دکتر سعید ایرانپور با تبریک هفته پژوهش به دانشجویان و اساتید در گفت وگو با ایسنا، اظهار کرد: پژوهشگران به عنوان عضوی از جامعه نخبگان علمی کشور، نقش مؤثری در رشد و توسعه اقتصادی، پر کردن شکاف عمیق تکنولوژیکی، کاهش نقش مزیت نسبی طبیعی و افزایش نقش مزیت نسبی اکتسابی ایفا می کنند.

وی افزود: اغلب کشورهای پیشرفته، یافته های تحقیقاتی را به عنوان عامل اصلی توسعه یافتگی مطرح می کنند و برنامه های متنوعی را برای ارتقای سطح کمی و کیفی پژوهشها و نگهداشت محققان برجسته خویش، تدارک می بینند.

پژوهش را باید زیربنای آموزش دانست

رئیس مرکز علمی کاربردی ذوب آهن اصفهان با بیان اینکه پژوهش را باید زیربنای آموزش دانست، گفت: بدون انجام پژوهش، ایستایی و سکون بر دانش چیره خواهد شد. بنابراین پژوهش یکی از نیروهای اصلی شکل دهنده به جهان است که سبب درک بهتر از دنیای اطراف می شود. پژوهش می تواند پیامدهای اقتصادی مهمی نیز داشته باشد و به برطرف کردن مشکل های اقتصادی و بهبود شاخص های اقتصادی کشور کمک شایان توجهی بکند.

ایرانپور هدف اساسی پژوهش را افزایش گستره دانش و آگاهی دانست و تصریح کرد: اکنون توانایی‌ های فن‌آوری و پژوهش‌های علمی و کاربردی از مهم ترین شاخص های بالندگی و توسعه‌یافتگی جوامع محسوب می شود. پژوهش امکان افزایش دانش، آگاهی و بهبود شرایط زندگی را به انسان می‌دهد و سبب پیشرفت جامعه می‌شود.

وی با بیان اینکه توسعه و نوآوری، همنشین های همیشگی پژوهش هستند، خاطرنشان کرد: پژوهش زیربنای توسعه هر کشوری را شکل می دهد. بنابراین اگر در ایران موانع پیش روی پژوهشگران از میان برداشته و میان محیط های علمی و اجرایی ارتباط موثر برقرار شود، در نتیجه پژوهش از حالت ذهنی خارج خواهد شد و به طرف عینی شدن و کاربردی شدن حرکت خواهد کرد.

بی توجهی و کم توجهی مدیران به یافته های پژوهش؛ چالش پژوهش در کشور

ایرانپور، از مهمترین موانع پژوهش در ایران را به موانع مربوط به مدیریت، سیاستگذاری و نظام تحقیقاتی، موانع مربوط به فرهنگ پژوهش، موانع مربوط به پژوهشگران، موانع مربوط به فضای استاندارد علمی و پژوهشی، موانع مربوط به قوانین و مقررات پژوهشی، موانع مربوط به بودجه و امکانات پژوهشی و موانع مربوط به کاربرد نتایج پژوهشی دانست.

این مدرس دانشگاه، بی توجهی یا کم توجهی و بی اعتمادی مدیران به یافته های پژوهشی و نامشخص بودن و بهره نبردن از نتایج پژوهشی را از مسایل و چالش های عمده در زمینه پژوهش در ایران دانست.

وی ادامه داد: ضعف ارتباطات که وجه مشخصه آن نامطلوب بودن ارتباطات میان بخش تحقیقات با اقتصاد، فرهنگ و جامعه، ضعف ارتباط با دنیای پویای علم و فن آوری، ضعف پایگاه های اطلاعات و نظام اطلاع رسانی و مانند آن از دیگر مشکلات پژوهش در ایران است.

 ایرانپور گفت: دانشجویان و دانش آموختگان برخی از رشته ها نیز نمی دانند برای چه سازمانی می توانند پژوهش انجام دهند و تخصص‌شان به درد کجا می خورد. در این مواقع مدیریت کلان پژوهش، باید نقش آفرینی کند و با اشراف بر رشته های علمی، نهادهای واسطی را در این راستا ایجاد کند.

این مدرس دانشگاه همچنین ناآشنایی بسیاری از پژوهشگران با تعاریف، مفاهیم و روش های پژوهش بر اساس استانداردهای بین المللی و بی اعتقادی مسئولان به پژوهش و فقدان باور پژوهی را جزیی از چالش های فرهنگی پیش روی پژوهش و تحقیق در ایران دانست.

