حامد بخشی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به تعریف گردشگری مذهبی اظهار کرد: گردشگری را می‌توان به هر سفری اطلاق کرد که به قصد تفریح، کار، تجارت و یا هر امر دیگری صورت می‌گیرد. بر طبق این تعریف مدت این سفر نباید کمتر از یک شب و بیشتر از یک سال باشد.
وی اضافه کرد: این مفهومی است که سازمان جهانی گردشگری از گردشگری ارائه داده است؛ لذا افراد می‌توانند با اهداف تجارت، آموزش و حتی درمان اقدام به سفر کنند. اصولا اینکه گردشگر با چه هدفی اقدام به گردشگری کند، نوع گردشگری را تعیین می‌کند.
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی ادامه داد: بر همین مبنا گردشگری مذهبی نیز نوعی از گردشگری است که با اهداف مذهبی همراه باشد. به عبارتی در بیشتر موارد هدف از این نوع گردشگری دیدار یک مرکز یا جاذبه مذهبی است که معمولا به واسطه باورها و انگیزه‌ای مذهبی یا اعتقاداتی مبنی بر ثواب کردن صورت می‌گیرد. چنین سفری اصولا با اهداف دیگری چون رفع حاجات و خواسته‌های دینی یا دیگر اهداف مانند نزدیک شدن به خدا یا شکل‌گیری احساسی معنوی می‌تواند همراه باشد.
بخشی در خصوص اقسام گردشگری مذهبی خاطرنشان کرد: به اعتقاد من طبقه‌بندی خاصی از گردشگری مذهبی وجود ندارد مگر اینکه آن را بر اساس انگیزه‌های گردشگر یا نوع جاذبه‌ها تقسیم‌بندی کنیم. معمولا آن چیزی که گردشگری مذهبی را شکل می‌دهد، همین جاذبه یا مرکزی است که مورد زیارت قرار می‌گیرد. این مکان زیارتی مرکزی است که انسان‌ها به آن اعتقاد دارند و آن را زیارت می‌کنند چون از دیدگاه و باور آن‌ها این عمل می‌تواند آثار یا تاثیراتی داشته باشد.
وی در خصوص فواید گردشگری مذهبی افزود: گردشگری مذهبی می‌تواند همچون سایر انواع گردشگری شامل تمام فواید عمومی گردشگری و همچنین موارد خاصی شود. بخش قابل توجهی از آنچه که ما تا امروز تحت عنوان آثار و فواید دین برای انسان‌ها برمی‌شماریم، می‌تواند برای گردشگری مذهبی نیز به حساب آید. برای مثال می‌توان به آثار آرامش‌بخش این نوع گردشگری که برای زائر یا گردشگر به همراه دارد، احساس خوبی که برای آن‌ها به ارمغان می‌آورد و همچنین احساس جدا شدنی که فرد از محل زندگی خود تحت تاثیر سفر مذهبی تجربه می‌کند، اشاره کرد. می‌توان موارد گفته شده را به همراه برخی از آثار تجاری و اقتصادی برای جامعه میزبان به عنوان بخشی از فواید این دسته از گردشگری برشمرد.
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی در مورد تفاوت گردشگری مذهبی در ایران با سایر کشورهای اسلامی تصریح کرد: عمده کشورهای اسلامی به ویژه ایران که دارای مذهب تشیع بوده شامل برخی مراکز زیارتی هستند که این مراکز زیارتی بسته به اینکه در دنیا یا کشور مربوط چه میزان شهرت داشته باشد، گردشگر مذهبی جذب می‌کند.
بخشی عنوان کرد: در ایران بقاع متبرکه زیادی وجود دارد که مورد حمایت سازمان اوقاف است. به عبارتی وجود این اماکن مذهبی یک ویژگی محسوب می‌شود که موجب رونق گردشگری محلی نیز خواهد شد.
وی تصریح کرد: عمدتا گردشگری مذهبی ایران بخشی از گردشگری داخلی آن به حساب می‌آید و به عبارتی این شیعیان ایرانی هستند که بخش عمده‌ای از آمار گردشگران و زائران بقاع متبرکه ایران را شکل می‌دهند. از معروف‌ترین مکان‌های زیارتی کشور می‌توان به مشهد، پس از آن حرم حضرت معصومه(س) در قم، شاه عبدالعظیم در تهران و شاه‌چراغ در شیراز اشاره کرد. غیر از موارد ذکر شده باقی بقاع متبرکه بیشتر پذیرای زیارت‌کنندگان محلی است و آنگونه که باید از منطقه و استان خود فراتر نمی‌رود.
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی اضافه کرد: در ایران به غیر از دین اسلام و زرتشت دیگر ادیان به شکل جدی در کشور مرکز زیارتی ندارند. به عنوان مثال می‌توان از آتشکده یزد یا چک‌چک در همین استان به عنوان جاذبه‌های گردشگری مذهبی نام برد که در بیشتر موارد میزبان غیرزرتشتیان نیز هست.
بخشی اظهار کرد: در حال حاضر اکثر مسافرانی که برای زیارت امامان و امام‌زادگان مدفون به کشور ما سفر می‌کنند، از کشورهای چون عراق(با بالاترین آمار وردی)، افغانستان، پاکستان، آذربایجان، لبنان، بحرین و عربستان هستند. طبق برآوردهای ما حدود سه میلیون زائر یا گردشگر مذهبی در سال از جاذبه‌های زیارتی کشور بازدید می‌کنند.
وی ادامه داد: گردشگری مذهبی در کشور ما می‌تواند با کشوری مثل عربستان سعودی که در موسم حج یک زیارتگاه بین‌المللی در جهان اسلام به‌شمار می‌آید، کاملا متفاوت باشد و به طبع پیامدهای متفاوتی نیز با خود به همراه داشته باشد. این تفاوتی است که بین گردشگری مذهبی ایران با سایر کشورهای اسلامی وجود دارد.
عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی اضافه کرد: در ایران ظرفیت خوبی برای جذب اهل تسنن به عنوان گردشگر وجود دارد؛ منتهی وجود نوع خاصی از نگرش‌ها مانع از رونق گرفتن این امر شده است. به عنوان مثال طبق برخی از اسناد قوی در مقبره امام محمد غزالی در توس، این شخص یکی از شخصیت‌های تراز اول در جهان اسلام به‌شمار می‌رود؛ به همین جهت این مقبره می‌تواند به یک زیارتگاه بزرگ تبدیل شود.
انتهای پیام