دکتر محمدرضا هدایتی مقدم در نشستی که به مناسبت هفته ملی اطلاع‌رسانی هپاتیت در جهاد دانشگاهی خراسان رضوی برگزار شد، اظهار کرد: نام‌گذاری هفته اول آبان ماه به نام هفته ملی اطلاع‌رسانی هپاتیت نشان از اهمیت این بیماری در نظام سلامت کشور دارد.
وی ادامه داد: هپاتیت یکی از شایع‌ترین و کشنده‌ترین بیماری‌های عفونی در جهان است. در دهه اخیر مرگ و میر ناشی از هپاتیت از دیگر بیماری‌های عفونی مهم مانند سل، مالاریا و ایدز پیشی گرفته است. علاوه‌بر اینکه هپاتیت یک بیماری مسری است، یک بیماری ناتوان‌کننده نیز هست که اگر تشخیص و درمان نشود، در نهایت منجر به نارسایی کبد، سرطان کبد و در نهایت فوت بیمار می‌شود.
پژوهشگر مرکز تحقیقات عفونت‌های منتقله از خون جهاد دانشگاهی خراسان رضوی، عنوان کرد: براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، ۳۲۵ میلیون نفر به هپاتیت‌های ویروسی مزمن B و C مبتلا هستند و سالانه یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جان خود را به علت عوارض هپاتیت از دست می‌دهند. در ایران براساس مطالعات پژوهشی انجام شده، حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر ناقل مزمن این دو ویروس هستند. به‌طوری که از هر ۵۰ نفر ایرانی، یک نفر به هپاتیت B و از هر ۴۰۰ نفر یک نفر مبتلا به هپاتیت مزمن C است.
وی افزود: در خصوص آمار مبتلایان به هپاتیت B در استان‌های کشور تفاوت وجود دارد. برخی از استان‌ها مثل سیستان بلوچستان و گلستان شیوع بالا و برخی شیوع پایینی دارند. براساس مطالعات پژوهشی، شیوع هپاتیت B در استان خراسان رضوی کمی کمتر از میانگین کشوری است.
این پژوهشگر حوزه سلامت بیان کرد: هپاتیت به‌نوعی یک بیماری خاموش است؛ چرا که ممکن است بیمار زمانی متوجه ابتلاء خود شود که دچار عوارض کبدی هپاتیت شده و کارکرد کبد دچار اختلال جدی شده باشد. اطلاعات عمومی در خصوص بیماری هپاتیت کم است و اختصاص یک هفته به این موضوع هم شاید کافی نباشد.
هدایتی مقدم با بیان اینکه یکی از بخش‌های سند جهانی توسعه پایدار، «رفاه و سلامت » است، ادامه داد: یکی از بیماری‌هایی که به طور مشخص در این سند نام برده شده بیماری هپاتیت است. کنترل هپاتیت‌های ویروسی تا سال ۲۰۳۰ میلادی، به‌طوری که دیگر تهدیدی برای سلامت عمومی نباشد، یکی از اهدافی است که در مجمع جهانی سلامت به تصویب رسیده است.
وی با اشاره به‌اینکه برای رسیدن به این هدف در سطح جهانی باید در سطح کشورها اقداماتی انجام شود، گفت: باید موارد جدید از این بیماری تا ۹۰ درصد و موارد مرگ ومیر آن تا ۶۵ درصد کاهش یابد.
هدایتی مقدم با بیان اینکه راه‌های ابتلا به هپاتیت‌های ویروسی B و C شامل اشتراک خونی، تماس جنسی و از طریق مادر به فرزند و انتقال داخل خانوادگی است، بر انتقال این عفونت‌ها از طریق مکان‌هایی که ممکن است با ابزار غیر بهداشتی اقدام به انجام حجامت، تتو و یا حتی ارائه خدمات زیبایی کنند، تاکید کرد و ادامه داد: پیشگیری از این بیماری با شناختن راه‌های انتقال و اجتناب از آنها ساده خواهد بود.
