/گزارش/

عیان شدن تنش‌های اجتماعی در اردن

"مناقشه اخیر بین ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن و برادر ناتنی‌اش شاهزاده حمزه تنها یک دسیسه مربوط به کاخ پادشاهی نبود. این مناقشه به مساله مداخله عربستان اشاره داشته و تنشهای گسترده‌تر در داخل جامعه پیچیده اردن را برجسته ساخت."

به گزارش ایسنا، نیویورک تایمز نوشته است: شاهزاده و ژنرال یوسف هنیتی Yousef Huneiti رئیس ارتش اردن، به سرعت در باغ پیرامون کاخ شاهزاده قدم میزدند و درگیر یک بحث عمیق بودند. شاهزاده با فریاد حرف میزد و صدای ژنرال به سختی قابل شنیدن بود. اما ژنرال تهدید کرد.

او در حالی که پرنده‌ها بالای سرش آواز می‌خواندند، گفت: حضرت شاهزاده تعهد خواهد داد به این موقعیتهای ویژه نرود، با این افراد دارای دستور کارهای داخلی و خارجی در نیامیزد و رفتن به بازدیدهای خانوادگی را محدود نسازد.

شاهزاده حمزه بن حسین خشمگینانه پاسخ داد: "این چه صحبتی است؟ شما چی گفتید؟" او سر ژنرال یوسف هنیتی فریاد زد: شما به من گفتید که بیرون نروم و مردم را نبینم؟ با مردم در نیامیزم؟"

بنا بر این در ساعت دو بعد از ظهر شنبه گذشته یکی از پرتلاطم‌ترین زمانها در تاریخ اخیر اردن شروع شد. این اتفاق باعث تخریب وجهه سلطنت اردن در زمینه مصلحت اندیشی و همچنین تخریب وجهه این کشور به عنوان یک حوزه ثبات در منطقه‌ای ناآرام شد.

این وقایع همچنین وجود تنشهای عمیق اجتماعی، از جمله در داخل ساختارهای قبیله‌ای که بر مبنای آنها قرداد اجتماعی اردن بنا شده، برجسته ساخت. و همچنین وزش مداخله عربستان هم احساس شد.

مناقشه‌ها در کاخ سلطنتی یک موضوع تکراری در اردن هستند اما هرگز اینقدر علنی نبوده‌اند.

عامر السبیله Amer Al Sabaileh یک تحلیلگر سیاسی اردنی می‌گوید: "این نخستین بار در تاریخ اردن است که اتفاقی در این سطح رخ می‌دهد."

با فرا رسیدن شب شاهزاده حمزه از سوی دولت اردن متهم به پشتیبانی از دسیسه‌ای با حمایت خارجی‌ها "برای هدف گرفتن امنیت و ثبات کشور" بدون ذکر مستقیم نام "کودتا" شد. ۱۸ دستیار و شریک از جمله باسم عوادالله Bassem Awadallah یک ملازم ارشد سابق دربار اردن که هم اکنون به محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان مشاوره می‌دهد، بازداشت شدند.

به گفته سه منبع آگاه به تحقیقات از جمله بروس ریدل، مقام ارشد سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا سیا که با آژانسهای اطلاعاتی خاور میانه در ارتباط است، بازرسان اردنی معتقدند شاهزاده حمزه و عوادالله امیدوار به تحریک یک ناآرامی خیابانی بودند.

بعد از بازدید ژنرال هنیتی که صدای ضبط شده آن به دست نیویورک تایمز رسید، شاهزاده حمزه در یک شکل شل و ول از بازداشت خانگی قرار گرفت. و او از محل کاخش به ارسال ویدیوها و صداهای ضبط شده پرداخته و در آنها دست داشتنش در هر گونه دسیسه را رد کرد اما دولت را متهم به فساد، بی کفایتی و استبداد کرد.

دولت اکنون اصرار دارد شاهزاده حمزه در شرف اجرای یک کودتا نبوده است. روز شنبه تحرکات غیرعادی سربازان که خبر از یک کودتای قریب الوقوع بدهد، وجود نداشت.

