به دنبال شیوع کرونا و ضرورت استفاده بیشتر از فضای مجازی و زیست الکترونیک، وقوع جرائم اینترنتی نیز رشد صعودی داشته است.

با توجه به مشکلاتی که ممکن است در این جریان برای افراد و خانواده‌ها پیش بیاید با سرهنگ مهدی قاسمی، رئیس پلیس فتا استان بوشهر به گفت‌وگو نشستیم تا از چالش‌های پیش رو در حوزه اینترنت و همچنین راه‌حل‌هایی برای پیشگیری از سوءاستفاده و کلاهبرداری برای ما بگوید. با ایسنا همراه باشید.

*وضعیت جرائم سایبری استان بوشهر در سال ۹۹ چگونه است و با توجه به اینکه مخاطب این برنامه، خانواده‌ها هستند، چه آسیب‌ها و خطراتی، خانواده‌ها را در هنگام استفاده از اینترنت، تهدید می‌کند؟

در خصوص وضعیت جرائم سایبری، با توجه به شرایط خاص حاکم بر کشور در ایام شیوع ویروس کرونا و به جهت قطع زنجیره ابتلاء به این بیماری، اکثر فعالیت‌ها در همه حوزه‌ها با روندی متفاوت از گذشته دنبال شد و عموما هم از ظرفیت‌های فضای مجازی و اینترنت، استفاده شده است. قطعا وقتی استقبال مردم به استفاده از اینترنت افزایش می‌یابد، بستر آسیب‌پذیری و سوء استفاده مجرمین هم بیشتر مهیا شده و از عدم آگاهی کاربران بهره برده و جرائم خودشان را ترسیم و انجام می‌دهند.

متاسفانه با وجود اقدامات آگاه‌سازی عمومی که همه دستگاه‌های مسئول من‌جمله پلیس فتا برنامه‌ریزی و اجرایی کرده‌اند، شاهد افزایش جرائم سایبری در کل کشور هستیم و در همین استان نیز از ابتدای سال جاری تا این تاریخ، شاهد افزایش حدود ۳۴ درصدی مجموع جرائم سایبری نسبت به مدت مشابه سال قبل هستیم، هرچند که خوشبختانه با تلاش همکاران ما در پلیس فتا استان و همراهی مقامات محترم قضایی، حدود ۵۴ درصد نیز افزایش کشف جرایم سایبری را نیز در همین مدت داشته‌ایم. 

فرمودید مخاطب خانواده‌ها هستند. یکی از حوزه‌هایی که بیشترین آمار فراوانی شکل‌گیری جرایم سایبری را به خود اختصاص داده، مالی و اقتصادی هست که عموما در قالب دو جرم برداشت اینترنتی غیر مجاز از حساب‌های بانکی و کلاهبرداری‌های اینترنتی، اتفاق می‌افتد. البته وضعیت این دو جرم در امسال و سال گذشته بسیار متفاوت است. با فعال‌سازی قابلیت رمزهای دوم یک‌بار مصرف یا همان رمزهای پویا، آمار وقوع جرم برداشت اینترنتی غیرمجاز از حساب بانکی بسیار کاهش یافته ولی کلاهبرداری‌های اینترنتی در کل کشور با افزایش روبرو است.

در همین استان، حدود ۵۰ درصد مجموع جرایم سایبری صرفا مربوط به کلاهبرداری اینترنتی هست و عمده مالباختگان این کلاهبرداری‌ها هم خانواده‌ها هستند که در این ایام خاص، فعالیت‌های اقتصادی و خصوصاً خریدهایشان را به شکل غیر حضوری و مجازی انجام می‌دهند. برای مثال خانم‌های خانه‌دار بدون در نظر گرفتن توصیه‌های پلیس فتا و با سهل‌انگاری، اقدام به خرید از صفحات اینستاگرامی نامعتبر می‌کنند یا اینکه صرفاً به مواردی که فروشنده در متن آگهی سایت‌های اینترنتی دیوار و شیپور اظهار کرده، اعتماد می‌کنند و هزینه را واریز و قربانی کلاهبرداران می‌شوند. 