وی افزود: اما خبر خوب این است که که هپاتیت B با واکسن و هپاتیت C با اجتناب از رفتارهای پرخطر قابل پیشگیری است. در ایران از سال ۱۳۷۲ به نوزادان متولد شده واکسن هپاتیت B تزریق می‌شود و بعدها متولدین سال ۶۸ تا ۷۱ هم واکسیناسیون شده‌اند. لذا ما از بابت افراد ۳۰ سال به پایین خیالمان راحت است؛ چراکه احتمال کمتری برای ابتلا به این بیماری دارند. همچنین سازمان انتقال‌خون کشور در زمینه کنترل این بیماری در اهداء خون اقدامات بسیار خوبی انجام داده است که به کاهش بیشتر موارد ابتلا کمک کرده است. اجرای برنامه‌های اطلاع‌رسانی در سطح جامعه توسط دانشگاه‌ها و مراکز علمی نیز در کاهش بار هپاتیت‌های ویروسی در جامعه موثر بوده است.
عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی بیان کرد: ما معتقدیم هر ایرانی بالای ۳۰ سال باید یک بار آزمایش هپاتیت B را انجام دهد. در مورد هپاتیت C به دلیل اینکه در جمعیت عمومی شایع نیست، انجام آزمایش تشخیصی محدود به گروه‌های پرخطر می‌شود. افرادی که سابقه دریافت خون قبل از سال ۱۳۷۵ را دارند مثل مجروحان جنگ و جانبازان عزیز حتما باید از نظر هپاتیت C آزمایش شوند. افرادی که حتی یکبار سابقه زندان دارند باید حتما این آزمایش را بدهند. افراد بی‌خانمان، کارتن‌خواب‌ها، زنان خیابانی، کودکان کار، کارگران زحمت کش شهرداری، معتادان حتی اگر سابقه مشخصی از تزریق مواد نداشته باشند نیز باید آزمایش هپاتیت C را انجام دهند.
هدایتی مقدم بیان کرد: وقتی ویروس هپاتیت به داخل کبد نفوذ کند، امکان از بین بردن آن با داروهای گیاهی و امثال آن نیست. ویروس در بدن بیمار، زنده است و باید با داروهای ضدویروسی تکثیر ویروس مهار شود. خوشبختانه امروزه داروهای ضد ویروسی موثر و ارزان قیمتی برای درمان هر دو عفونت هپاتیت در داخل کشور تولید می شود و بیمه‌ها این داروها را پوشش می‌دهند.
به گفته وی، هپاتیت C با مصرف دارو نزدیک به ۱۰۰ درصد موارد در عرض ۳ تا ۶ ماه درمان کامل می‌شود و دیگر اثری از ویروس در خون بیمار نخواهد بود. اما هپاتیت B دوره درمان طولانی‌تری دارد و برای کنترل آن ممکن است لازم باشد که بیمار تا چندین سال داروی ضد ویروسی مصرف کند.
این پژوهشگر حوزه سلامت گفت: مطالعه اخیر ما نشان داد که به طور متوسط ۱۳ درصد کارتن‌خواب‌ها و معتادان متجاهر در مشهد مبتلا به عفونت هپاتیت C بودند در حالی که در جمعیت عمومی مشهد کمتر از نیم درصد است. مشکلی که ما بعد از شناسایی افراد مبتلا در این مراکز داشتیم این بود که این افراد بعد از مدت کوتاهی از آن مراکز می‌رفتند و برای دریافت دارو در دسترس نبودند. باید برنامه جامعی طراحی شود که سازمان‌های مختلف برای شناسایی و کنترل این بیماری درگیر شوند.
دبیر انجمن هپاتیت خراسان رضوی بیان کرد: ما به‌عنوان یک سازمان مردم نهاد معتقدیم که باید نظام جامع کنترل هپاتیت‌های ویروسی تدوین شود و همه سازمان‌های مرتبط پای کار بیایند تا این مسأله به سرانجام خوبی برسد.
انتهای پیام
نظرات