سد قوسی- وزنی کبار به عنوان قدیمی ترین سد قوسی جهان که همچنان پابرجا است شناخته میشود، این سد در ۲۶ کیلومتری قم در مسیر جاده قم – کاشان و در دشت کبار از توابع جنت آباد قم واقع شده است.
این سد که مصالح و پی آن از ملات سنگ و ساروج است در کوه پیسازی شده و شالوده دیواره آن درون شکاف به وجود آمده قرارگرفته است. انتخاب محل مناسب برای برپایی سد و همچنین شکل قوسی آن، نشان دهنده مهارت و دانش بالای مهندسین سازنده سد برای بالا بردن تحمل فشار آب مخزن بوده است.
سد کبار در میراث فرهنگی کشور به قدمت پیش از دوران صفویه به ثبت رسیده است که در دسته بندی های امروزی قدمت آن به قرون میانه اسلامی در نظر گرفته می شود و بالغ بر ۷۰۰ سال از ساخت آن می گذرد.
متاسفانه در سالهای دور دیواره بتنی سه متر روی بدنه قدیمی آن توسط جهاد سازندگی برای ذخیره آب بیشتر ایجاد شده بود که سنگینی مضاعفی را روی سازه سنتی و باستانی بوجود آورده و استحکام سد را به خطر انداخته بود و همچنین از لحاظ میراث فرهنگی هویت آن را نیز تحت الشعاع قرار داده بود.
به همین دلیل شرکت آب منطقهای قم در سالهای اخیر به منظور استحکام سازی اقدام به تزریق بتن در بدنه و پی این سد را انجام داد و سرریزی برای زمان سیلاب از مصالح خود بدنه سد که چهره قدیمی سد را مخدوش نکند ایجاد کرد. و با دو تا سه مرتبه عملیات رسوب برداری انجام شده ظرفیت این سد همینک به نیم میلیون مترمربع رسیده است.
این سد با ارتفاع ۲۶ متر وطول ۵۵ متر دارای یک برج آبگیر است که آب از طریق آن به قسمت زیر منتقل میشود. درکنارحفره خروجی آب سد کانالی در دامنه صخرهای از کوه، در سطحی بالاتر از بستر رودخانه، کندهاند که آب را به سطوح مرتفعتری منتقل می کرده است.
نظرات