درصد بالایی از مالباختگان هم که در همه اقشار از هم استانی‌ها هستند، فریب کلاهبردار را خورده و به بهانه نگه داشتن کالا و رزرو آنها، مبالغی را تحت عنوان بیعانه یا پیش پرداخت، به حساب معرفی شده توسط صاحب آگهی واریز و در نهایت متوجه می‌شوند که موضوع کلاً غیرواقعی بوده و فقط با هدف کلاهبرداری از انها، در سایت درج شده است. در همین راستا از هم استانی‌های عزیز خواهشمندیم:

۱. قبل از هرگونه انجام فعالیت اقتصادی اینترنتی خصوصاً برای اعتبارسنجی سایت‌ها و درگاه‌های بانکی و فروشگاه‌های اینترنتی به سایت پلیس فتا در آدرس اینترنتی سایبر پلیس دات‌آی‌آر مراجعه و از آسیب‌ها و تهدیدات احتمالی مطلع شوند و همچنین نشانگاه‌های امن اینترنت بانک‌های کشور هم در سایت پلیس فتا بارگزاری شده که می‌توانند مشاهده کنند و با یک آگاهی نسبی، فعالیت خود را در اینترنت دنبال کنند.

۲. حتماً از رمزهای دوم یکبارمصرف برای پرداخت‌های غیرحضوری استفاده شود و به زمان طلایی استفاده از این رمزهای پویا نیز توجه شود. برای هر رمز دوم یک‌بار مصرف از زمان ارسال برای متقاضی تا وارد کردن در درگاه اینترنتی، مهلت زمان خاصی تعریف شده و توصیه می‌شود که دقت شود تا در ثانیه‌های پایانی مهلت زمانی، رمز را وارد کنند و با این کار، اگر درگاه اینترنتی جعلی یا اطلاعات حساب شما در اختیار مجرم سایبری قرار گرفته باشد، به علت اتمام مهلت زمانی اعتبار، قابلیت سوء استفاده برای مجرم و سرقت موجودی حساب شما از بین می‌رود.

۳. به جهت جلوگیری از اسکیمر و کپی کارت اطلاعات حساب بانکی، توصیه می‌کنم که عملیات وارد کردن رمز کارت حساب‌ها را شخصاً در هنگام خرید از فروشندگان سیار انجام دهید و در هنگام خرید از فروشگاه‌ها نیز از دستگاه‌های پین‌پد استفاده کنید.

*با توجه به اینکه، در حال حاضر به علت اجرای سال تحصیلی در بستر اینترنت و سامانه شاد، خانواده ها به ناچار تجهیزات هوشمند را در اختیار فرزندانشان قرار داده‌اند، آیا همین موضوع نیز امکان دارد آسیب‌هایی را به دنبال داشته باشد؟

همیشه یکی از دغدغه‌های مهم والدین در استفاده فرزندانشان از فضای مجازی و اینترنت، وجود محتواهای نامناسب در این فضا و آسیب‌ها و تهدیدات احتمالی برای فرزندان است. همینطور که فرمودید با توجه به تدابیر وزارت آموزش پرورش، اجرای سال تحصیلی در سال جاری در بستر اینترنت و سامانه یا اپلیکیشن شاد برنامه‌ریزی شده و در حال اجرا هست. این موضوع در کنار فرصتی و ظرفیت مثبتی که ایجاد کرده، نکات خاصی را هم بیشتر نمایان کرده که خانواده‌ها خصوصا والدین عزیز باید به آن توجه بیشتری داشته باشند.

تعداد زیادی از پدر و مادرها به علت عدم نیاز ضروری به استفاده از اینترنت یا فضای مجازی، مطالعه و اشراف خاصی در این زمینه نداشته‌اند و حال که به ناچار باید تجهیزات هوشمند و اینترنت را در اختیار فرزندانشان قرار دهند از این موضوع نگران هستند که دغدغه این عزیزان به جا و قابل درک است ولی با یک مقدار وقت گذاشتن و توجه به یک سری توصیه‌هایی که ارائه می‌دهیم، این نگرانی هم مرتفع خواهد شد.

*نکته اول، ضرورت ارتقاء سواد رسانه‌ای والدین است. اگر قرار است مشاوری مناسب برای فرزندان خود در هنگام استفاده از اینترنت باشند و بر نحوه عملکرد انها، نظارت لازم را داشته باشند، در ابتدا باید خود پدر و مادرها از آسیب‌ها و تهدیدات این حوزه مطلع باشند و می‌توانند با همکاران ما در پلیس فتا بصورت برخط و آنلاین چه از طریق اینترنتی در آدرس سایت پلیس فتا و چه ارتباط تلفنی با مراکز پلیس فتا و یا مراجعه حضوری، ارتباط گرفته و مشورت نمایند و یا از همفکری و مشورت یک کارشناس خبره و مطمئن استفاده کنند.

