دکتر سعدالله نصیری قیداری در گفت‌وگو با ایسنا، گزارشی از وضعیت پژوهشی دانشگاه شهید بهشتی ارائه و اظهار کرد: از اسفند ماه سال گذشته شرایط خاصی در دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه شهید بهشتی حاکم شد، در نتیجه فعالیت‌های دانشگاه‌ها نیز تحت تاثیر این شرایط قرار گرفت اما به طور کلی ما در دانشگاه شهید بهشتی پژوهش های دانشگاهی را به سمت حل معضلات جامعه سوق دادیم. مثلا  مسائل کرونا را در حوزه‌های پژوهشی دانشگاه قرار دادیم و حتی یکی از مجلات مرتبط دانشگاه را به این موضوع اختصاص دادیم. به طور یکه تفاهم‌نامه‌ای با یکی از بنیادهای خیریه منعقد کردیم و تا سقف حدود دو میلیارد تومان نیز قراردادهای اجرایی منعقد و این قراردادها انجام شده است ضمن این که ما با پژوهشگاه ملی ژنتیک نیز قراردادهایی را منعقد کردیم.

وی در ادامه به شش حوزه کاری در حوزه کرونا در دانشگاه شهید بهشتی اشاره کرد و گفت: علاوه بر تعریف این پوشه‌های کاری حوزه‌های مختلف دانشی اعم از علوم پایه، علوم انسانی و فنی مهندسی را در این حوزه‌ها دخیل کردیم تا حتی پروژه‌های مختلف با کرونا را در قسمت‌های مختلف دانشگاه مورد بررسی قرار بدهند. علاوه بر آن کنفرانس‌های تخصصی ملی و بین المللی نیز برگزار کردیم.

راه اندازی سامانه ارزیابی عملکرد پژوهشی

رئیس دانشگاه شهید بهشتی همچنین خاطر نشان کرد: ما در این دانشگاه سامانه‌ای به منظور ارزیابی عملکرد پژوهشی تعریف کردیم تا براساس شاخص‌های مشخصی که وجود دارد عملکرد دانشکده ها و اعضای هیات علمی در حوزه‌های مختلف و پژوهشکده‌ها سنجیده شود و به طور کلی به ارزیابی عملکرد دانشگاه در حوزه پژوهشی پرداختیم. در واقع در مجموع 16 شاخص وجود دارد که اجرای طرح‌های برون سازمانی، سرانه مقالات داخلی، سرانه مقالات خارجی، چاپ کتاب، پایان‌نامه‌های دانشجویی مرتبط با حل معضلات جامعه، سرانه استناد در مقالات و برخی موارد دیگر از جمله این شاخص‌ها به شمار می‌روند. براین اساس عملکرد اعضای هیات علمی در دانشگاه شفاف خواهد شد.

سه محور فعالیت پارک ها

قیداری ادامه داد: از جمله اقدامات خوبی که پارک علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی در سال جاری انجام داد در سه محوری است که فرهنگ سازی یکی از این محورها تعریف شده تا براساس آن همکاران ، دانشجویان و اعضای هیات علمی بدانند که انتظارات یک دانشگاه نسل سوم چیست و متوجه بشوند در حوزه  نوآوری چه اقداماتی باید انجام بدهند و تلاش شود فعالیت‌های هدفمند به سمت دانشگاه نسل سوم سوق پیدا کند و تمامی این موارد برنامه ریزی و به صورت مکتوب انجام می‌شود و بعد از آن تلاش می‌شود برنامه ریزی های آموزشی برای توانمندسازی صورت بگیرد و بسترسازی‌های لازم برای این آموزش‌ها انجام بگیرد و درنهایت بتوانیم کسب و کارهای دانش بنیان را ایجاد کرده و به گونه ای توسعه دهیم که این کسب و کارها به صورت فناوری محور باشد، کارگروه‌هایی نیز در این زمینه تعریف شده است.

