به گزارش ایسنا، ایران از سال ۸۸ با پرتاب ماهواره "امید" وارد باشگاه جهانی فضا شده است و در این مسیر سازمان فضایی ایران برنامه‌ریزی برای استفاده از فضا و گسترش فناوری‌های فضایی در کشور با استفاده از دانش بومی و همکاری‌های بین‌المللی را در دستور کار خود قرار داد و توسعه فناوری ماهواره‌ای و مخابرات فضایی، سنجش از دور، پرتاب و حمل و نقل فضایی، توسعه ایستگاه‌های زمینی و زیرساخت‌های مناسب جهت هدایت و کنترل ماهواره‌ها و همچنین تربیت نیروی انسانی از محورهای فعالیت‌ این سازمان است.

با ایجاد زیر ساخت‌های علمی کشور توانست علاوه بر طراحی و ساخت ماهواره به سمت پرتاب آنها برود که این امر با توسعه پایگاه‌های فضایی محقق شد که از آن جمله می‌توانیم به پایگاه‌های فضایی "پایانه فضایی امام خمینی استان سمنان"، "پایگاه فضایی قم"، "مرکز فضایی البرز" و "پایگاه فضایی چابهار" اشاره کرد.

پایگاه فضایی سمنان مجموعه‌ای فضایی در جنوب‌غربی استان سمنان است که به عنوان بزرگ‌ترین پایانه فضایی کشور به شمار می‌رود. سکوی پرتاب ماهواره‌بر جمهوری اسلامی ایران با توانایی حمل محموله یک تنی که در روز ۱۵ خرداد ماه سال ۱۳۹۱ افتتاح شد، یکی از بخش‌های پایگاه فضایی سمنان است.

پایگاه فضایی چابهار نیز به عنوان طرح کلان در دستور کار سازمان فضایی است که هدف‌گذاری فضایی ایران در این منطقه دستیابی به مدار ژئو است. این پایگاه به عنوان یک مرکز پرتاب غیرنظامی پیش‌بینی شده و قرار است در زمینه پرتاب موجود زنده، پرتاب ماهواره‌های سنجشی و ماهواره مخابراتی در مدار زمین اهنگ فعالیت کند.

علاوه بر توسعه پایگاه‌های فضایی، توسعه ماهواره‌برها نیز در دستیابی کشور به چرخه طراحی تا تولید ماهواره‌های بومی مؤثر بوده است. ماهواره‌بر سفیر در سال ۱۳۸۷، "سیمرغ-۲" در سال ۱۳۹۶ طراحی و ساخته شد و پس از آن ماهواره‌برهای "سریر" و "سروش" برای حمل ماهواره‌ها عرضه شدند.

با این زیر ساخت‌ها کشور موفق به پرتاب ۸ ماهواره شد که برخی از آنها موفق و برخی از آنها ناموفق بوده است.

"امید"؛ امیدبخش محققان در توسعه فناوری فضایی

ماهواره تحقیقاتی "امید"، نخستین ماهواره ساخت کشور ایران است که تمام تجهیزات آن در سازمان فضایی ایران طراحی و تولید شده ‌است. ساخت "امید" از ۱۵ اسفند ۱۳۸۴ آغاز و طی دو سال آماده انجام تست‌ شد. این ماهواره در روز ۱۵ بهمن ماه سال ۱۳۸۷ و در سی‌امین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ماهواره‌بر "سفیر-۱" در مدار فضا قرار گرفت. ماهواره‌ آن در مدار بیضوی با حضیض ۲۵۰ کیلومتری و اوج حدود ۵۰۰ کیلومتری در فضا قرار داشت.

این ماهواره که از نوع ماهواره‌های سبک است، با هدف برقراری ارتباطات متقابل ماهواره و ایستگاه زمینی، تعیین مشخصات مداری و انجام تله متری مشخصات زیر سامانه‌ها در مدار زمین قرار داده شده است. "امید" پس از آرام گرفتن در مدار هر ۲۴ ساعت ۱۴ بار به دور زمین می‌چرخید و در هر دور توسط ایستگاه‌های زمینی دورسنجی و بردسنجی کنترل و هدایت می‌شد. این ماهواره با دو باند فرکانسی و ۸ آنتن، اطلاعات را به زمین ارسال و از زمین دریافت می‌کرد.

