مجید زارعی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به روزگار کودکان در دوران کرونا، گفت: بی‌تردید همه ما آشکار می‌دانیم ایجاد مشکل و بحران در روند عادی زندگی چه برای کودکان و چه برای بزرگسالان عموما با استرس و تنش بی‌شمار و بسیار و پیامدهای سنگین همراه خواهد بود.
وی افزود: در این میان مساله کرونا و سلامت روان آدمیان، دغدغه‌ایست که ذهن متخصصان سلامت روان را در سرتاسرگیتی به ویژه برای کودکان دلبند و نازنین درگیر خود کرده است و موجی از استرس، ناامنی و اضطراب را به تمام افراد جامعه، وارد ساخته است و به طریقی سلامت جسمی، سلامت روانی و امنیت جانی و مالی بسیاری از افراد را در سراسر این کره خاکی به مخاطره انداخته است و نگرانی از ابتلا به بیماری و استرس و اضطراب ناشی از آن خصوصا برای کودکان، سالمندان و افراد دارای نیاز ویژه بسیاری از ما را نگران و همچنان دچار وضعیت نامعلوم و غیرقابل پیش‌بینی خود کرده است.
زارعی تصریح کرد: به واقع ویروس کووید ۱۹، 1.5 میلیارد دانش‌آموز در ۱۶۵ کشور دنیا را خانه‌نشین کرده است، این خانه‌نشینی که شبیه به یک زندان اجتماعی است بی‌شک تاثیرات زیادی در سلامت جسم و روان کودکان و نوجوانان داشته است. به خصوص کودکانی که والدین خود را از دست داده‌اند و یا کودکانی که والدینشان در حوزه بهداشت و سلامت در جامعه مشغول به فعالیت و خدمت‌رسانی هستند.
این مشاور خانواده ادامه داد: اغلب کودکان به خاطر خانه‌نشینی‌های بلندمدت نتوانستند نیازهای خود را مانند ارتباطات و فعالیت‌های متناسب با سن خود را تجربه کنند، لذا در همه زمینه‌ها رشد شناختی، عاطفی، جسمی و اجتماعی دچار مشکلاتی شده‌اند؛ چراکه عدم تحرک و فعالیت بدنی ناکافی نه تنها سلامت جسم کودکان را به خطر می‌اندازند، بلکه سلامت روان آنان را نیز با خطر جدی مواجه می‌کند و بی‌تردید ثایرات منفی در تناسب اندام، مشکلات قلبی و تنفسی، افزایش وزن و مشکلات روانی اجتماعی در آنان به همراه خواهد داشت.
وی خاطرنشان کرد: جالب و مهم است که بدانیم در یک مطالعه در گروه روانشناسی زیستی و تجربی دانشگاه کوئین مری انگلستان نشان داده شده که خانه‌نشینی کودکان تاثیرات منفی زیادی بر رفتار والدین و کودکان داشته، این مطالعه که بین کودکان ۲ تا ۱۴ سال به صورت یک نظرسنجی آنلاین صورت گرفته نشان داده است که سطح استرس پس از سانحه «PTSD» در کودکانی که قرنطینه شده‌اند تا چهار برابر افزایش یافته است، در عین حال اختلالاتی همچون فوبیا، وابستگی، بی‌توجهی و تحریک‌پذیری بعد از همه‌گیری کووید ۱۹ به عنوان شدیدترین علائم در کودکان گزارش شده است.
زراعی گفت: در واقع به دلایل پیدا و پنهان بسیاری قرنطینه‌های خانگی سلامت جسمی کودکان را تا حدودی حفظ کرده، اما سلامت روان آنان را به شدت دچار مخاطرات و مشکلات پیدا و پنهان خاص خودشان انداخته است؛ چراکه ما برای قرنطینه خانگی و تاب‌آوردن قرنطینه هیچ برنامه‌ای کارآمدی نداشته‌ایم و اغلب این مهم را پیش چشم، ذهن و گوش ننشاندیم، لذا ضرورت دارد صدا و سیما، آموزش و پرورش، خانواده‌ها، معلمان و متخصصین عرصه سلامت روان هر چه سریعتر برای برون رفت از چنین وضعیتی تصمیمات مهمی بگیرند.