تصویب چهار طرح پژوهشی در شورای عالی اقتصاد

رئیس دانشگاه شهید بهشتی همچنین از تصویب چهار طرح پژوهشی در شورای عالی اقتصاد خبر داد و گفت: تا سقف 10 میلیون دلار هزینه اجرای این طرح‌ها است که این طرح‌ها به دلیل کاربردی بودن، معضلاتی را در صنعت حل خواهد کرد و کارشناسی این طرح در سطح دانشگاه و وزارت علوم انجام شده است و در سازمان برنامه و بودجه نیز دفاع از این طرح‌ها صورت گرفته و در نهایت در شورای عالی اقتصاد نیز به تصویب رسیده است. این کار براساس تبصره 4 بند ح لایحه بودجه سال 99 کشورانجام می‌شود که در آن تاکید شده دانشگاه‌ها با تجهیز آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های خود با توجیه فنی و اقتصادی کار کنند و براساس برنامه ششم تا سقف یک میلیون دلار نیز بودجه برای آن پیش بینی شده است و دانشگاه شهید بهشتی در این قسمت پیشتاز بوده و توانسته طرح‌های خود را به تصویب برساند.

قیداری ادامه داد: یکی از پوشه‌های فکری فوق دانشگاه مرتبط با دانشکده حقوق شهید بهشتی است. ما رتبه‌های برتر کنکور در حوزه علوم انسانی را در سال جدید به دست آوردیم و فعالیت‌هایی نیز در حوزه مسائل حقوقی جامعه در این خوشه انجام می‌گیرد و حدود 5400 شرکت دانش بنیان کشور با یک سری مسائل حقوقی مواجه هستند که دانشکده حقوق ما در این زمینه فعالیت می‌کند و دو نفر از اساتید برجسته حقوق ما در جایگاه بین المللی لاهه حضور دارند و از طرح‌ها و حقوق کشور در آن دفاع می‌کنند.  همچنین 9 پژوهشکده در این دانشگاه وجود دارد که سه پژوهشکده ما در سطح کشور از بهترین پژوهشکده‌های کشور محسوب می‌شود.

مهم ترین موانع پژوهشی

قیداری همچنین به مهمترین موانع پژوهشی در دانشگاه‌های کشور اشاره کرد و گفت: برخی از این مشکلات از داخل دانشگاه و کشور نشات میگیرد، مثلا آیین نامه‌های پژوهشی که از وزارت علوم برای ما ابلاغ می‌شود، در این آیین نامه‌ها اشکالات و ایراداتی وجود دارد که باید رفع شود اما در تعامل با دانشگاه‌ها باید این نقایص برطرف شود مثلا در حال حاضر ما کارگروه‌های تخصصی برای بازنگری آیین نامه‌های ارتقا در دانشگاه شهید بهشتی راه اندازی کردیم و انتظار داریم این یافته‌ها که تبعا در راستای بهبود آیین نامه‌ها است مورد توجه وزارت علوم قرار بگیرد، اگر چه تعامل خوبی نیز بین وزارت علوم و دانشگاه‌های برتر کشور شکل گرفته است.

وی ادامه داد: برخی چالش‌های پژوهشی به دلیل عدم ارتباطات منطقی بین جامعه و  دانشگاه شکل گرفته است مثلا بین دانشگاه‌ها و صنعت آن ارتباط لازم ایجاد نشده است.  اگر چه ما اخیرا در دانشگاه یک مرکز نوآوری راه اندازی کردیم که هدف آن آموزش و ارتقای افرادی است که بتوانند زبان دانشگاه و صنعت را بفهمند و مفاهمه بین آنها شکل بگیرد . در سطح کلان نیز وزارت علوم و صنعت و معدن در کنار سایر وزارت خانه‌ها باید در این زمینه تلاش کنند.

به گفته وی عدم اجرای قوانین موجود کشور چالش بعدی حوزه پژوهش دانشگاهیان است مثلا در برنامه ششم توسعه در برش‌های یک ساله بودجه کشور ظرفیت‌های قانونی بسیاری وجود داردکه دستگاه‌های اجرایی از جمله وزارت علوم مفغول واقع شده است. باید نهادی این ظرفیت‌ها را پایش کند و بودجه لازم نیز اختصاص یابد.

تحریم جهانی پژوهش

رئیس دانشگاه شهید بهشتی افزود: البته در عرصه چالش‌های جهانی تحریم‌های موجود مشکلاتی را برای پژوهش های ما به خصوص در دو دانشگاه مورد تحریم کشور یعنی شهید بهشتی و شریف ایجاد می‌کند که ما تلاش می‌کنیم با کمک مرکز همکاری های وزارت علوم در این زمینه تلاش‌های بیشتری انجام بدهیم اما چالش دیگری که در عرصه جهانی وجود دارد، بحث آپارتاید علمی بحث دردآوری است که علیرغم پیشرفت بشر در عرصه علم و فناوری این امر در انحصار برخی قدرت‌ها قرار دارد و ظالمانه به کشورهای دیگر زور می‌گویند و دانشگاه‌های ما نیز دراین سیطره تحت فشار قرار می‌گیرند، در حالی که این یافته‌ها باید برای بهبود آلام بشر استفاده شود نه برای افزایش اقتدار و تولید سلاح‌های کشتارهای دسته جمعی و فاجعه‌ای که بشر در قرن بیستم با استفاده از این علم و فناوری در کشتارهای ده‌ها میلیون انسان از آن استفاده کرد. در واقع فاصله‌ای که بین علم و اخلاق در دهه‌های اخیر اتفاق افتاده موجب شده علم نافعی که  به آن تاکید داریم در اختیار عده‌ای خاصی قرار بگیرد.