*نکته دوم رعایت نکات ایمنی مثل استفاده از گذرواژه و رمز عبور قوی و فعال‌سازی رمزهای دو مرحله برای شبکه‌های اجتماعی و گوشی‌های هوشمند است که ضریب امنیتی را بالا می‌برد و همچنین استفاده از نرم‌افزارهای کنترل فرزندان در فضای مجازی یا اعمال تنظیمات محدود کننده نمایش محتوا در مرورگرها که قطعا در کاهش آسیب‌ها برای فرزندان موثر است. 

*نکته بعدی بحث هدف‌گذاری در فضای مجازی و اینترنت است. یعنی بدانیم منظور ما و فرزندانمان در ورود به فضای مجازی و استفاده از اینترنت، چه چیزی است و برای رسیدن به هدفمان نیاز است چه مدت زمانی در این فضا سپری کنیم و به چه بخشی از این فضای گسترده وارد شده و بررسی کنیم تا در عین سلامت و بدون آسیب‌پذیری به نتایج دلخواه برسیم.

*مهمتر از تمام موارد بالا و شاید بالاتر از تمامی نرم‌افزارهای کنترلی و تنظیمات امنیتی، چگونگی تربیت خانوادگی و نحوه ارتباط بین فرزندان و والدین است که یک استفاده ایمن را از فضای مجازی خصوصا برای فرزندان، ضمانت می‌کند. ارتباط ما با فرزندانمان باید به نحوی باشد که بچه‌های ما، بدون دغدغه و استرس، به ما اعتماد کرده و هر موضوعی برای آنها در فضای مجازی اتفاق افتاد، بدون اینکه بخواهند چیزی را مخفی کنند سریعا به پدر و یا مادر مراجعه و با آنها مشورت کنند. وقتی والدین در خصوص آسیب یک بازی یا نرم‌افزار به فرزند توضیح می‌دهند باید این اعتماد دوسویه برقرار باشد تا ضمن درک موضوع، با رضایت و رغبت نسبت به عدم ورود به آن فضا و یا حذف محتوا اقدام بکند. البته این ارتباط سرشار از اعتماد و احترام باید بین معلمین گرانقدر و دانش‌آموزان هم در حوزه آموزش و تحصیل از طریق اینترنت برقرار باشد. 

*اگر توصیه و مطلب خاصی هست که ضرورت دارد به مردم اعلام شود بفرمایید. 

شهروندان اگر قصد طرح شکایتی در این خصوص دارند، می بایست به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا مرجع قضایی محل سکونت مراجعه و پس از ثبت شکایت و ارجاع شکواییه توسط مقامات محترم قضایی، همکاران ما آماده پیگیری موضوع به صورت تخصصی در پلیس فتا مرکز استان و شهرستان‌های دارای پلیس فتا هستند.

همچنین سایر روش‌های ارتباطی با پلیس فتا استان بوشهر شامل: الف- مراجعه حضوری در آدرس بوشهر-میدان انتظام-نرسیده به پارک صدف–جنب اداره گذرنامه-پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات  ب-تماس با شماره های ۲۱۸۲۴۷۳۲ و ۲۱۸۲۴۷۶۹ ج- مراجعه به آدرس اینترنتی www.cyberpolice.ir.

البته و خوشبختانه در یک‌ماهه اخیر پلیس فتا شهرستان‌های گناوه، کنگان و عسلویه با حمایت‌های سردار واعظی، فرماندهی محترم انتظامی استان بوشهر که نگاه ویژه‌ای به تامین امنیت در فضای مجازی دارند و با همراهی و پشتکار فرماندهان محترم شهرستان‌ها راه اندازی شده است که شهروندان عزیز ساکن در این شهرستان‌ها می‌توانند مستقیماً به پلیس فتا آن شهرستان مراجعه کنند. علاوه بر این راه‌اندازی پلیس فتا در شهرستان‌های باقیمانده استان نیز در اولویت اقدامات ما قرار دارد.

انتهای پیام