بیرون بیایند.
این فعال اجتماعی و دکترای علوم ارتباطات می افزاید: تا مادامی که تمایلی به شنیدن و ایجاد تغییر و اصلاح نداشته باشیم این فضاهای تنش زا ادامه خواهد داشت درحالی که انتظار می رود حداقل در جامعه دانشگاهی و دانشجویی ( به عنوان الگویی برای جامعه)، فضایی فراهم شود تا در آن فضا به یک فهم مشترکی رسیده و در نهایت به راهکارهای قابل اجرا دست یابند.
«هر چند نباید با دستپاچگی عمل کرد اما خیلی تاخیر داریم و نباید بیش از این زمان را از دست داد. نگاهی به درون خود داشته باشیم. منکر نقش تحریک کننده دشمنان نیستیم اما باید سهم خودمان و اشتباهات احتمالی خودمان را نیز بپذیریم.» این بخش دیگر از تحلیل های این فعال اجتماعی و رسانه ای استان کرمان بود.
مسئولین باید جامعه را وارد مرحله آرامش کنند
او ادامه می دهد: وقتی در فرایند گفت و گو به سمت توهین کردن و فحاشی کردن برویم، دیگر آن فضا مناسب برای گفتگو نیست و فضا به سمت خشم و نفرت و درگیری می رود پس باید آرامش خود را حفظ کرد و در این راستا نیز مسئولین باید جامعه را وارد مرحله آرامش کنند زیرا گفتگو در فضای آرامش امکان پذیر خواهد بود ضمن آنکه باید توجه داشت که بسترهای گفتگو زیاد است.
این فعال اجتماعی و رسانه ای به محدود شدن فضای مجازی در پی اتفاقات اخیر در کشور نیز اشاره کرد و می افزاید: محدود شدن دسترسی به شبکه های اجتماعی شبب شده بسترهای گفتگو نیز محدود شود و وقتی در این فضا نتوانیم گفتگو کنیم، ناخواسته مرجعیت خبری را به خارج از کشور انتقال داده ایم زیرا مخاطب با استفاده از فیلترشکن به شبکه های اجتماعی(اینستاگرام، تلگرام و ...) یا تلویزیون های فارسی زبان ماهواره ای سوق می یابد و در نتیجه بیننده های آنها افزایش پیدا می کند این در حالی است که باید در شرایط کنونی رسانه های داخلی به سرعت عمل کنند و بین سرعت و صحت توازن برقرار کنند.
جریان سازی خبری را به رقیب داده ایم
او ادامه می دهد: رسانه ها باید جریان ساز باشند متاسفانه در حوزه خبری خیلی جریان ساز نبوده ایم و همواره منفعل عمل کرده ایم. به طور مثال همیشه محتوای خبر "۲۰:۳۰"، مربوط به خنثی سازی خبرهایی است که شبکه های ماهواره ای فارسی زبان منتشر کرده اند، و همواره با یک تاخیر ۲۴ ساعته محتوا تولید می کنید یعنی عملا جریان سازی خبری را به رقیب داده ایم این درحالی است که باید رسانه داخلی مرجع و اولین در انعکاس خبرها باشد.
تقی زاده اضافه می کند: وقتی مخاطب می بیند که این مرجعیت وجود ندارد و اخبار (درست یا غلط) عمدتا از تصاویر شبکه های فارسی زبان خارجی پخش می شود و درباره آن تصاویر توضیح می دهند که جریان چه بوده!، خودش کمک کننده برای رفتن مخاطب به سمت رسانه های دیگر است.
«باید بپذیریم که سیاست های اطلاع رسانی کشور نیازمند اصلاح بوده و مرجعیت خبری به شدت آسیب دیده است و اگر این واقعیت را نمی پذیریم شاید به نوعی دچار توهم هستیم و لازمه برنامه ریزی درست، پذیرش واقعیت است.باید بپذیریم که سیاست های اطلاع رسانی کشور نیازمند اصلاح بوده و مرجعیت خبری به شدت آسیب دیده است و اگر این واقعیت را نمی پذیریم شاید به نوعی دچار توهم هستیم و لازمه برنامه ریزی درست، پذیرش واقعیت است.» این بخش دیگری از سخنان این فعال رسانه ای با ایسنا بود.
