سد تالوار، سدی که در خاک بیجار گروس واقع شده اما به کام دیگر استان‌هاست و این مسئله داد مردمی که در این منطقه زندگی می کنند را درآورده است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه کردستان، سد تالوار در 50 کیلومتری شهر بیجار گروس و در بخش چنگ الماس این شهرستان واقع شده است، این سد از نوع خاکی با هسته رسی، با طول تاج 529 متر، ارتفاع از پی 88 متر، ارتفاع از بستر 76 متر، حجم بدنه 4.04 میلیون مترمکعب، حجم مخزن 500 میلیون متر مکعب و حجم مفید 406.80 میلیون متر مکعب می باشد.

ساخت این سد از سال 1375 آغاز و سال 1392 به پایان رسید و هدف از اجراي اين طرح به نقل از روابط عمومی شرکت آب منطقه ای زنجان، افزايش سطوح زير کشت و توليد کشاورزي، توسعه صنايع وابسته به کشاورزي، اشتغال زايي و پيشگيري از مهاجرت بي رويه روستاييان، افزايش متوسط درآمد کشاورزان، ايجاد شرايط توسعه و رشد بخش هاي مختلف اقتصادي و جلوگيري از سيل و مهار طغيان رودخانه تالوار اعلام شد و به طور رسمی در افتتاح سد تالوار عنوان شد که با استفاده از سد مذکور هشت هزار هکتار از اراضی بیجار و بیست و چهار هزار هکتار از اراضی خدابنده و سالیانه قرین به نود کیلومتر مکعب آب شرب همدان نیز تامین خواهد شد.

بعدها با وجود اعتراض مردم و مسئولان این شهرستان، سهم بیجار گروس همان تأمین هشت هزار هکتار باقی ماند و سهم همدان نیز طبق گفته های مدیر پروژه خط انتقال آب سد تالوار به همدان، سالانه 63 میلیون مترمکعب اعلام شد که 56 میلیون مترمکعب برای آب شرب و هفت میلیون مترمکعب نیز برای بخش صنعت خواهد بود، البته طبق اعلام چیت چیان وزیر نیرو، انتقال آب از سد تالوار برای مصارف کشاورزی زنجان فعلا متوقف شده و تنها مصارف کشاورزی این سد به شهرستان بیجار گروس اختصاص خواهد یافت.

سد تالوار پیوست فرهنگی- اجتماعی ندارد

سد تالوار در مرکز شهرستان بیجار واقع شده و به دلیل عدم پیوست فرهنگی و اجتماعی موجب زیر آب رفتن 18 تپه و آثار باستانی با قدمت هفت هزار و 500 ساله و 10 روستای این منطقه شده است ضمن اینکه تاکنون چیزی حدود به 2 هزار نفر از کشاورزان این دیار شغل خود را به دلیل از بین رفتن زیر ساخت های منطقه و کمبود آب شرب و از بین رفتن زمین هایشان از دست داده و مجبور به ترک سکونت گاه ها و مهاجرت از این منطقه شده اند.

ایجاد سد در یک منطقه مشکلاتی را نیز در پی خواهد داشت که اگر بدون برنامه ریزی باشد تبدیل به فاجعه ای بزرگ خواهد شد که متاسفانه در شهرستان بیجار و در مورد سد تالوار این اتفاق برای منطقه چنگ الماس رخ داده و تبعاتی همچون، جابجایی اجباری روستاهای مستغرق، تبعات اجتماعی و ناسازگاری ها در اسکان مجدد، بیکاری، مهاجرت، ناهنجاری های اجتماعی، اثرات زیست محیطی، کاهش سطح ایستایی آب های زیر زمینی، شوری آب، خاک و موارد دیگر را در پی داشته است.

از دیگر آثار مخرب سد تالوار، از بین بردن جاده­های روستایی به دلیل عبور و مرور بیش از حد ماشین‏های سنگین برای احداث سد، زیر آب رفتن ده‌ها کیلومتر از این جاده ها، عدم بازسازی راه های ارتباطی روستا پس از خرابی و بهم خوردن راه­های ارتباطی مابین مزارع و روستاهای دیگر است تا جایی که امکان آبياري مزارع و باغات باقي مانده با آب سد وجود ندارد.

باتوجه به اینکه سد بزرگ تالوار در خاک شهرستان بیجار قرار گرفته و بیشتر آب های منطقه نیز به آن سمت سرازیر می شوند اما خود تشنه مانده و از این منبع عظیم نتوانسته آنگونه که باید بهره ببرد و برخی روستاها و شهرهایش در گرمای تابستان در عطش و بی آبی محض باشند و زمین های زراعی و درختان باغی اش برای قطره ای آب به آسمان چشم بدوزند.

لازم به ذکر است که تعداد زیادی از کشاورزان این منطقه زمین های خود را در اختیار سد قرار داده اند اما با وجود آبگیری سد و رها کردن زمین توسط کشاورزان، خسارت آنها همچنان پرداخت نشده است و بعضی از آنان در حاشیه شهرهای بیجار، همدان و قروه ساکن شده و بیکار هستند و این خود معضل دیگریست برای مردمان این خطه.