"امید" در ۵ اردیبهشت ۱۳۸۸ با جو غلیظ مناطق غربی آمریکای جنوبی و اقیانوس آرام برخورد کرد و به کار ۸۲ روزه خود پایان داد.

"رصد"؛ دومین ماهواره ایرانی در فضا

ماهواره رصد، دومین ماهواره ایرانی و ساخته شده در دانشگاه مالک اشتر است. این ماهواره توسط ماهواره‌برهای حامل ایرانی به فضا فرستاده شد. این ماهواره همچنین نخستین ماهواره تصویربرداری ایران محسوب می‌شود که با نام کامل "رصد-۱"، در روز ۲۵ خرداد سال ۱۳۹۰ به فضا پرتاب شد. "رصد" در روز ۱۵ تیر ماه سال ۱۳۹۰ مجددا وارد جو شد و به عمر تقریباً سه هفته‌ای خود پایان داد.

این ماهواره با ماهواره‌بر "سفیر رصد" که یک ماهواره‌بر دو مرحله‌ای است، در مدار بیضوی حضیض ۲۶۰ کیلومتر به فضا پرتاب شد.

"رصد" اولین ماهواره‌ای بود که برای تأمین برق مورد نیاز خود به صفحات خورشیدی متصل بر دیواره ماهواره و باتری یا باتری‌های داخلی مجهز بود. این ماهواره همچنین از زیرسیستم کنترل تولید و توزیع جریان الکتریکی بهره می‌برد که این ماهواره را قادر می‌کرد در بخش تاریک مدار از باتری‌ها استفاده کند و در بخش روشن آنها را شارژ کند.

دقت تصویر دوربین به‌کار رفته در "رصد" که نخستین گام ایران در داشتن یک ماهواره مستقل تصویربرداری از پدیده‌های زمین محسوب می‌شد، ۱۵۰ متر اعلام شد.

ماهواره نوید

ماهواره نوید دانشگاه علم و صنعت در صبح روز ۱۳ بهمن سال ۱۳۹۰ توسط ماهواره‌بر "سفیر نوید" با موفقیت به فضا پرتاب و در مدار بیضوی با حضیض ۲۷۰ کیلومتر و اوج ۳۶۰ کیلومتر تزریق شد. ارتباط با این ماهواره از طریق ۵ ایستگاه زمینی مستقر در شهرهای "مشهد"، "تبریز"، "ماهدشت"، "قشم" و "بوشهر" صورت گرفت و سیگنال رنجینگ این ماهواره در ایستگاه قشم دریافت شد که این امر به معنای قرارگیری صحیح ماهواره، صحت عملکردی آن و ردگیری آن تلقی می‌شود.

"نوید" با وزن ۵۰ کیلوگرم برای تزریق در مداری با ارتفاع ۳۷۰ کیلومتر طراحی شده بود که دارای طول عمر مداری دو ماه بود و هر شبانه روز ۶ بار از فراز ایران عبور می‌کرد و در دید ایستگاه‌های زمینی قرار می‌گرفت. ماموریت سطح یک "نوید" تصویربرداری از سطح زمین در طیف مرئی با قدرت تفکیک مناسب برای ماموریت محوله و ارسال تصاویر و اطلاعات پایشی سیستم در مدار LEO به ایستگاه‌های زمینی است.

تصاویر دریافتی از ماهواره نوید دارای کاربردهای عملیاتی در حوزه‌های جو و علوم هواشناسی، منابع و بلایای طبیعی است.

فجر؛ فضایی شد

ماهواره "فجر" به عنوان اولین ماهواره با مأموریت انتقال مداری کشور با قابلیت تغییر مدار ۲۵۰ تا ۴۵۰ کیلومتر بیضوی به مدار ۴۵۰ کیلومتر دایره‌ای با استفاده از پیشبرنده گاز سرد (تراست گاز سرد) بود که سبب افزایش طول عمر ماهواره به مدت ۱۰۵ سال می‌شد.

این ماهواره با کمک ماهواره‌بر سفیر B۱ در ۱۳ بهمن ۱۳۹۳ از پایگاه فضایی سمنان به فضا پرتاب شد. این ماهواره‌بر قابلیت حمل ماهواره را تا وزن ۵۰ کیلوگرم در مدار بیضوی ۳۰۰ تا ۴۵۰ کیلومتری داشت. این ماهواره با اعلام پایگاه n۲yo.com در روز ۶ اسفند ۱۳۹۳ سقوط کرد.

