محمود زنگنه در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه یک میلیون و ۲۵۵ هزار هکتار کانون‌های بحران فرسایش بادی در قالب ۳۰ کانون در ۲۲ شهرستان در خراسان رضوی وجود دارد، اظهار کرد: همانطور که برای دریاچه ارومیه ستادی تشکیل و اعتبارات ویژه‌ای اختصاص داده شد یا برای مقابله با ریزگردهای خوزستان نیز همین اتفاق رخ داد، برای مقابله با گرد و غبار شمال شرق کشور از جمله خراسان رضوی نیز باید توجه و اقدامات خاصی صورت گیرد.
وی افزود: گرد و غباری که خراسان رضوی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، دارای دو منشأ داخلی و خارجی است. ۳۰ کانون بحرانی فرسایش بادی و بادهای ۱۲۰ روزه سیستان منشأ داخلی و غباری که از صحرای قره‌قوم ترکمنستان و دریاچه خشک‌شده آرال به سمت ایران می‌آید، منشأ خارجی را تشکیل می‌دهند.
افزایش دوبرابری کانون‌های بحرانی فرسایش بادی استان از سال ۸۹
رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی ضمن اظهار به اینکه از مجموع حدود ۱۱.۷ میلیون هکتار سطح خراسان رضوی، ۵.۵ میلیون هکتار معادل ۴۷ درصد را عرصه‌های بیابانی تشکیل می‌دهد، در خصوص کانون‌های بحرانی فرسایش بادی توضیح داد: شناسایی کانون فرسایش بادی در خراسان رضوی برای اولین بار در سال ۸۹ توسط دفتر امور بیابان سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور انجام شد که در آن زمان در سطح استان ۱۵ کانون بحران با مساحت بالغ بر ۷۶۸ هزار هکتار وجود داشت.
وی افزود: براساس آخرین بازنگری شناسایی کانون‌های بحرانی که در سال ۹۸ در سطح استان انجام شده است، ۲ میلیون و ۴۷۰ هزار هکتار عرصه‌های تحت تاثیر فرسایش بادی داریم و از این مقدار یک میلیون و ۲۵۵ هزار هکتار کانون‌های بحران فرسایش بادی در قالب ۳۰ کانون در ۲۲ شهرستان وجود دارد.
به گفته زنگنه، براساس آخرین بازنگری انجام شده در سال ۹۸، سالانه میزان خسارتی که کانون‌های بحرانی فرسایش بادی در سطح استان به اماکن اقتصادی، زیستی، زیرساخت‌ها و... وارد می کند، ۱۳۰ میلیارد تومان بوده است.
خشکسالی جزو ذات اقلیم کشور است
رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی عوامل بیابان‌زایی را به دو بخش طبیعی و انسانی تقسیم کرد و افزود: عوامل طبیعی شامل خشکسالیها، تغییر اقلیم و گرم شدن هوا، کاهش بارندگی و... است. عوامل انسانی نیز تخریب اراضی و چرای بی‌رویه دام، شور شدن آب‌ها و... را دربرمی‌گیرد.
وی با بیان اینکه اکنون حدود ۴۷ درصد خراسان رضوی را عرصه‌های بیابانی تشکیل می‌دهد، اظهار کرد: در خراسان رضوی به طور میانگین حدود ۲۰۷ میلی‌متر بارندگی سالانه داریم. در سطح کشور این آمارحدود ۲۴۳ میلی‌متر و میانگین جهانی ۷۸۰ میلی‌متر است. با توجه به اینکه کشور ما در کمربند خشک کره زمین واقع شده است، خشکسالی جزو ذات اقلیم کشور است.
شن‌های روان منطقه عمرانی گناباد، حدود ۸۰ درصد کنترل شده است
زنگنه با اشاره به اینکه برای اولین بار در سال ۱۳۴۴ اولین ایستگاه تثبیت شن در سطح کشور در خراسان و در منطقه حارث‌آباد شهرستان سبزوار احداث شد، گفت: با فاصله ۵ یا ۶ سال، چندین ایستگاه دیگر در همان شهرستان و روستای قوژد گناباد احداث شد و از آن زمان شیوه‌های مختلف برای بیابان‌زدایی از جمله عملیات بیولوژیک مانند نهال‌کاری همراه آبیاری، مدیریت هرزآب همراه بذرپاشی... و عملیات مکانیکی مانند مالچ‌پاشی، ایجاد تله رسوب‌گیر و ایجاد بادشکن غیر زنده و عملیات مدیریتی مانند قرق و کنترل چرای دام در عرصه‌های بیابانی و... توسط اداره کل منابع طبیعی انجام شده است.
رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی در خصوص اقدامات بیابان‌زدایی در استان گفت: به طور مثال در سطح استان ۵۷۴ هزار هکتار جنگل بیابانی داریم که ۲۷۰ هزار هکتار به‌صورت طبیعی و ۳۰۴ هزار هکتار دست‌کاشت بوده که از دهه ۴۰ تا کنون کاشته شده است.
