به گزارش ایسنا، استفاده از پساب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب در کشاورزی و صنعت، مزایای متعددی از قبیل فراهم کردن یک منبع آب ارزان و دائمی، کاهش هزینه‌های تصفیه، آزادسازی بخشی از منابع آب با کیفیت خوب برای سایر مصارف و کاهش اثرات زیست‌محیطی دفع پساب به منابع آبی را به دنبال دارد. استفاده از فاضلاب شهری که زمانی صرفاً به‌عنوان یک منبع آلودگی تلقی می‌شد، هم‌اکنون به‌عنوان منبعی سرشار از عناصر کودی مورد نیاز گیاه مطرح است. لذا چنین به نظر می‌رسد که بتوان از پساب تصفیه‌شده شهری و یا خانگی برای آبیاری گیاهان زراعی به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک که با کمبود شدید آب روبه‌رو هستند، اقدام کرد.
آن‌گونه که پژوهشگران می‌گویند، به‌کارگیری پساب تصفیه‌شده جهت آبیاری، علاوه بر تأمین آب، می‌تواند منبع غذایی خوبی برای گیاهان و تقویت خاک شود، بنابراین می‌تواند جایگزین کودهای شیمیایی یا سبب صرفه‌جویی در مصرف آن‌ها برای افزایش عملکرد گیاهان شود. گاهی افزایش عملکرد در اثر کاربرد پساب، چندین برابر عملکرد هنگام آبیاری با آب چاه است. اما این اقدام در کنار مزایایی که دارد، واجد نگرانی‌هایی نیز هست. اگر از بحث مشخص و واضح آلودگی‌های میکروبی بگذریم و فرض کنیم با فرایند تصفیه، این آلودگی‌ها به حداقل می‌رسند، نگرانی عمده دیگری که در این خصوص وجود دارد، جمع شدن فلزات سنگین در اندام‌های گیاهی است.
محققانی از دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر در همین رابطه، یک مطالعه پژوهشی را انجام داده‌اند که در آن به بررسی اثر پساب شهری بر انباشته شدن فلزات سنگین کادمیوم و سرب در خاک و در گیاه ذرت پرداخته شده است.
فاضل امیری، پژوهشگر گروه منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر و همکارش، در پژوهش فوق، تأثیر چهار تیمار مختلف شامل پساب تصفیه‌خانه، پساب رقیق‌شده با آب شرب به نسبت یک به دو، آبیاری یک‌درمیان با پساب و آب شرب و بالاخره آب شرب به‌تنهایی را روی خاک کشت شده ذرت آزمایش کرده و سپس میزان سرب و کادمیوم جمع شده در خاک و گیاه را اندازه‌گیری کردند.
نتایج این آزمایش‌ها نشان داد که هرچه سطوح کادمیوم خاک بیشتر شود، غلظت و محتوای کادمیوم در ریشه و اندام هوایی گیاه نیز افزایش می‌یابد. بر اساس این نتایج، گیاه ذرت، توانایی بالایی در جذب و انتقال کادمیوم و سرب دارد و با توجه به الگوی تجمع عناصر سنگین سرب و کادمیوم در ریشه گیاه ذرت، این گیاه می‌تواند در جهت انباشت فلزات سنگین در مزارع آبیاری شده با پساب مورد استفاده قرار گیرد.
این نتایج در واقع از دو سوی خوب و بد کاشت ذرت در خاک‌های آبیاری شده با پساب شهری حکایت دارند. سوی بد قضیه به این اشاره دارد که اگر ذرت برای مصرف انسان یا حیوان مورد استفاده قرار گیرد، این کار می‌تواند باعث انتقال فلزات سنگین فوق به بدن آن‌ها شود. ولی سوی خوب قضیه هنگامی اتفاق می‌افتد که ما بخواهیم از گیاه ذرت به‌عنوان یک جمع‌آوری‌کننده فلزات کادمیوم و سرب از خاک و پاک‌سازی آن استفاده کنیم.
امیری و همکارش می‌گویند: «پیشنهاد می‌شود که ارزیابی اثرات درازمدت پساب تصفیه‌شده شهری بر غلظت عناصر سنگین کادمیوم و سرب در خاک و گیاه ذرت و بر خواص خاک بررسی شود. هرچند که بایستی اذعان داشت که بر اساس توصیه‌های فنی، کاربرد پساب تصفیه‌شده امری اکید و قابل توصیه نیست، ولی در موارد ضروری و از طریق رقیق کردن آن می‌توان اثرات مخرب این روش را کاهش داد».
این یافته‌ها در فصل‌نامه علمی پژوهشی «بهداشت محیط» که نشریه‌ای متعلق به دانشگاه علوم پزشکی البرز است، منتشر شده‌اند.
انتهای پیام
در یک پژوهش جدید مطرح شد
آبیاری با پساب شهری و تبدیل گیاهان به منبع فلزات سنگین
محققان کشور در تحقیقی که در حوزه علوم کشاورزی و محیط زیست انجام داده‌اند، به این موضوع اشاره کرده‌اند که استفاده از پساب شهری در آبیاری محصولات کشاورزی می‌تواند موجبات تجمع فلزات سنگین در اندام‌های خوراکی گیاهان را فراهم آورد.