ماهواره دانشگاهی پیام

ماهواره "پیام" بامداد روز ۲۵ دی ماه سال ۱۳۹۷ با ماهواره‌بر سیمرغ به فضا پرتاب شد، اما بنا به اعلام محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات، این پرتاب با موفقیت همراه نبود و ماهواره پیام در مدار قرار نگرفت.

این ماهواره که با مشارکت چهار دانشکده مهندسی هوافضا، برق کامپیوتر و مکانیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر ساخته شده، از سری میکرو ماهواره‌های توسعه فناوری فضایی بود که به منظور تصویربرداری سه‌طیفی (سبز- قرمز و مادون قرمز نزدیک) و پانکروماتیک از محدوده ایران (به‌صورت نزدیک به زمان‌واقعی و ذخیره- ارسال)، ذخیره و ارسال پیام (S&F) و اندازه‌گیری تشعشعات فضایی، طراحی شده بود.

طراحی این ماهواره از سال ۱۳۸۴ آغاز شد و با وزن ۱۰۰ کیلوگرم و ارتفاع مداری ۵۰۰ کیلومتر و با شیب مداری ۵۵ درجه و تصاویری با دقت ۴۵ متر ارسال می‌کرد.

"دوستی" در رسیدن به فضا ناکام ماند

ماهواره "دوستی" دومین پرتاب ناموفق در سال ۹۷ بود که به کارفرمایی سازمان فضایی ایران، توسط دانشگاه صنعتی شریف طراحی و ساخته شده است. "دوستی" به صورت خاص، با هدف توسعه و دستیابی به فناوری‌هایی که برای اولین بار در ماهواره‌های بومی نصب شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند، طراحی و ساخته شده است. از جمله این فناوری‌ها، کنترل وضعیت سه محوره، OBDH مقاوم در برابر خطا،‌ سامانه کنترل حرارت نیمه‌فعال و سلول‌های خورشیدی تولیدشده در کشور با قابلیت بهره‌برداری در محیط فضا را می‌توان برشمرد.

بیشینه طول عمر عملیاتی این ماهواره یک سال و طول عمر بالستیکی آن متناسب با مدار آن تعیین شده بود. این ماهواره با جرم ۵۲ کیلوگرم، با توجه به دسته‌بندی مرسوم ماهواره‌ها از منظر جرم، یک میکرو ماهواره محسوب می‌شد. مدار این ماهواره بیضوی و در دسته مدارهای کم ارتفاع (LEO)، با ارتفاع اوج و حضیض به ترتیب برابر با ۳۱۰ و ۲۵۰ کیلومتر و شیب مداری ۵۵ درجه بود. انرژی مورد نیاز این ماهواره با بهره‌مندی از باتری و پانل‌های خورشیدی حاصل می‌شد.

اقیانوس هند میزبان "ظفر" شد

ماهواره "ظفر-۱" دانشگاه علم و صنعت در ساعت ۱۹ و ۱۵ دقیقه روز ۲۰ بهمن ماه سال ۱۳۹۸ با ماهواره‌بر "سیمرغ" به مدار ۵۳۰ کیلومتری پرتاب شد و در مرحله سوم پرتاب به دلیل نرسیدن به سرعت لازم سقوط کرد.

این ماهواره پس از ۸ دقیقه نتوانست در مدار قرار گیرد و با سرعت ۶ هزار و ۵۳۳ کیلومتر بر ساعت در ارتفاع ۵۴۱ کیلومتری باقی ماند و ارتباط زمینی آن قطع شد و به گفته وزیر ارتباطات این ماهواره در اقیانوس هند آرام گرفت.

پرتاب اولین ماهواره نظامی

ماهواره "نور-۱" به عنوان نخستین ماهواره نظامی جمهوری اسلامی ایران صبح روز چهارشنبه ۳ اردیبهشت ماه سال جاری از ماهواره‌بر ۳ مرحله‌ای "قاصد" از کویر مرکزی ایران توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با موفقیت پرتاب شد و در مدار ۴۲۵کیلومتری زمین قرار گرفت.

انتهای پیام