سد است یا گوشت قربانی؟

سدی که در خاک بیجار گروس واقع شده اما به کام دیگر استان هاست و این داد مردمی که در این منطقه زندگی می کنند را درآورده است، ساکنان 70 روستای نزدیک این سد مشکل کمبود آب دارند و در 20 روستا نیز معضل بی آبی غوغا می کند و این در حالی است که شهرهای سایر استان ها تا چند صد کیلومتر دورتر، از آب این سد استفاده می کنند.

در این میان با وجود اینکه بیشترین خسارات بر کشاورزان و دامداران بخش چنگ الماس بیجار تحمیل شده اما توسط آبفای استان زنجان مدیریت می شود.

و جالب اینکه نمایندگان استان های همدان و زنجان هیچگاه از این سد به عنوان سد تالوار بیجار گروس نام نبرده و آن را به اسم و در تملک استان خود می دانند و حتی تا جایی پیش رفته اند که نماینده شهر خدابنده در مصاحبه ای می گوید: "سدتالوار به نام خدابنده و به کام دیگران" و در جایی دیگر عنوان کرده است" این سد برای تامین آب مورد نیاز شهرستان خدابنده احداث شده است و در حال حاضر موضوع بهره‌مندی دو استان دیگر از منابع آبی این سد مطرح شده که با تذکرات کتبی و شفاهی فعلا جلوی درخواست‌ها گرفته شده است."!!! البته شنیده ها حاکی از این است که شهرستان قروه نیز استفاده از آب این سد را در برنامه های خود قرار  داده است.

استان همدان نیز با وجود داشتن رودخانه هایی پر آب و چندین سد و همچنین تعداد زیادی چاه های عمیق و نیمه عمیق برای استفاده کشاورزان و صرف 95 درصد از آب های خود برای امورات کشاورزی، از آب این سد برای 12 شهر و 59 روستای خود استفاده می کند و این در حالی است که بیجار خود تشنه ی این آب است.

رهبری فرمودند بمانید و بیجار را آباد کنید اما...

متاسفانه مشکلاتی که به خاطر ساخت سد تالوار برای ساکنان بخش چنگ الماس رخ داده است به موازات آن در امورات کل شهرستان نیز تاثیر گذاشته است؛ اما باز هم دیار بیجار گروس مورد بی مهری و عدم توجه مسئولان کشوری قرار گرفته و همین مسئله باعث شده که تعداد بی شماری از مردم اطراف نتوانند طبق دستور رهبری مبنی بر ماندن در این شهرستان و آباد کردن اینجا عمل کنند و باالاجبار و به خاطر عدم آینده نگری نمایندگان ادوار این شهرستان و همچنین عدم مطالعات لازم برای اسکان صحیح مردم، دست به مهاجرت زده و روستاهای بخش چنگ الماس خالی از سکنه شود.

 درست است که با ساخت این سد، شهرستان بیجار گروس متحمل ضررهای زیادی شده است اما اکنون نیز اگر برای استفاده از آب این سد و ظرفیت های موجود در منطقه به واسطه سد تالوار برنامه ریزی دقیقی انجام گیرد و مسئولان نیازهای شهرستان را در اولویت قرار دهند و هرچه سریعتر وضعیت کشاورزان و روستاییانی که مجبور به ترک سکونتگاه خود شده­اند روشن شود و برای آنها مکانی جهت ساخت روستای جدید تعیین گردد بخش عظیمی از مشکلات حل خواهد شد.

مسئولان خواسته ها و نیازهای مردم را دریابند

ضمن اینکه اگر برای روستاهای اطراف نیز مقدار مناسبی از آب سد در نظر گرفته شود و همچنین آب شرب روستاهایی که معضل بی آبی دارند نیز تامین گردد؛ می توان تعداد قابل توجه ای از مهاجرین را دوباره به این منطقه بازگرداند و باعث آبادانی بخش از دست رفته چنگ الماس شد.

سد تالوار بیجار گروس، در خاک این شهرستان واقع شده است و مردم این منطقه حق دارند در کنار زیان ها و تبعات منفی از آب این سد به نحو مطلوبی استفاده نمایند و مطمئناً اگر خواسته ها و نیاز های مردم این منطقه برآورده نشود، به مراتب تبعات منفی بیشتری دامن این شهرستان را خواهد گرفت.

امیدواریم بدینوسیله صدای مردم مظلوم شهرستان بیجار گروس به اطلاع مسئولان بلندپایه نظام برسد تا از وقوع فاجعه در این دیار جلوگیری شود و با این کار جان تازه ای به مردم محروم این منطقه داده شود و اندکی از مشکلات این شهرستان نیز حل گردد.

گزارش از مهدی باشوکی، خبرنگار ایسنا، منطقه کردستان