امیرعلی برومند در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص آلودگی‌های اخیر هوا و راهکارهای حل این مشکل اظهار کرد: ما در هفته هوای پاک، آلوده‌ترین روزهای سال را سپری کردیم و کلان شهرهای کشور اوج آلودگی را تجربه کردند، اما توجه به این مورد که چه چیزی ما را به این نقطه رسانده است باید مورد توجه ما باشد. به نظر می‌رسد، نگاه تک بعدی و یک جانبه‌گرایانه به مسائل محیط زیست باعث می‌شود که خطای معرفت‌شناختی نسبت به موضوعات به‌ وجود آید.

وی افزود: مسئله‌ مهم آن‌که اکثر افراد تقصیر آلودگی این روزها را متوجه مازوت می‌دانند و اگر مسئله آلودگی هوا را تماما به رفتار مردم مانند استفاده زیاد از خودروهای شخصی تقلیل داده ‌شود، درست نخواهد بود.

آلودگی هوا مسئله‌ای چند بعدی است و راهکارهای حل آن باید همزمان در تمام ابعاد انجام شود

عضو کمیته آموزشی، پژوهشی مدیریت سبز دانشگاه فردوسی مشهد خاطرنشان کرد: چیزی که در حال حاضر افکار عمومی باید متوجه آن شود این است که مسئله آلودگی هوا مسئله‌ای چند بعدی است که اقدامات درست باید همزمان برای تمام ابعاد صورت گیرد تا در دراز مدت شاهد نتایج مثبت باشیم.

برومند ادامه داد: مسئله آلودگی هوا مسئله‌ امروز و دیروز نیست و حداقل در تهران نزدیک به ۵۰ سال است که به صورت گسترده با آلودگی هوا مواجه هستیم. حداقل یک دهه قبل از انقلاب مسئله  آلودگی هوا وجود داشته و در همان زمان نیز تهران نسبت به دیگر کلان شهرهای دنیا هوای خوبی نداشته است.

وی عنوان کرد: برای آسیب‌شناسی بحران آلودگی هوا در  در ایران باید توجه داشت که کلان‌شهرها عمدتا در بستر دشت‌ها شکل گرفته‌اند و معمولا در میان سلسله کوه‌هایی محصور شده‌اند؛ برای مثال رشته‌کوه‌های اطراف مشهد و تهران باعث شده توده‌های آلودگی هوا که توسط منابع ثابت و متحرک آلاینده نظیر خودروها و منازل تولید می‌شوند در بالای فضای شهر به دام ‌افتند و مخصوصا در فصول سرد سال که مصرف آلاینده‌ها و ذرات معلق بیشتر می‌شود شاهد وخامت اوضاع باشیم که با وارونگی یا Inversion نیز تشدید می‌شود. برای فهم بهتر این اصطلاح باید گفت، وارونگی عبارت است از محصور شدن هوای سرد توسط یک لایه از هوای گرم، شدت و دوام وارونگی تحت تاثیر فصول مختلف سال قرار دارد که متاسفانه پاییز و زمستان معمولاً دارای طولانی‌ترین و بیشترین اینورژن در آسمان شهرها هستند.

عضو کمیته آموزشی، پژوهشی مدیریت سبز دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: یکی از اشتباهات معرفت شناختی در این زمینه آن است که مسئولین و رسانه‌ها در برخی از موارد بارش باران و یا وزش باد را، راه حل آلودگی هوا معرفی می‌کنند، اما در حقیقت بارش باران و برف مسئله اصلی آلودگی هوا را رفع نمی‌کند و تنها صورت مسئله و شکل آلودگی را تغییر می‌دهد.