وی ادامه داد: تپه‌های شن‌های روان منطقه عمرانی واقع در ۲۵ کیلومتری گناباد با عملیات بادشکن‌های غیرزنده و بذرپاشی، حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد کنترل شده و اگر این تپه‌ها کنترل نمی‌شد، تاکنون جاده بین‌المللی را گرفته بود.
زنگنه با بیان اینکه در پروژه‌های مدیریتی، مدیریت و کنترل چرای دام‌ها اهمیت دارد، توضیح داد: با قرق و حفاظت مناطقی که تحت فشار شدید چرای دام هستند، تلاش می‌شود ظرفیت مراتع رعایت شده و از چرای دام مازاد و خارج فصل در عرصه های بیابانی جلوگیری شود.
روند افزایشی بیابان‌زایی در استان همچنان ادامه دارد
زنگنه در پاسخ به این پرسش که آیا عرصه‌های بیابانی در استان در حال افزایش است؟ اظهار کرد: ما با اقدامات صورت گرفته، تنها توانستیم حاد بودن این قضیه را کنترل کنیم و با مدیریت درست، خسارات را تا حدود زیادی کاهش دهیم، اما روند افزایشی عرصه‌های بیابانی همچنان ادامه دارد و به دلیل خشکسالیها، کمبود بارش و ... این روند طبیعی است.
رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی در خصوص ریزگردها بیان کرد: همانند مشکلات دیگر، بهتر است به جای درمان، اقدام به پیشگیری کنیم. پیشگیری از وقوع ریزگردها، به این معنا که نگذاریم غبار و خاک از زمین حرکت کند، جزو وظایف منابع طبیعی است؛ وقتی این گرد و غبار حرکت کند و به فضا برود، دیگر هیچ اقدامی موثر واقع نخواهد شد.
به گفته زنگنه، در حال حاضر کارگروهی به صورت ملی در تهران به نام کارگروه مقابله با گرد و غبار وجود دارد که سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز عضو آن است.
رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی با بیان اینکه برای بحث خشکی دریاچه ارومیه، ردیف اعتباری خاصی برای طرحی با نام احیاء دریاچه ارومیه وجود دارد، بیان کرد: همانطور که برای دریاچه ارومیه ستادی تشکیل و اعتبارات ویژه‌ای اختصاص داده شد یا برای مقابله با ریزگردهای خوزستان نیز همین اتفاق رخ داد، برای مقابله با ورود گرد و غبار از کشورهای همسایه به شمال شرق کشور هم باید توجه و اقدامات خاصی صورت گیرد.
همکاری بین‌المللی و بین استانی؛ راهکاری برای کنترل گرد و غبار
زنگنه در خصوص راهکار کنترل گرد و غبار خراسان رضوی گفت: پیشنهاد ما برای مقابله با گرد و غبار در استان و به‌ویژه در کلان شهر مشهد، این است که پیگیری و همکاری بین‌المللی بین کشورهای حاشیه دریاچه آرال و صحرای قره‌قوم از جمله ایران، ترکمنستان، ازبکستان و قزاقستان و همچنین همکاری بین استانی، بین استان‌های متاثر از بادهای ۱۲۰ روزه که شامل خراسان رضوی و جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان می‌شود، صورت گیرد.
تقاضای درخواست پیگیری مسئله گرد و غبار از نماینده‌های خراسان رضوی در مجلس
وی خطاب به نمایندگان استان در مجلس با بیان اینکه «ما درخواست پیگیری موضوع را داریم»، در خصوص اقدامات صورت گرفته برای کنترل عوامل ایجاد گرد و غبار توضیح داد: در سال گذشته نامه‌ای شامل پیشنهادات و درخواست‌های منابع طبیعی برای نمایندگان محترم مجلس ارسال شد. همچنین پیشنهاد ایجاد کارگروه بین‌استانی متشکل از نمایندگان چهار استان در مجلس جهت کنترل و مقابله با گرد و غبار متاثر از بادهای ۱۲۰ روزه سیستان و ایجاد کارگروه کارشناسی توسط سازمان منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست چهار استان تحت تاثیر را دادیم.
رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی با اشاره به اینکه در سال ۹۸، حدود ۲۷۰ میلیارد ریال اعتبار از محل صندوق توسعه ملی برای مقابله با گرد و غبار به اداره کل منابع طبیعی استان داده شد و این اولین بار بود که چنین اعتباری اختصاص داده شد، اظهار کرد: اداره امور بیابان خراسان رضوی در سال ۹۹ توسط دفتر امور بیابان سازمان جنگل‌ها رتبه برتر کشور را آورد.
وی افزود: در سال ۹۹، به دلیل کاهش اعتبارات در سطح کشور، اعتبار تخصیصی استان به حدود ۱۱۰ میلیارد ریال کاهش یافت.
رئیس اداره امور بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی در پایان مجددا از نمایندگان مجلس و مدیران استانی و کشوری درخواست کرد که جهت پیشگیری و حل معضل گرد و غبار در خراسان رضوی و شمال شرق کشور، پیگیری‌های لازم را برای اختصاص اعتبارات ویژه جهت کنترل و مقابله با آن انجام دهند.
انتهای پیام