شیوه‌های آموزش کودکان در دوران کرونا و شیوه برخورد والدین با آنها
مشاور خانواده و نایب دبیر اتحادیه ی علمی روان شناسی و مشاوره ایران با بیان اینکه با توجه به احتمال بروز آسیب‌های روانی مانند استرس، افسردگی، اضطراب، فوبیا، اختلال خواب، خشم، عصبانیت و پرخاشگری، در شرایط پیش رو، حفظ سلامت روان اعضای خانواده در شرایط موجود به شدت حائز اهمیت است، گفت: در شرایط موجود، مساله‌ای که ما باید پیش چشم، ذهن و گوش بنشانیم، دقیقا اهمیت به بهداشت روانی کودکان و خردسالانمان است؛ چراکه کودکان در مواجهه با اخبار رسانه‌ها و مشاهده آنچه در خانواده‌ها پیرامون ویروس کرونا انجام می‌شود و خبرهای مربوط به بیماری، مرگ و قرنطینه همراه با پوشش‌های عجیب پرستاران و پزشکان و نیز چهره‌ها و کلام‌های اضطراب‌انگیز اطرافیان ممکن است دچار ناامنی، استرس، ترس و اضطراب شدید شوند.
وی تصریح کرد: در گام نخست، نیاز است والدین بدانند و این مهم را به کودکان و دلبندان خود نیز بیاموزند که بردباری و شکیبایی یگانه عصای ما به هنگام روبه‌رو شدن با بحران‌هاست، اینکه بپذیریم که زندگی مجموعه‌ای از رخدادهای منفی و مثبت و تلخ و شیرین است که گریزی از رویارویی با آنها نیست و این که همه این رخدادهای تلخ و شیرین می‌گذرند و همه آنها در رشد و نیرومندتر شدن ما نقش اساسی و فراگیر دارند؛ چراکه بردباری و شکیبایی، توان ما را برای رویارویی با این گونه بحران‌ها و سایر مسایل زندگانی افزون تر می‌سازد.
زارعی ادامه داد: در مراتب بعدی نیاز است در پاسخ دادن به سئوالات کودکان و بیان حقایق، یک گفت‌وگوی صادقانه و صریح داشته باشیم. مثلا آشنا کردن کودکان در مراحل رشدی و پرورشی مختلف با انواع و اقسام بیماری‌ها در سرتاسر عمر آدمی و شیوه رویارویی آدمیان با آنها و همچنین اطمینان‌دادن در مورد اینکه امنیت آنها در صورت رعایت موارد بهداشتی حفظ می‌شود، کمک زیادی به ایجاد اعتماد و کاهش اضطراب در کودکان می‌کند و اثر منفی ناشی از فشارهای کرونا را روی کودکان کاهش می‌دهد.
مشاور خانواده و نایب دبیر اتحادیه علمی روان شناسی و مشاوره ایران تاکید کرد: مهمترین نکته‌ای که باید والدین بدانند، این است که ترس و اضطراب آنها در مورد مشکلات مختلف و در حال حاضر ویروس کرونا، مستقیما روی فرزندانشان اثر می‌گذارد. چون وقتی کودکان موضوعی را درک نمی‌کنند ولی اضطراب پدر و مادرشان را پیرامون آن موضوع می‌بینند، بیشتر از حالت طبیعی دچار نگرانی می‌شوند، چراکه از دید آنها، موضوعی که پدر و مادرشان از آن بترسند، حتما اتفاق وحشتناک و غیرقابل کنترلی است؛ بنابراین باید به والدین روش‌های آرام‌سازی خود را آموخت و اهمیت کنترل اضطراب را به آنها گوشزد کرد.
وی ادامه داد: علاوه بر این میزان ورودی اخبار منفی به منزل باید کمتر شود؛ چراکه وحشت و ترسی که در بمباران خبری وجود دارد مستقیما سلامت روان کودکان را نشانه می‌گیرد. باید دقت داشته باشند که شرایط پیش آمده برای همه نگران کننده است، ولی در این میان کودکان به کمترین ابزار دفاعی مجهزند و به همین خاطر باید بیشتر از دیگران از سلامت روان آنها مراقبت کرد.