برومند تشریح کرد: زمانی که ذرات آلاینده و فلزات سنگین را در هوا داشته باشیم تنها اتفاقی که با بارش باران رخ می‌دهد این است که این مواد با باران شسته می‌شوند و از فضای آسمان شهرها به خاک شهرها  منتقل می‌شوند. حال سوال اینجاست که در ادامه چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ زمانی که بارندگی رخ می‌دهد به ظاهر آلودگی از بین رفته است، اما در واقع آلودگی به خاکی منتقل می‌شود که ما محصولات کشاورزی و غذایی‌مان را از آن تامین می‌کنیم؛ در نهایت آلاینده‌ها و فلزات سنگین که سرطان‌زا هستند انواع بیماری را برای مردم جامعه به ارمغان می‌آورند.

وی در خصوص مقصرین اصلی آلودگی هوا در کلان‌ شهرهای کشور تصریح کرد: ناوگان فرسوده شهری یکی از مهم‌ترین منابع در این مسئله است، ما هنوز در بحث معاینه‌های فنی خودروها جدی عمل نمی‌کنیم و تخلف گسترده‌ای در این حوزه انجام می‌گیرد. از طرفی خودروهای داخلی از استانداردهای بین‌المللی برخوردار نیستند. اگر می‌خواهیم از تولید داخلی حمایت کنیم باید استانداردهای محیط زیستی را رعایت کنند و سپس به بازار عرضه شوند.

عضو کمیته آموزشی، پژوهشی مدیریت سبز دانشگاه فردوسی مشهد افزود: در نبود سخت‌گیری نهادهای ناظر محیط‌زیستی بر صنعت خودروسازی کشور، مردم و مسئولین مجبور خواهند بود ده‌ها برابر همان ارزش اشتغال‌زایی و اقتصاد این صنعت را در بخش سلامت و بهبود بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا هزینه کنند. در نتیجه خودروسازی ملی ما باید به این نتیجه برسد که برای کاهش هزینه‌های تحمیلی به بخش محیط زیست، سلامت جامعه و رفاه اجتماعی، به اعمال استانداردهای محیط‌زیستی سخت‌گیرانه نیاز دارد.

وی اظهار کرد: اگر بخواهیم در صنعت خودروسازی کارآیی داشته باشیم و نخواهیم بازار منطقه را از دست بدهیم و مغلوب رقبا نشویم، مجبوریم به سمتی برویم که خودروهایمان را مبتنی بر استانداردهای بین‌المللی محیط زیستی به‌روز کنیم؛ در غیر این‌صورت، حضور ما در منطقه و در این حوزه  کم‌رنگ‌تر خواهد شد.

الگوی رفتاری مصرف‌ انرژی ما تربیت محیط‌زیستی نشده است

عضو کمیته آموزشی، پژوهشی مدیریت سبز دانشگاه فردوسی مشهد در این زمینه عنوان کرد: ما در مصرف گاز و بحث گرمایش، مردمانی مصرف‌گرا و به عبارتی پرمصرف هستیم. مصرف مردم کشور ما در مقایسه با دیگر کشورها از جمله اروپا، آمریکا و ... بسیار بالاست. به عبارتی می‌توان گفت که الگوی رفتاری مصرف‌کنندگان در کشور ما تربیت محیط‌زیستی نشده است.

یارانه‌های انرژی، مصرف‌کنندگان را به استفاده بیشتر انرژی تشویق می‌کند

برومند اضافه کرد: در حقیقت انرژی‌ها به دلیل یارانه‌ای که سال‌ها دولت اعمال کرده، قیمت‌های غیر واقعی پیدا کرده‌اند، لذا شاهد رفتار مصرفی مردم و عدم تجدید نظر در رفتار آنان هستیم.  بخش‌هایی مانند بخش انرژی از بخش‌های حاکمیتی هستند و حاکمیت باید به این نتیجه برسد که سوخت‌های فسیلی سرمایه‌های نسل‌های آینده هم است و ما حق نداریم با یارانه بستن بر روی آن‌ها و ارزان‌تر کردن آن‌ها کاری کنیم که مصرف‌کنندگان ما از صرفه‌جویی و استفاده درست از حامل‌های انرژی چشم‌پوشی کنند، یارانه‌های انرژی به نوعی مصرف‌کنندگان را به استفاده بیشتر انرژی تشویق می‌کنند.

