آیین «گِل مالی» روایتی از عمق اندوه قلب‌هایی است که با عشق حسین (ع) رشد کرده و درخت جان هایشان با مهر اهل بیت تنیده شده، عشقی که خدا آن را در خاک مومنان ریخته و با ترکیب مهر وجودشان با گِل زمینی خاکی‌ترین آیین عاشورایی را به نمایش می گذارند. سنت دیرینه «گل مالی» از عمق جان ها و باور عمیق عزاداران و عاشقان حسین نشات گرفته است. در این آیین، پس از درست کردن گِل فردی آن را بر روی شانه‌ها و سر که محل اندیشه انسان است، گذاشته و خود را به خاک آغشته می سازند به این معنی که جسم ما از خاک است و به خاک برمی‌گردد.