زارعی گفت: باید بدانیم کودکان بدون داشتن یک ساختار منظم دچار اضطراب، بیش‌فعالی و پرخاشگری می‌شوند، بنابراین همچون قبل نیازمند یک برنامه روزانه هستند که زمان انجام تکالیف درسی متفاوت، وعده‌های غذایی، خواب، استراحت و بازی دقیق در آن مشخص باشد، بنابراین نیاز است برنامه روزمره و تکالیف اثربخشی متناسب با دامنه رشدی آنها برنامه‌ریزی شوند.
این مشاوره خانواده خاطرنشان کرد: بهتر است والدین ارجمند در چنین شرایطی آرامش روان خود را حفظ کنند و به شکل هوشمندانه به زندگانی خود ادامه دهند و با کودکان در فعالیت‌های لذت‌بخش و سرگرم‌کننده مثل بازی‌های خانگی، فعالیت‌های بدنی و انجام برنامه‌های آموزشی مشارکت داشته باشند و خود و خانواده را در معرض بمباران خبری آزارنده و غیرعلمی ننشانند.
وی تاکید کرد: بهتر است است والدین از طریق قصه‌خوانی، بازی، تئاتر، تصویر و نقاشی مفهوم ویروس و چگونگی انتقال و علت شیوع بیماری را با زبانی ساده و تصویری گویا برای کودکان بیان کنند و همچنین علت رفتارهای مراقبتی مانند دست ندادن، روبوسی نکردن و شست و شوی مرتب دست‌ها را به آنان متذکر شوند و نقش پیشگیری و اهمیت همیشگی آن در حفظ سلامت آدمی را به خوبی و درستی به کودکان و دلبندان خود آموزش دهند، به عنوان مثال از کودک بخواهیم ویروس را نقاشی کند یا داستان‌هایی از افراد شجاعی برایش نقل کنیم که با ویروس‌ها مبارزه و آنها را مغلوب می‌کنند.
زارعی اضافه کرد: همچنین بهتر است والدین از بزرگنمایی بپرهیزند، از مفاهیم پیچیده مثل مرگ که اغلب کودکان قدرت تحلیل و درک آن را ندارند با آنها سخن نگویند و سعی کنند عوامل اضطراب‌آور را مثل اخبار ناگوار رادیو و تلویزیون، فیلم‌ها یا داستان‌های ترسناک و صحبت‌ها و شیون‌های دل‌خراش دیگران کنترل و محدود کنند.
نایب دبیر اتحادیه علمی روان شناسی و مشاوره ایران گفت: والدین می‌توانند از این فرصتی طلایی که ویروس کرونا برای ما به وجود آورده نهایت استفاده را در راستای تربیت شهروندی مسئولیت پذیر ببرند و به کودکان نازنین بیاموزند که چگونه شهروندانی مسئولیت پذیر در مقابل سلامت و ایمنی یکدیگر و اجتماعشان باشند. به آنها یادآوری کنید که انجام رفتارهای ناخوشایند مانند بی خیالی، بی اهمیتی، بی توجهی در مقابل دوستان و اطرافیانشان چگونه می تواند یک اجتماع را بهم بریزد و آنها را به مرز نابودی و سیاهی بکشاند.
وی افزود: بهتر است بدون ترساندن کودکان، از متخصصین زبده و کاربلد عرصه سلامت روان یاری بجویند و به سؤالات و نگرانی کودکان با دقت و به درستی جواب بدهند. می‌توانند به کودکان دلبند بگویند که اتفاقات اخیر برای همگان نگران کننده است، اما ما به عنوان یک خانواده در همه مراحل زندگی کنار یکدیگر هستیم و بهترین یاور و پشتیبان هم خواهیم بود. می‌توانند به آنها اطمینان خاطر بدهند و بدانند که بسیاری از افکار منفی که به آن فکر می‌کنند، اتفاق نخواهد افتاد و نیاز است افکارشان را مدیریت کنند که به سلامت روانی آنها آسیب نزند، همانطور که مراقب خوبی برای سلامت جسمی و پیکری خودشان هستند. می توانند به فرزندان خود بگویند افراد زیادی، از جمله متخصصین و دانشمندان مشهور و نامی دنیا، سخت می‌کوشند تا تأثیر این اپیدمی را به زودی کاهش دهند و آن را همچون دیگر بیماری مهار و افسار کنند و همه ما آن روز را جشن بگیریم.
انتهای پیام