اسمش مله است، با اینکه ملی شده اما شاید در بسیاری از نقاط کشور حتی نتوانند نام آن را به درستی تلفظ کنند، حال داشتن دانش در مورد محصولاتی که از آن تولید می‌شود بماند.

 این نوع پنبه از گذشته‌های دور در بین خوسفی‌ها از تقدس بسیاری برخوردار بوده و مردم آن را نعمت خاص خداوند می‌دانستند، در حال فراموش شدن بود که در سال گذشته با ملی شدن آن دوباره جان گرفت و حالا تقریبا در هر خانه‌ای در روستاهای خوسف می‌توانی دستگاه های مربوط به چله کشی و نخ ریسی پنبه را ببینی و بانوانی که در کنار کار خانه به تولید فرآورده‌های از پنبه اهتمام دارند.

تنها زمانی می‌توانی سختی تبدیل پنبه به محصولات متنوع که اکنون نیز توسعه یافته را درک کنی که بدانی سختی‌های جداکردن قوزک، حلاجی، بالشت زنی، نخ ریسی دستی و چله‌کشی چیست و تنها زمانی می‌توانی کار سخت هنرمندان را درک کنی که چند ساعتی پشت دستگاه نخ ریسی سنتی و یا حلاجی بنشینی، حال بماند که اینها تنها بخشی از فرایند تولید محصولات از پنبه مله است.

محصولاتی که همه آن‌ها تنها با خلاقیت زنان روستاهای خوسف تولید می‌شود و در هیچ جای کشور نمی‌توانی آن را بیابی اما با این همه کشاورزان این محصول در رنجند اما از چه؟

کشاورزان در جریان تهیه گزارش میدانی خبرنگار ایسنا از مزارع پنبه در خوسف از کمبود کود و دلال بازی می نالیدند و اضافه کردند کمبود اب هم اذیتشان می کند و علاوه بر ان کاشتن این محصول برایشان نان و آب نمی شود.

قیمت پنبه تیره سه برابر پنبه سفید است

فاطمه جعفری، یکی از بانوان کشاورز از کمبود آب و کود برای کاشت پنبه می‌گوید و ادامه می‌دهد: کشت پنبه سودآوری چندانی ندارد، اما چون از جوانی در این کار بوده‌ایم، نمی‌توانیم از آن دل بکنیم. 

وی با بیان اینکه قیمت پنبه مله بستگی به رنگ آن دارد، افزود: هرچه رنگ آن تیره‌تر باشد قیمت بالاتری دارد، قیمت پنبه تیره سه برابر قیمت پنبه سفید است.

این کشاورز بیان کرد: برای برداشت کارگر داریم و از هر ۱۰ کیلو برداشت یک کیلو را به عنوان مزد به آنان می‌دهیم که گاهی برای ما نمی‌صرفد، چرا که  بسیاری از افراد روستا به علت سودآوری کم این کار را کنار گذاشته‌اند، اما در سال‌ اخیر به علت ارتباط بین کشاورزان و هنرمندان پیش بینی می‌شود آینده بهتری پیش روی تولید پنبه باشد.

میراث فرهنگی در توسعه محصولات تولیدی از پنبه مله تا آنجا پیش رفته که حتی بر روی پارچه‌های تولیدی پنبه رودوزی‌های خاص را با بهره گیری از توان متخصصان این امر دنبال می‌کند، دوخت‌هایی خاص که برای اولین بار رونمایی خواهد شد.

یکی از هنرمندان خوسفی در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: از مادر و مادربزرگم این هنر را به ارث برده‌ام.

وی افزود: درست است برای رسیدن به سودآوری و مزد باید ماه‌ها فعالیت کنم اما به این کار عادت کرده‌ام و دوست ندارم میراث مادرم را از یاد ببرم و دوست دارم به فرزندانم نیز آموزش دهم تنها به این علت که این هنر از یاد نرود و در خوسف بماند.

این هنرمند بیان کرد: پرزهای ناشی از نخ ریسی و حلاجی پنبه ریه بسیاری از افراد را درگیر می‌کند چنانکه بسیاری از هنرمندان این حوزه از این ناراحتی رنج می‌برند.

وی بیان کرد: در خانه مله آموزش‌های لازم به هنرمندان داده می‌شود و هنرمندان در کنار یکدیگر با استفاده از دستگاه‌های موجود در این مرکز به تولید دست یافته‌ها مشغولند.

بانوی هنرمند دیگری که در خانه دستگاه نخ ریسی دارد در حالی که کودکانش در کنار این دستگاه در حال بازی هستند به ایسنا می‌گوید: ارائه تسهیلات به هنرمندان این عرصه می‌تواند آنان را برای ادامه کار امیدوارتر کند.