به گفته این دکترای علوم ارتباطات، ریشه ها را باید بررسی کرد و همیشه نباید نفی کرد می افزاید: با تهدید چیزی درست نمی شود و وقتی تهدید می کنید اصلا نمی توانید گفتگو کنید. در شرایط کنونی به قدری مدارا، صبر و تحمل و برخورد مطالفت آمیز و گذشت نیاز است و روند کار را به گونه ای باید مدیریت که به طور مثال مشکلات دانشگاه را خود خانواده دانشگاهیان حل و فصل کنند و باید بدانیم که مداخله کردن عامل بیرونی بر شدت بحران می افزاید.
طبق اعتقاد دکترای علوم ارتباطات، وقتی وزن تاثیرگذاری یک شبکه فارسی زبان ماهواره ای از ساختار صدا و سیما بیشتر شده باید پذیرفت که یک جای کار ایراد اساسی دارد ادامه می دهد: قاعدتا یک شبکه خارجی فارسی زبان نمی تواند اینقدر قدرت مانور داشته باشد؛ قطعا بخشی از این قدرت را سیاست ها و عملکرد اشتباه رسانه های داخل به آن شبکه ماهواره ای داده اند و آن شبکه از این فضا بهره برده و مرجعیت رسانه ای به جای دیگری منتقل شده است.
او از را هکارها سخن به میان آورد و عنوان کرد: رسانه های داخلی می توانند در جمع معترضین حضور یابند و دغدغه و درخواست های آنها را منتشر کنند که متاسفانه باید اذعان کرد به هیچ عنوان چنین گزارشاتی در هیچ رسانه رسمی کشور نداریم؛ جالب است که تصاویری هم که پخش می کنیم تصاویر شبکه های ماهواره ای فارسی زبان است که می گویم فلان قسمت این تصویر ایراد دارد این کار به معنای دادن اعتبار به آن شبکه ماهواره ای است.
مخاطب دیگر مخاطب توده، منفعل و پذیرا دهه های قبلی نیست
تقی زاده می گوید: مخاطب رسانه مانند قبل نیست که هر چه رسانه ها می گویند باور کند. حتی خبر رسانه های فارسی زبان خارجی نیز به راحتی از سوی مخاطبین پذیرفته نمی شود زیرا مخاطب امروزی معمولا پیام رسانه ای را از چند منبع بررسی می کند و خودش دست به تحلیل خبر می زند اما قطعا تفکر و نگاه مخاطب در تحلیل خبر تاثیرگذار است.
طبق گفته این فعال اجتماعی و رسانه ای، باید بدانیم که مخاطب دیگر مخاطب توده، منفعل و پذیرا دهه های قبلی نیست بلکه امروز با مخاطب فعال، جستجو گر و پرسشگر مواجه هستیم و این شاخص ها در مخاطبین جوان و نوجوان بیشتر از بزرگسالان است و دست به بررسی و راستی آزمایی پیام رسانه ای داخلی و خارجی می زنند در نتیجه کار رسانه ها در تولید محتوا سخت شده و اگر استناد اشتباه کنند اعتماد مخاطب نسبت به خودشان را ضعیف می کنند و سبب ریزش مخاطبین شده که قطعا نیز بازسازی آن کار بسیار دشواری خواهد بود.
«رسانه های فارسی زبان خارج از کشور که با جمهوری اسلامی ایران زاویه دارند مترصد این هستند که از این اشتباهات سهوی و احتمالی و نواقص و تاخیر رسانه های داخلی سوءاستفاده کنند چون مخاطب تشنه اطلاعات است و ذائقه آن با قبل فرق کرده و منتظر بخش خبری نمی ماند لذا سراغ رسانه ای که سریعتر و مستندتر خبر اعلام می کند، می رود.» این بخش دیگری از گفتگوی ایسنا با این دکترای علوم ارتباطات بود.