دو روز بعد شاهزاده حمزه با امضای یک نامه با ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن و برادر ناتنی بزرگتر خود بیعت کرد. از آن زمان تا کنون خبری از او شنیده نشده و دفتر حقوق بشر سازمان ملل روز جمعه درباره وضعیت او اظهار نگرانی کرد.

روز چهارشنبه پادشاه اردن اعلام کرد، "اتهام فتنه انگیزی وی برداشته شده است" و ادعا کرد این شاهزاده با امنیت در کاخش تحت حفاظت پادشاه به سر می‌برد. و در کل هفته نیز مساله‌ای از بابت وفاداری ارتش به ملک عبدالله وجود نداشته است.

روز شنبه ژنرال هنیتی به آرامی به شاهزاده گفت: لطفا خانواده سلطنتی را متحد نگه دارید.

این که یک ژنرال احساس الزام به چنین مداخله‌ای کند، نا امنی‌ها و آسیب پذیری‌های کشوری که از نظر بسیاری در خاورمیانه با ثبات به شمار می‌رود را برجسته می‌سازد.

خالد رمضان، یک قانونگذار کهنه کار سابق گفت: درس بزرگ این اتفاق این است که شکنندگی این کشور را نشان داد. مفهوم ایمنی و امنیت متزلزل شد. این حادثه باعث به وجود آمدن یک نوع جدی از اضطراب در ذهن اردنی‌ها شد.

این که شاهزاده حمزه با ویدیوها و صداهای ضبط شده و مانورهای دیگر خود به برادر ناتنی خود و ناکارآمدی‌های دولت حمله می‌کند نه فقط بازتاب تنش در داخل سلطنت بلکه همچنین بازتاب افول نفوذ قبایل و نارضایتی کلی اجتماعی از فساد و محدودیتها برای آزادی در اردن است.

زمانی که کشور اردن در سال ۱۹۲۱ تشکیل شد مبنایش یک پیمان بین خاندان سلطنتی هاشمی و قبایل پراکنده در منطقه بود. سلطنت اردن در ازای حمایت آنها به این قبال زمین و نفوذ در داخل دستگاه دولتی داد.

اما از زمان دهه ۱۹۹۰ دولت اردن اکثریت اقتصاد را خصوصی کرده، دارایی‌های دولتی را فروخته و نهادهای دولتی را تغییر داده است. این تغییرات باعث تضعیف نقش قبایل و افزایش محرومیتهای اقتصادی قبایل روستانشین شده است.

هشام مجالی، یک مشاور تجاری و از پیشکسوتهای قبیله مجالی و پسرعموی یک دستیار شاهزاده گفت: این جوری است که انگار افراد تصمیم گیر واقعا دیگر سنتهای ما و نحوه تفکر ما را درک نمی‌کنند.

تنشها بین شاهزاده و پادشاه تا حدی مرتبط با این است که چطور شاهزاده حمزه به شکل تلویحی تبدیل به یک حامل استاندارد برای به حاشیه رفته‌ها و ناراضی‌ها شده است.

در سالهای اخیر شاهزاده حمزه علیه سطح بالای فساد حرف زده است و عموم مردم این مساله را به خصوصی سازی مرتبط می‌دانند. و او همچنین به رهبران قبایل سر زده و در مراسمهای قبیله‌ای شرکت کرده و این به عنوان تلاشی تحریک آمیز برای دامن زدن به نارضایتی قبایل و اعتراض اجتماعی تلقی شده است.

رمضان، قانونگذار سابق گفت: او این شکایتها را ایجاد نکرد. او روی آنها مانور داد.

انتهای پیام

  • یکشنبه/ ۲۲ فروردین ۱۴۰۰ / ۱۴:۱۱
  • دسته‌بندی: گزارش و تحلیل
  • کد خبر: 1400012211770
  • خبرنگار : 71415