وی افزود: اکنون با فعالیت‌هایی که در حوزه میراث فرهنگی انجام شده است حال و روز تولیدات پنبه مله روز به روز بهتر می‌شود و این امر باید با حمایت‌های بیشتر همراه شود.

مرکز تحقیقات و آموزش سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی اکنون فرایند کاشت تا برداشت پنبه ملی مله را در شرایط مختلف برای تولید با کیفیت ترین نوع پنبه دنبال می‌کند که نتایج آن سهم بسزایی در فروش، سودآوری و تولید محصولات با کیفیت خواهد داشت.

خوسف به عنوان شهر ملی پارچه سنتی مَله معرفی شده است

علی صالحی، مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوسف نیز به ایسنا گفت: شهرستان خوسف در مردادماه سال گذشته در شورای راهبری تعیین شهرها و روستاهای ملی صنایع دستی، به عنوان شهر ملی پارچه سنتی مَله معرفی شد.

وی با بیان اینکه سال‌های بسیاری است که پنبه در این شهرستان کشت می‌شود، افزود: بخشی از بذر پنبه مله را دوباره از سطح روستاها جمع آوری کردیم تا در شرایط مختلف کشت شود. اکنون حدود 7 هکتار زیر سطح کشت پنبه مله است و رنگ قهوه‌ای این نوع پنبه باعث شده پنبه مله نام گیرد.

صالحی ادامه داد: به لحاظ قدمت، پیشکسوت‌هایی در این شهرستان با حدود ۷۰ سال سن فعالیت دارند که اذعان می‌کنند این هنر را از اجداد خود دیده‌اند. این نوع پنبه از قدیم قداست خاصی داشت و از قدیم از آن برای تهیه جانماز، چادر و پرده مساجد استفاده می‌کردند و در طول زمان کاربردهای دیگری را ایجاد شد.

مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوسف بیان کرد: پس از ثبت ملی، هنرمندان زیادی تمایل به فعالیت در لین حوزه داشتند و اکنون هنزمندان حداقل در چهار حوزه تخصصی در حال کار هستند و امیدواریم در آینده نزدیک بتوانیم در شهر خوسف بیش از ۱۰۰ کارگاه خانگی داشته باشیم. 

صالحی اظهار کرد: پنبه مله نسبت به پنبه سفید الیاف کوتاه تری دارد و این امر باعث می‌شود تبدیل آن به نخ تنها به صورت دستی انجام شود و این امر باعث پروسه طولانی مدت تولید می‌شود. این عامل باعث شده که سرمایه گذاری کم تر در این حوزه انجام شود، بنابراین از ابتدای ملی شدن پنبه مله آموزش‌های متفاوتی را در نخ ریسی و رنگرزی سنتی و سایر بخش‌ها برنامه‌ریزی کرده‌ایم.

صالحی از فعال شدن خوشه مله بافی در شهرستان خبر داد و گفت: تاکنون حدود ۲۵۰ هنرمند شناسایی شده‌اند که بیمه شده‌اند و پس از ابلاغ تسهیلات، به آنان تعلق خواهد گرفت. با همکاری مرکز تحقیقات محمدیه برنامه‌ای را اجرا کردیم و در نقاط مختلف شهرستان خوسف بذر پنبه کشت شد تا ببینیم در کدام شرایط پنبه با کیفیت بهتر تولید می‌شود.

مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوسف بیان کرد: در حوزه آب، خاک و میزان باردهی هرکدام در حال تحقیق هستیم تا ببینیم در چه شرایطی می‌توان پنبه پررنگ تری با ارزش بیشتر تولید کرد.

صالحی با بیان اینکه پس از توانمند کردن هنرمندان این حوزه می‌توانیم بر روی برندسازی و بازاریابی فعالیت کنیم، ادامه داد: وصل کردن هنرمندان و کشاورزان از جمله ابداعات بود که باعث می‌شود کشاورزان پنبه تولیدی را به هنرمندان بفروشند تا از خام فروشی جلوگیری شود و اینگونه کشاورز و هنرمند هردو سود لازم را می‌برند.

وی افزود: با اینکه کرونا باعث شد سفرهای گردشگری و بازارچه‌های صنایع دستی تعطیل شود اما تمام تلاش خود را کرده‌ایم تا با اتخاذ تدابیری هنرمند و کشاورز متضرر نشوند.

اکنون راه توسعه پنبه مله با همه تلاش‌ها تازه آغاز شده است و راه بسیاری در پیش است تا مله به جایگاه واقعی خود برسد، از معرفی آن به تمام کشور و دنیا تا برندسازی و بازاریابی با نام هنرمندان خوسفی در جهان. تا پایان این قصه راهی نمانده به شرطی که حمایت‌ها ادامه یابد.

انتهای پیام