دیگر مشکلات نظام پژوهش؛ نبود حمایت مالی

وی ادامه داد: مواردی مانند مقاومت در مقابل وجود نارسایی در عملکرد و بی میلی افراد به سرمایه گذاری در مراکز تحقیقاتی، نمونه های دیگری از چالش های پژوهشی است. هر پژوهش به خلق اندیشه های تازه منتهی می شود و هر اندیشه تازه ای، منشأ طرح پرسش های نوینی است که انسان را به ارزیابی های بیشتر و جدیدتر برمی انگیزد و زمینه ساز تحولات علمی، صنعتی و اجتماعی در هر جامعه ای می شود.

ایرانپور انتقال اطلاعات و یافته های حاصل از پژوهش از طریق برگزاری همایش های علمی و انتشار تحقیقات را در ایجاد فرهنگ پژوهش و تشویق و ترغیب مبتکران و پژوهشگران موثر دانست و گفت: در هر صورت نظام آموزشی و تحقیقاتی، لازم است تا در درجه اول پا به پای هم و دوشادوش یکدیگر پیش بروند و در درجه بعدی، خود را با نیازها و اولویت های بازار کار، صنعت و خدمات بومی و ملی، مطابقت دهند و با آن ها در ارتباط باشند.

ایرانپور افزود:  نبود حمایت مالی یا اختصاص ناکافی بودجه، کمبود تجهیزات و امکانات، بها ندادن به قدر کافی به پژوهشگران، کمبود سرانه پژوهشی، ضعف مدیریت صحیح و همه‌جانبه و خوشفکر، مشتری محور نبودن پژوهش‌ها، بها ندادن به پژوهش در بخش صنعت، سهم اندک پژوهش از تولید ناخالص ملی و عجین نبودن روند توسعه با پژوهش که بخش پژوهش در ایران با آن دست به گریبان است را  از دیگر مشکلات پژوهش در ایران دانست.

ریئس مرکز علمی کاربردی ذوب آهن اصفهان تاکید کرد: به لحاظ نیروی انسانی در هر حوزه پژوهشی در جایگاه مناسبی قرار داریم ولی مسئله مهم این است که باید به نیروی انسانی محقق و پژوهشگر ارزش و بها داده شود تا زمینه مساعد برای کار وی فراهم شود؛ به این ترتیب نه تنها از فرار مغزها جلوگیری می شود بلکه به پیشرفت علمی و فناوری در کشور نیز کمک ‌می‌شود.

نیروی محرکه اصلی پژوهش، مدیریت صحیح و همه‌جانبه است

ایرانپور افزود: اگر بودجه مناسبی در اختیار محقق گذاشته شود بهتر می‌تواند ایده‌های خلاقانه خود را به‌منصه‌ظهور برساند و نتیجه بهتری نیز عاید کشور شده و کاهش بودجه پژوهش یک زنگ خطر برای کشور محسوب می‌شود. البته باید در نظر داشت که آمار و ارقام مستندی باید وجود داشته باشد تا قضاوت صحیح صورت گیرد.

 وی نیرویِ محرکه اصلی پژوهش را مدیریت صحیح و همه‌جانبه و خوش فکر عنوان کرد و افزود: این مهم باید تقویت شود. ما از امکانات هر چند ناکافی ولی مناسبی برخورداریم که از همان نیز بهره برداری نمی‌شود و این ناشی از مدیریت چندگانه و گاهی ضعیف است.

به گفته این مدرس دانشگاه، عدم‌تعریف یک هدف صریح و دقیق برای زنجیره پژوهش و فناوری در کشور مانع بزرگی بر سر به‌ثمر نشستن نتایج پژوهش و کارهای تحقیقاتی است. گاهی ما دقیقا نمی‌دانیم که در چه زمینه‌ای می‌خواهیم پژوهش کنیم، اهداف خرد مشخص شده‌اند ولی این مسئله نیازمند یک هدف کلان است.

ایرانپور تصریح کرد: نبود اهداف بزرگ باعث سردرگمی مراکز پژوهشی است و باید معنای اهداف تفهیم و راه صحیح رسیدن به آن به دانشجو تفهیم شود. نبود نگاه کلان در امر پژوهش باعث ضربه زدن به این مسئله می‌شود. ما باید در بخش‌هایی که نبض اقتصاد کشور را به دست می‌گیرد سرمایه‌گذاری کنیم، تحقیق و پژوهش انجام دهیم و هدف اصلی مان هم رسیدن به این هدف باشد.

پژوهش باید مشتری محور و تقاضا محور باشد

وی با بیان اینکه پژوهش باید مشتری محور و تقاضا محور باشد تا مشکلات کشور را رفع کند،خاظرنشان کرد: پژوهش‌های آکادمیک و دانشگاهی مهم است ولی زمانی می‌تواند تاثیر داشته باشد که کاربردی شود.