وی ادامه داد: بحث دیگری که در زمینه یارانه‌های انرژی وجود دارد این است، زمانی که بر روی انرژی یارانه گذاشته می‌شود، مصرف‌کنندگان  برای مصرف بیشتر به نوعی مورد تشویق غیر مستقیم قرار می‌گیرند؛ برای مثال مصرف‌کننده‌ای که بیشتر از انرژی‌ها استفاده می‌کند از درصد یارانه‌های انرژی بیشتری نیز بهره می‌برد. در حقیقت با این کار عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه انرژی زیر پا گذاشته می‌شود که هدفمند کردن یارانه‌ها می‌تواند کاملا به بحث آلودگی هوا نیز کمک کند، چرا که این مسائل مانند حلقه‌های زنجیره‌ به هم پیوسته هستند.

این فعال محیط زیست یادآور شد: صنعت بحث بعدی ماست. سال‌ها است که صنعت و ماشین‌آلات صنعتی در دیگر کشورها به سرعت در حال به روز شدن و پاس کردن استانداردهای جدید محیط‌زیستی برای کاهش آلودگی‌های محیط زیستی هستند، اما بخش صنعت در کشور ما نیاز جدی به بازنگری دارد؛ چرا که ماشین‌آلات در کشور ما فرسوده هستند و نیاز است که با تکنولوژی روز دنیا و تکنولوژی روز بومی که بسیار به آن تاکید دارم، به‌روز شوند.

برومند ادامه داد: این اتفاق البته یک حلقه مفقود دیگر نیز دارد که آن هم ارتباط صنعت و دانشگاه است. تا زمانی که ارتباط صنعت، دانشگاه و زیست‌بوم‌های فناوری اتفاق نیفتد و متخصصان آلودگی محیط‌زیست نتوانند با بدنه صنعتی کشور همکاری‌های ارزشمند و پیوسته‌ای داشته باشند، شاهد رفع بحران آلودگی هوا نخواهیم بود.

ایران از مترقی‌ترین کشورها در حوزه قوانین محیط زیست است

وی خاطرنشان کرد: ما در متن قوانین کشور، قوانین متعددی در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی داریم و باید گفت که ایران یکی از مترقی‌ترین کشورها در حوزه قوانین محیط زیست است و در مباحثی مانند قانون هوای پاک بسیار جلوتر از برخی از کشورها قانون‌گذاری کرده است.

عضو کمیته آموزشی، پژوهشی مدیریت سبز دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: انگاره‌ای وجود دارد که برخی از مدیران شهری علاقه داشته و دارند تا تمام مسئله آلودگی را متوجه خودروهای شخصی و بحث حمل‌ونقل کنند، اما تجربه همه‌گیری ویروس کرونا و منع ترددها برای مدت طولانی به ما نشان داد که اگر حتی تمام مدارس ما برای مدت طولانی نیز تعطیل باشند باز هم آلودگی هوا گریبان شهرهای ما را خواهد گرفت. مشکل در اینجا تک عاملی دیدن بحث آلودگی هواست. اگر در زمان‌های گذشته ما مسئله را چند بعدی می‌دیدیم و برای آن راه حل‌های بلندمدت، میان مدت و کوتاه مدت در نظر می‌گرفتیم، این مسئله حل می‌شد و امروزه درگیر این مسائل نمی‌شدیم.

برومند اضافه کرد: بحث فرسودگی تجهیزات نیز از دیگر مواردی است که باید در کنار فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل عمومی کشور به آن اشاره کرد، هرچند که اخیرا گام‌های بسیار خوبی برای نوسازی این مجموعه انجام گرفته است اما این اقدامات کافی نیستند؛ برای مثال تعدادی از اتوبوس‌های ما هنوز دیزلی و گازوئیلی هستند که آلایندگی بسیار بالایی دارند.

انتهای پیام