موانع چاپ مقاله در عرصه جهانی

رییس دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: دو دانشگاه مورد تحریم در همه حوزه ها شده اند و به محض اینکه همکاران ما مقالاتی می‌نویسند و می خواهند در مجلات خارجی منتشر کنند تا عنوان می‌شود از دانشگاه شهید بهشتی هستند از انتشار آن مقاله خودداری می‌کنند و این مساله بر سرنوشت همکاران ما در دانشگاه تاثیر گذاشته است . اگرچه ما تمهیداتی را برای آنها قائل شدیم اما همکاران انتظار دارند  فعالیت‌های آنها در سطح بین الملل دیده شود و دیپلماسی علمی هم یعنی این وقتی یافته‌ای در جای از دنیا انجام می‌شود باید خیر و برکت آن به همه بشر برسد و انتشار آن در مجلات و به ویژه مجلات معتبر دنیا حق هر عضو هیات علمی در تمام دانشگاه‌های دنیا است.

قیداری تاکید کرد: مثلا وقتی ما می‌خواهیم تجهیزات آزمایشگاهی برای دانشگاه فراهم کنیم از ورود آن تجهیزات به دانشگاه ممانعت می‌شود، یا اینکه همکاری وقتی می‌خواهد برای ساخت یک دارو برای یک ویروس کار کند؛ در حالی که ۹۵ درصد مسیر تحقیق را پیش رفته است اما برای ۵ درصد که نیازمند برخی واردات هستیم ، متاسفانه به مشکل برخورد می‌کند.

تعامل علمی حق قانونی ما است

رئیس دانشگاه شهید بهشتی به انتظارات خود از دولت و همچنین دولت آینده آمریکا اشاره کرد و گفت: از بعد سیاسی در این زمینه صحبت نمی‌کنم بلکه از بعد دیپلماسی علمی در این زمینه تاکید می‌کنم که پنجره علمی کشورها نباید به روی هم بسته شود و این یک حق قانونی است. ما انتظار خاصی از دنیا نداریم و دنیا نیز نباید انتظار خاصی از ما داشته باشد ما باید در تعامل علمی با کشورهای دنیا باشیم.

وی با بیان اینکه دنیا به قوانین بین الملل پایبند باشد و نهادهای بین المللی را همه کشورها به رسمیت بشناسند، گفت: وقتی یک حقی یا کنوانسیونی در سطح بین الملل به تصویب می‌رسد و کشور ما نیز بنا بر اقتضائات خود این کنوانسیون‌ها را در مراجع قانونی خود تصویب می‌کند این را همه دنیا باید به رسمیت بشناسند.

باید زودتر قانون مقابله با تخلف علمی داشتیم

رئیس دانشگاه شهید بهشتی همچنین در خصوص وضعیت اخلاق در علم و پژوهش کشور و همچنین گسترش تقلب علمی گفت:  در حال حاضر حدود 40 سال است که از پیروزی انقلاب می‌گذرد و ما باید زودتر قانون مقابله تقلب را در مجلس به تصویب می‌رساندیم و تاکنون اجرا می‌کردیم یعنی همان سال 68 که دوره‌های تحصیلات تکمیلی به ویژه دکتری راه اندازی و راهی برای تولید مقاله و پایان‌نامه‌ها باز شد، همان زمان نیز باید اخلاق در پژوهش در کنار آن تعریف می شد تا در حال حاضر اجازه نمی داد در کف خیابان‌ها  کار ناپسند فروش مقاله، پایان نامه و غیره انجام بگیرد.