به اعتقاد تقی زاده، اعلام خبر تصویری بسیار موثر است و رسانه های فارسی زبان خارج از کشور از تصاویر مستند زیاد استفاده می کنند گرچه این تصاویر می تواند گزینش شده هم باشد.
او اظهار می کند: اعتماد جامعه به رسانه ها به صفر نرسیده است اما در این چند ماه اخیر، روند کاهشی اعتماد جامعه به رسانه های داخلی شتاب گرفته استبه عقیده بنده اعتماد جامعه به رسانه ها به صفر نرسیده است اما در این چند ماه اخیر، روند کاهشی اعتماد جامعه به رسانه های داخلی شتاب گرفته است
این فعال رسانه و اجتماعی درباره اظهار نظر مردم در خصوص اینکه وقتی اتفاقی تکذیب می شود، حتما واقعیت دارد، می گوید: مخاطب به تجربه قبلی خود مراجعه می کند و می بیند که در کشور اول شایعه یک موضوع منتشر می شود و سپس اتفاق می افتد حتی در فرهنگ مرد هم (تا نباشد چیزکی، مردم نگویند چیزها) پذیرفته اند که بسیاری از شایعات، بعدا تایید می شوند.
باورپذیری و اعتماد مخاطب به رسانه های داخلی به شدت افت کرده است
به اعتقاد این دکترای علوم ارتباطات، باورپذیری و اعتماد مخاطب به رسانه های داخلی به شدت افت کرده و حتی می توان گفت که سقوط پیدا کرده است و باید بازسازی شود می افزاید: در خیلی از زمینه ها، رفتارها و سیاست ها باید تجدیدنظر شود و تجدیدنظر شهامت می خواهد و نشان دهنده شکست نیست زیرا جلوی بسیاری از خسارات بعدی را می گیرد و هر چه دیرتر عمل کنیم قطعا در برخی نقاط دیگر قابل جبران و قابل برگشت نخواهد بود.
او متصور است که از شهریورماه در کشور گسستی شکل گرفت و معنی و مفهوم خیلی از مقوله ها نزد شهروندان ایرانی تغییر پیدا کرده است و وقتی برداشت ها و تفاسیر و معانی در ذهن مخاطب تغییر پیدا کند نشان دهنده تغییر و دگرگونی است و باید ابعاد این دگرگونی را بررسی کرد و حتی به رسمیت شناخت و متناسب با آن؛ رفتارها و سیاست گذاری ها را اصلاح کرد.
تقی زاده می افزاید: متاسفانه خیلی جاها حمایت لازم از خبرنگار نمی شود و در نتیجه خبرنگار دچار ترس و شاید خودسانسوری می شود و چون اطلاع رسانی در این شرایط هزینه زیادی برایش دارد در نتیجه محتاط می شود و اطلاع رسانی نمی کند. شاید برخی ها خوشحال باشند که در رسانه های داخلی بعضی چیزها منتشر نمی شود اما بزرگترین ضرر آن این است که مخاطب به سراغ رسانه های خارجی می رود و متاسفانه مسیرهای ارتباطی با مردم را داریم از دست می دهیم و در نقاطی نیز به انسداد ارتباطی رسیدیم و مخاطبین باوجود آنکه در جغرافیای این کشور حضور دارند اما مهاجرت می کنند (اخبار و اطلاعات از رسانه های خارجی دریافت می کند) و آن رسانه هرگونه که بخواهد افکار عمومی را هدایت می کند.
او در پایان می گوید: طبق مشاهداتم در شبکه های مجازی داخلی، شاهد کمترین بازخورد و اظهار نظر هستیم و در این فضا افراد صرفا اخبار را منتشر می کنند و اظهار نظر خیلی خیلی کم صورت می گیرد و باید بررسی کرد که چرا افراد حاضر نیستند که در این شبکه ها اظهار نظر کنند و اینکه اظهار نظری صورت نمی گیرد به معنی این نیست که هیچ چیزی وجود ندارد و جواب این چرا خیلی مهم است!!!
انتهای پیام