محسن رجبی، مسئول کمیته ششمین دوره جشنواره ملی اسباب‌بازی، در گفت‌وگو با ایسنا درباره نقاط ضعف و قوت اسباب‌بازی‌های موجود در بازار اظهار کرد: جنس آسیب‌های اسباب‌بازی در کشور ما بیشتر فرهنگی است؛ از آن‌جایی‌که کشور ایران در تمامی زمینه‌ها حساسیت‌های فرهنگی زیادی دارد، طراحی و تولید محصولات با محدودیت‌هایی انجام می‌گیرد و از طرف دیگر، چون سهم محصولات و اسباب‌بازی‌های خارجی و وارداتی از کل بازار اسباب‌بازی کشور به ۸۰ درصد می‌رسد، مشخصاً آسیب‌های فرهنگی این محصولات چشم‌گیر است. بخش دیگر این آسیب‌ها به مواردی مانند ایمنی و سلامت، بهداشت مواد اولیه و استانداردهای لازم چه در زمینه روش‌های ساخت و مواد استفاده‌شده و چه در زمینه روش‌های استفاده از اسباب‌بازی‌ها توسط کودکان برمی‌گردد.
او اضافه کرد: متأسفانه همیشه در بازار تولید و واردات اسباب‌بازی کشور افراد سودجو وجود دارند و مشکلاتی را برای مصرف‌کنندگان ایجاد می‌کنند. البته خبرِ خوب این است که تعداد این افراد و مراکز هر روز کمتر و کمتر می‌شود.
رجبی در ادامه بیان کرد: اسباب‌بازی‌هایی که در حال حاضر در کشور مورداستفاده مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرند، نقاط قوتی دارند که مهم‌ترین آن «تاثیرگذاری این محصولات در تقویت مهارت‌های زندگی کودکان و نوجوان» است. از آن‌جا که سهم اسباب‌بازی‌ها در سبد خانواده‌ها ناچیز است و والدین در شرایط مناسب اقتصادی به سر نمی‌برند، انتخاب‌هایی با حساسیت بیشتر در مورد خرید محصولات دارند؛ این امر باعث شده تا تولیدکنندگان و واردکنندگان، هرروز کارِ سخت‌تری را برای راضی کردن مصرف‌کنندگان انجام دهند. این روند در نهایت باعث می‌شود که محصولاتِ هدفمند و تاثیرگذار بر سطح کیفی زندگی بچه‌ها سهم بیشتری از بازار اسباب‌بازی کشور را به خود اختصاص دهند. شاید در دهه‌های گذشته میان خانواده‌های ایرانی حساسیتی در انتخاب اسباب‌بازیِ خوب وجود نداشت، اما امروز یکی از مطالبات بحق والدین همین است.
رجبی که خود تولیدکننده و عضو هیئت‌مدیره صنف اسباب‌بازی است، درباره نزدیکی اسباب‌بازی‌های موجود در بازار با فرهنگ ایرانی و استانداردهای جهانی توضیح داد: بخش زیادی از اسباب‌بازی‌هایی که در کشور تولید می‌شود، کپی محصولات پرفروش آمریکایی و اروپایی است که طراحان و تولیدکنندگان ایرانی به‌لحاظ فرهنگی آن‌ها را بومی‌سازی و تولید می‌کنند. بنابراین ماهیت این اسباب‌بازی‌ها مربوط به کشور خودمان نیست. این تفاوت‌های فرهنگی در محصولات سرگرمی و اسباب‌بازی صرف بیشتر مشاهده می‌شود و در محصولاتی مانند بازی‌های فکری و ابزارهای آموزشی کمتر است. نکته قابل‌توجه این است که سهم بازی‌های فکری و ابزارهای ذهنی از کل بازار بسیار ناچیز است و کودکان بیشتر با اسباب‌بازی‌ها و سرگرمی‌ها درگیرند. بنابراین بخش زیادی از بازار و صنعت اسباب‌بازی کشور واردکننده ارزش‌ها و معیارهای فرهنگیِ سایر کشورهای تاثیرگذار در این بازارند.