به گفته قیداری در حال حاضر قانون مقابله با تقلب علمی در کشور ما تصویب شد و در سال 96 لایحه مقابله با تقلبات علمی وزارت علوم در مجلس تصویب شد و در سال 98 نیز آیین نامه اجرایی آن به تصویب  هیات دولت رسید و درحال حاضر در دانشگاه‌ها اجرایی می‌شود. در واقع  این قانون یک قدم مهم برای اخلاق در پژوهش و اصلاح فضای نامناسب اخلاقی در پژوهش است.

جای خالی آیین نامه اخلاق در آموزش

وی با بیان این که ما باید برای اخلاق در آموزش دانشگاه‌ها آیین نامه یا قانونی داشته باشیم، گفت:علاوه بر آن اخلاق در فضای مجازی نیز که در حال حاضر ما در این فضا به دانشجویان آموزش می‌دهیم باید تصویب شود در واقع این موارد مغفول مانده و مراجع ذی‌ربط باید به آن بپردازد.

تشکیل کمیته‌های اخلاق در پژوهش

رئیس دانشگاه شهید بهشتی در ادامه از اقدام این دانشگاه برای تشکیل کمیته‌های اخلاق در پژوهش در دانشگاه خبر داد و گفت: فعالیت این کمیته‌ها آغاز شده و پرونده‌های مرتبط در این زمینه مورد بررسی قرار می‌گیرد اگرچه تخلفات پژوهشی و علمی در دانشگاه‌های بزرگ کشور نادر است اما باید با آن به شدت برخورد شود تا به سلامت دانشجویان آسیب نزند. ضمن این که ما قراردادی نیز با انجمن ایرانی اخلاق با علم و فناوری منعقد می‌کنیم تا با همکاری این انجمن این دانشگاه به عنوان پایلوت اولین قرارداد وزارت علوم و این انجمن قرار بگیرد.

دکتر قیداری گفت: در حال حاضر ما واحد درسی به عنوان اخلاق در پژوهش در دانشگاه‌ها نداریم این موضوع در وزارت بهداشت وجود دارد اما در وزارت علوم به طور رسمی قرار نگرفته و در قانون نیز به صورت رسمی در حال تدوین این آموزش است تا دانشجویان به صورت رسمی واحد درسی آن را اخذ و با اصول اخلاق پژوهش آشنا شوند.

پرونده های تخلف 

وی با بیان این که پرونده‌های مربوط به تخلف علمی و پژوهشی در این دانشگاه بسیار نادر است، گفت: حدودا هزار عضو هیات علمی در دانشگاه شهید بهشتی مشغول فعالیت هستند و 20 هزار دانشجو حضور دارند که حدود 12 هزار نفر آنها در عرصه تحصیلات تکمیلی آموزش می‌بنینند. حال شاید بشود گفت از این تعداد کثیر یک دهم درصد نیز تخلف دارند و در همه کشور نیز این موارد وجود دارد. مثلا در دانشگاه آمریکا 6 درصد تخلفات و در دانشگاه‌های ژاپن حدود 4 درصد است. در واقع تخلف در همه جای دنیا وقتی تولید انبوه صورت بگیرد اتفاق خواهد افتاد. علاوه بر آن برخی دانشگاه‌های دیگر پرونده‌های تخلف خود را به کمیته بررسی تخلفات دانشگاه شهید بهشتی ارسال می‌کند. اما به طور کلی در این دانشگاه‌ تخلفات بسیار ناچیزی اتفاق می‌افتد.

قیداری به میزان قراردادهای پژوهشی دانشگاه در سال اشاره کرد و گفت: ما به عنوان یکی از دانشگاه‌های طراز اول کشور پژوهش‌های خوبی در کشور انجام می‌دهیم اما طی یک سال اخیر درآمدهای ما کاهش یافته است وضعیت دانشگاه‌های دیگر کم و بیش به این شکل است اما بحث پژوهش در دانشگاه فقط با هدف درآمد انجام نمی‌شود ممکن است ما قراردادی با مبلغ یک میلیارد داشته باشیم که 20 درصد از آن را دانشگاه به عنوان بالاسری برمی‌دارد و مابقی تحقیق اساتید و کارشناسان می‌شود.

رییس دانشگاه شهید بهشتی در پایان تاکید کرد: در دنیا نیز خیلی از بعد پژوهش به درآمد پژوهش نگاه نمی‌کنند اگرچه کارهای بزرگی انجام می‌دهند اما هدف حل معضل جامعه است. درآمد ما نیز از حوزه آموزش کسب می‌شود اما مبالغی را نیز از عرصه پژوهشی به دست می‌آوریم که صرف تجهیز آزمایشگاه‌ها می‌شود.

انتهای پیام