جنگ یمن نزدیک به ۶ سال است که ادامه دارد و تأثیر بازیگران منطقه‌ای، احزاب داخلی یمن، ایالات‌متحده آمریکا و برخی گروه‌های شبه نظامی بر وضعیت جنگ یمن باعث شده است که ارائه راهکارهای جامع برای برون رفت از این جنگ به سادگی امکان‌پذیر نباشد. ارائه سناریو برای تحلیل آینده جنگ نیز در گرو توجه به عملکرد این کنشگران است که بررسی چشم‌انداز جنگ یمن را با تعدد عوامل تأثیرگذار مواجه می‌کند. با توجه به این مهم، تنش‌های موجود میان دولت‌های منطقه در کنار حمایت آمریکا از عربستان به عنوان رهبر ائتلاف جنگ علیه یمن، عوامل اصلی تداوم این جنگ به شمار می‌روند.  

در این میان اما با روی کار آمدن بایدن، روند حمایتی ایالات‌متحده از تداوم این جنگ که در دوران ریاست جمهوری اوباما و ترامپ به صورت قاطع استمرار داشت با تغییراتی مواجه شده است و به ظاهر، تمایلاتی از جانب آمریکا برای پایان دادن به جنگ یمن و برون رفت از درگیری‌های نظامی در خاورمیانه مشاهده می‌شود.

در این میان نابودی زیرساخت‌های یمن و بحران انسانی در این کشور نکته قابل توجهی است که ارائه راهکار را برای برون رفت از این جنگ با توجه به نقش دولت‌های منطقه و آمریکا برای پایان دادن به تنش‌های موجود ضروری می‌کند.

برای بررسی بیشتر این موضوع و راهکارهای برون‌رفت از جنگ یمن، ایسنا با محمدعلی بصیری- استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان به گفت‌وگو پرداخت که در ادامه می‌خوانید:

نیابتی بودن جنگ یمن و نقش کنشگران منطقه‌ای

محمدعلی بصیری گفت: این جنگ یک جنگ واسطه‌ای و نیابتی است به این معنا که قدرت‌های منطقه‌ای به دلیل تنش‌هایی که میان خود پیدا کردند هر کدام دستی بر این آتش دارند و تا تنش‌های عمده بین ایران و متحدانش در منطقه و از طرف دیگر رژیم صهیونیستی و هم‌پیمانان عربستان در شورای همکاری خلیج فارس مرتفع نشود جنگ یمن ادامه خواهد داشت.

وی افزود: اگر قدرت‌های منطقه‌ای بتوانند با مذاکره، تنش‌های موجود میان خود را رفع و رجوع کنند بدون شک جنگ یمن نیز پایان می‌یابد، اما تا این تنش‌ها برقرار باشد، جنگ یمن به شکل یک گسل جبهه‌بندی خود را نشان خواهد داد.

این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان گفت: امروز یمن در دست پنج گروه شامل حوثی‌ها، طرفداران عربستان، طرفداران امارات، القاعده و جدیداً داعش قرار گرفته است و این جنگ بی‌پایان روز به روز در حال نابودی زیرساخت‌ها و منابع این کشور است.

بصیری درباره نقش دولت‌های منطقه در پایان دادن به این جنگ افزود: دو دولتی که در تقابل اصلی پیرامون مسئله یمن با یکدیگر قرار دارند ایران و عربستان هستند و طرف‌های دیگر نزاع در حاشیه قرار می‌گیرند. اگر کماکان این تنش‌ها میان ایران و عربستان برقرار باشد همان‌طور که در عراق به تشدید چالش‌ها منجر شد جنگ یمن را نیز ادامه‌دار خواهد کرد و راهکار اصلی برای برون‌رفت از این جنگ پایان دادن به این تنش‌هاست.

اگر آمریکا می دانست در یمن پیروز است برای پایان دادن آن اقدام نمی‌کرد

وی خاطرنشان کرد: اگر آمریکا می‌توانست به این نتیجه برسد که قادر است از این جنگ پیروز بیرون بیاید، هیچ‌گاه تصمیم نمی‌گرفت به آن پایان دهد. در واقع ترس اصلی آمریکا از تبدیل یمن به یک افغانستان دیگر است و تداوم این جنگ می‌تواند امکان بهره‌مندی از چاه‌های نفت و گاز آرامکو را از بین ببرد و عربستان را به عنوان یک متحد اصلی در خاورمیانه با ناامنی و بی‌ثباتی مواجه کند.

این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، افزود: هدف اصلی آمریکا برای پایان دادن به جنگ یمن بر این اساس است که دیگر استمرار این جنگ نفعی برای آمریکا و یا متحدانش در منطقه مانند عربستان ندارد و این جنگ به روندی فرسایشی و پرهزینه برای آمریکا تبدیل شده است.

بصیری در پاسخ به این سؤال که آیا ژست بشر دوستانه بایدن در خصوص پایان دادن به این جنگ واقعی است و یا اهداف دیگری مانند کوتاه کردن دست ذینفعان تداوم جنگ یمن از جمله ترامپ و شرکت‌های فروش سلاح حامی وی در پس این تصمیم نهفته است، گفت: اینکه بایدن به دلیل پایان بخشیدن به نفوذ ترامپ از طریق فروش تسلیحات به عربستان این تصمیم را مطرح کرد می‌تواند به عنوان یک عامل فرعی مطرح شود، اما نمی‌توان تمام این ماجرا را به تسویه حساب‌های حزبی بعد از انتخابات محدود دانست.

وی افزود: باید مد نظر داشت که فروش اسلحه به عربستان منحصر به آمریکا نیست و رژیم صهیونیستی و کشورهایی مانند انگلستان، فرانسه و آلمان نیز در این خصوص فعال هستند.

بصیری ادامه داد: نگرانی آمریکا از این بابت است که ناامنی و بی‌ثباتی حاصل از جنگ یمن به عربستان نفوذ کند و متأثر از این شرایط، شرکت‌های آمریکایی در عربستان که درآمدهای بسیاری از طریق فعالیت در این کشور دارند دچار ضرر شوند.

امکان تبدیل یمن به زمین سوخته

این استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان درباره چشم‌انداز آینده این جنگ، خاطرنشان کرد: اگر کنشگران منطقه‌ای و آمریکا درباره سیاست تنش‌زایی خود در قبال یمن بازاندیشی نکنند، در نتیجه این جنگ، زیرساخت‌ها و منابع یمن به طور جدی صدمه می‌بیند و این کشور به یک جامعه از هم پاشیده، متزلزل و زمین سوخته تبدیل خواهد شد که این رویداد به ضرر تمام جریانات داخلی یمن از قبیل حوثی‌ها، سنی‌ها و ... است.

بصیری تصریح کرد: امروز مهم‌ترین عاملی که زمینه را در منطقه خاورمیانه برای ایجاد چنین بحران‌هایی فراهم می‌کند سطح پایین سواد و فرهنگ به شمار می‌رود. مسئله ظهور و استمرار چنین بحران‌هایی در سایر کشورها که در سطح مطلوبی از آموزش و سواد  قرار دارند به این اندازه نیست و یا به ‌طور کلی موجودیت ندارد.

انتهای پیام