این مدرس دانشگاه افزود: دانش باید اصل اساسی تمامی تصمیمات صنعتی و کلان کشور باشد و می‌دانیم که دانش بدون پژوهش ایجاد نمی‌شود. این در حالی است که در بخش صنعت بهایی به این مسئله داده نمی‌شود، چون اعتقادی به پژوهش نیست به همین دلیل تولیدات کشور بی‌کیفیت و پر هزینه است و قابل رقابت با تولیدات خارجی نیست.

وی همچنین بر حمایت از تحقیق و توسعه و حمایت از تولید و اشتغال تاکید کرد و گفت: باید یک نظام فکری همه‌جانبه و حمایت از سوی دولت باشد تا زنجیره تحقیق، تولید و بازار و نهایتا رفاه اجتماعی و توسعه پا بگیرد.

ایرانپور با تاکید بر ضرورت انگیزه بخشی به محققان برای ماندن در کشور و انجام پژوهش های کاربردی گفت: افراد علاقه‌مند زیادی در کشور داریم اما از آنجایی که بستر لازم برای پژوهش مهیا نیست، ممکن است انگیزه های آنها کم شده و دلسرد شوند.

وی افزود: با حمایت های معنوی از پژوهش باید انگیزه ها را بیشتر کرد، باید کلمه دانشمند و پژوهشگر ارزش و جایگاه واقعی خود را در جامعه داشته باشد تا بتواند الگویی برای نسل جوان باشد که بیشتر به امر پژوهش علاقه‌مند شوند.

با حمایت های معنوی از پژوهش باید انگیزه ها را بیشتر کرد

ایرانپور چالش های حوزه تحقیق و پژوهش را بعضا عدم رعایت اخلاق حرفه ای پژوهش، نادیده انگاشتن موضوعات درجه اول (نوگریزی)، منفی بافی به جای تحقیق و نقد سازنده، شتاب زدگی در تحقیق و نظریه پردازی، افراط و تفریط در برخورد با افکار دیگران، غرب زدگی، چند شغله بودن محققان، عوام زدگی در تحقیق، انفعال درنقد، کم توجهی به ابزارهای پژوهشی جدید و فراهم نکردن آنها، رعایت نکردن اصل تقدم آموزش بر پژوهش، کمبود نشست های علمی و نقد کتاب و نظریه پردازی و همایش های علمی و تخصصی عنوان کرد.

وی عمده اقداماتی که در قالب راهکارهای برون رفت از وضعیت موجود و به عنوان ‌وضیعت بسترساز برای توسعه تحقیق علمی و پژوهش به خصوص در علوم تربیتی و مدیریت آموزشی درکشور می توان به آن اشاره کرد را کم بودن ظرفیت های پژوهشی، ضعف در یکپارچه شدن و بهره برداری از نتایج تحقیقات، تولید و تأمین سطح معین و مناسبی از فرهنگ و دانش، فعال نمودن امر پژوهش اجتماعی در دانشگاه ها، تأمین نیروی انسانی متخصص و تربیت شده، تأسیس شبکه‌ای‌ از مؤسسات علمی و تحقیقاتی و حرکت به‌سوی صنعتی شدن و مدرنیزاسیون برشمرد.

این مدرس دانشگاه اظهار کرد: با توجه به اینکه، پایین بودن میزان آشنایی دانشجویان با متدولوژی و روش شناسی تحقیق و آشنایی کم دانشجویان با شیوه های بهره گیری از اینترنت، رایانه، منابع پژوهشی و نداشتن فرصت کافی برای پرداختن به پژوهش از جمله مهم ترین عوامل فنی و موانع پژوهشی است.

ایرانپور به همه گیری کرونا اشاره کرد و لزوم برگزاری کلاس های مجازی را بهترین فرصت برای توانمند کردن دانشجویان و اساتید برای بهره گیری از اینترنت دانست و گفت: برگزاری کلاس هایی در این خصوص و همچنین تقویت دانش زبانی دانشجویان و معرفی سایت های معتبر پژوهش و تحقیق و تسلط کافی به نرم افزارهای تخصصی می تواند بسیار مثمر ثمر باشد.

وی افزود: تحقیقاتی در خصوص سبک زندگی قبل از کرونا، حین و پسا کرونا  و کسب کارهای جدید که به دلیل فضای کرونا در کشور ایجاد شده است ظرفیت پذیرش اینگونه کسب و کارهای اینترنتی را افزایش داده است، بنابراین معرفی کسب و کارهای جدید بر پایه اینترنتی و حرکت به سمت استارت آپ ها پیشنهاد می شود.

انتهای پیام