حجت‌الاسلام والمسلمین ابراهیم کلانتری در جلسه شانزدهم، از سلسله مباحث با موضوع "ولایت فقیه" گفت: بعضی افراد ضمن استناد به برخی بیانات امیرالمومنین علیه السلام در خصوص جایگاه مردم در تشکیل حکومت، همچون بخشی از خطبه سوم نهج البلاغه که به خطبه شقشقیه معروف است، این شبهه را مطرح و اینگونه نتیجه گیری می کنند که براساس این فرمایشات، مبنای مشروعیت حکومت به بیعت و رای مردم است و نه انتصاب الهی.

به نقل از تولیت شاهچراغ(ع)او با اشاره به اینکه امام علی(ع) فرمود"سوگند به خدایی که دانه را شکافت و جان را آفرید، اگر نبود حضور مردم و تمام بودن حجت بر من به جهت وجود یاور و پیمانی که خداوند از آگاهان گرفته که در برابر پرخوری ستمگران و گرسنگی ستمدیدگان ساکت ننشینند، بی تردید دهنه شتر حکومت را بر کوهانش می افکندم و پایان آن را همچون آغازش با پیاله تهی سیراب می کردم و آنگاه شما می دانستید که این دنیای شما نزد من از عطسه بزی هم بی ارزش تر است، ادامه داد: به سئوال مطرح شده در مورد مشروعیت حاکمیت، را به 2 شکل می‌توان گفت.

کلانتری ادامه داد: پاسخ اول به این گونه است که سخنان امام علی(ع) در خصوص بیعت مردم با ایشان و احتجاج وی به این بیعت، همگی ناظر به مقام اثبات است نه مقام ثبوت؛ بدین معنا که عینیت یافتن حاکمیت امام(ع) و برپاشدن حکومتی که آن حضرت در رأس آن قرار دارد با مراجعه و بیعت مردم تحقّق یافته و مردمی که در تحقّق آن نقش داشته اند ملزم به رعایت بیعت و تمکین از امام(ع) هستند.

وی اضافه کرد: بنابراین، امام(ع) در این سخنان هرگز در صدد بیان این نکته نیستند که اصل مشروعیت ولایت آن حضرت با رأی و بیعت مردم پدیده آمده؛ زیرا مشروعیت الهی ولایتِ آن حضرت، اصلی است که وی خود در سخنان بسیاری بدان تصریح کرده است. امام (ع) پیش از همین سخن که در سؤال بالا مطرح شد به روشنی از جایگاه ویژه و حق خود در امر امامت مسلمین و غصب آن توسط دیگران پرده برداشته است.

این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: امام علی علیه السلام در جای دیگر به روشنی از ولایت الهی خود بر مردم که توسط رسول اکرم(ص) به ایشان ابلاغ شده است را اینگونه مطرح فرمودند که " رسول خدا (ص) با من عهدی را در میان نهاد و فرمود: ای فرزند ابی طالب، ولایت امت من در اختیار تو است، اگر امت، ولایت تو را در کمال آرامش اختیار کردند و با رضایت بر ولایت تو اتفاق کردند، به اداره امور آنان قیام کن و اگر درباره تو اختلاف کردند آنان را با آنچه در آنند، رها کن."

تولیت حرم شاهچراغ(ع) گفت: امام(ع) در معرض مسئولیت الهی است - بحکم الله - و از زیر بار آن کنار نمی کشد، اما این خود مردم هستند که با حضور خود تصمیم می گیرند که آیا نظام ولایی، شکل بگیرد یا شکل نگیرد. از نظر مقام ثبوت، 100 درصد نصب و حقانیت حاکم از جانب خداست و از نظر مقام اثبات، کاملا در اختیار مردم و مومنان است که باید تصمیم بگیرند.

وی ادامه داد: استاد جوادی آملی در این خصوص چنین می گویند: «اصل ولایت، به عنوان عهد الهی، از طرف خداوند برای حضرت علی(ع) ثابت شده بود و آنچه باید به این مقام مشروع و ثابت شرعی ضمیمه می شد، همان پذیرشِ هماهنگ مردمی است که اقتدار ملّی ـ مذهبی را به همراه دارد.  نظیر آنچه درباره حسین بن علی(ع) اتفاق افتاد که امامت وی، حق ثابت و مشروع بود، ولی در اثر عدم بیعت و فَقد تولّی و پذیرش امت به مرحله اقتدار نرسید».

کلانتری در توضیح دومین پاسخ به شبهه ذکر شده پیرامون نقش مردم در مشروعیت حکومت گفت: می توان سخنان امام(ع) را حمل بر جدال احسن کرد. منظور از جدال احسن این است که از مبانی فکری و باورهای مخاطب، علیه و در پاسخ به خود شخص استفاده شود، بدین‌صورت که چون مخاطبان آن حضرت مردمی بودند که مبنای مشروعیت الهی ولایت آن حضرت را قبول نداشتند، بلکه انتخاب خود را مبنای مشروعیت حاکمیت امام (ع) می دانستند، لذا امام(ع) بر اساس مبنای خودشان با آنان سخن می گوید.

وی ادامه داد: براساس این فرض، امام(ع) بر مبنای تفکّر مخاطبان خود به آنان متذکر می شود که من منتخب شما هستم و در نگاه شما حاکم مشروع به شمار می آیم،  پس چرا برخلاف رأی و مبنای خودتان عمل می کنید و به بیعت و انتخاب خود پای بند نیستید.

انتهای پیام