او همچنین گفت: می‌توان به‌جرئت ادعا کرد که در ۱۰ سال گذشته سطح، کیفیت و میزان استاندارد محصولات تولیدکنندگان ایرانی بسیار بهبود یافته است. ما در حال حاضر در بازارهای بزرگ و تاثیرگذار داخلی، محصول بی‌کیفیت نداریم و اگر هم باشد، حجمش بسیار ناچیز است. به‌دلایل مختلف از جمله نوسانات ارزی و مشکل واردات اسباب‌بازی که در چند سال گذشته با آن مواجه بوده‌ایم، تولید اسباب‌بازی در ایران رقابتی شده و همین مسئله باعث رشد و افزایش سطح استانداردها و در نتیجه کیفیت محصولات ایرانی شده است. اما لازم به یادآوری است که هنوز با سطح استانداردهای جهانی اسباب‌بازی فاصله داریم و شاهد کمتر شدن این فاصله در سال‌های آینده خواهیم بود. این تنها مسیر رشد و توسعه صنعت اسباب‌بازی در کشور است و هیچ راه دیگری برای فعالان این صنعت و بازار وجود ندارد.
رجبی درباره میان‌فرهنگی بودنِ اسباب‌بازی‌ها نیز این‌گونه شرح داد: پیش از هرچیز باید اسباب‌بازی به‌عنوان کالایی فرهنگی شناخته‌شود، چراکه در کشور ما همچنان به اسباب‌بازی به‌عنوان یک کالای تجاری نگاه می‌شود؛ مخصوصاً مسئولان و مدیران تصمیم‌گیرنده در بخش‌های مختلف دولتی و حاکمیتی، معتقدند اسباب‌بازی کالایی غیرضروری، لوکس و تشریفاتی است. شاید مهم‌ترین دغدغه من و تمامی فعالان این صنعت و بازار در چند سال گذشته همین بوده که بتوانیم نگاه مسئولان را نسبت‌به اسباب‌بازی تغییر دهیم.
او اظهار کرد: اولین قدم برای تحول در صنعت اسباب‌بازی کشور این است که آن را به‌مثابه یک کالای فرهنگی بسیار تاثیرگذار قبول کنیم و تمامی سیاست‌ها و تصمیمات مربوط به آن را به‌عنوان فعالیت فرهنگی بپذیریم. اسباب‌بازی نه‌تنها یک کالای فرهنگی موثر، بلکه یک کالای میان‌فرهنگی است. کشوری مانند چین برای کل دنیا اسباب‌بازی تولید می‌کند؛ بدین‌صورت که شرکت‌های مختلف بین‌المللی سفارش آن را به کمپانی‌های چینی می‌دهند. در بیشتر مواقع یک محصول خاص با مشخصات و ویژگی‌های یکسان در کل دنیا فروش زیادی دارد؛ مثلاً محصولات شرکت «لِگو» یا «باربی» به‌عنوان نمونه‌های بسیار موفقی در بازار کشورهای مختلف وجود دارند که موردپذیرش فرهنگ‌های مختلف قرار گرفته‌اند.
عضو هیئت‌مدیره صنف اسباب‌بازی‌ها درباره اشتراک‌ها و تفاوت‌های اسباب‌بازی‌ها در دنیا بیان کرد: بازی و بازی کردن در کشورها و فرهنگ‌های مختلف متفاوت است و معمولاً شرکت‌های موفق دنیا زمانی به تیراژهای بالا دست پیدا می‌کنند که بتوانند با وجود تمامی این تفاوت‌ها، محصولی را تولید کنند که موردپذیرش و قبول فرهنگ‌های مختلف باشد. گاهی اوقات آن‌قدر تأثیرات فرهنگی اسباب‌بازی‌ها زیاد است که حتی سبک زندگی کودکان و نوجوانان یک کشور را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد و نگرش و نگاه مصرف‌کنندگان به بعضی اصول پایه و ارزش‌های یک کشور تغییر می‌کند. بنابراین اسباب‌بازی محصولی تاثیرگذار و میان‌فرهنگی است.
رجبی در پایان ضمن ابراز امیدواری از بهبود کیفیت محصولات فرهنگی گفت: اسباب‌بازی یک کالای فرهنگی بسیار مهم و تاثیرگذار بر آینده کشور است که همیشه مورد بی‌توجهی و بی‌مهری قرار گرفته. اگر نسل‌های گذشته، که اکنون مدیران این کشور هستند، در کودکی اسباب‌بازی‌های بهتری داشتند و به‌صورت هدفمندتری از آن‌ها استفاده می‌کردند، وضعیت کشور اکنون به‌مراتب بهتر بود. اگر می‌خواهیم مدیران و تصمیم‌گیران موفقی در آینده داشته باشیم باید توجه ویژه‌ای به این محصولات فرهنگی کنیم.
انتهای پیام