فربد خاکپور، دامپزشک حیات وحش در یادداشتی که به مناسبت نهم شهریور ماه، روز ملی یوزپلنگ ایرانی در اختیار ایسنا قرار داده است، نوشت:
« 27 سال پیش در چنین روزی یک خانواده ارزشمند یوزپلنگ در استان یزد زیر ضربات چوب و چماق افراد ناآگاه از هم پاشید و نابود شد. سرانجام این فاجعه تلخ مرگ دو توله‌یوز یتیم، از طبیعت جدا شدن یک توله‌یوز دیگر و مجروح شدن ماده یوز مادر بود که شانس آورد و موفق به فرار شد. به مناسبت این واقعه تلخ و برای یادآوری آنچه ما ایرانیان بر سر این میراث زیستی بجا مانده از تاریخ حیات در قاره کهن آورده‌ایم، نهم شهریور را به نام روز ملی یوز نام گذاری کرده‌اند.
یوز آسیایی تنها زیرگونه یوزپلنگ در جهان است که خارج از قاره آفریقا زیست می‌کند، روزگاری در عرصه وسیعی از غرب آسیا تا شبه قاره هندوستان و آسیای مرکزی پراکنش داشته است، اما در تمام کشورها پراکندگی آن‌ها در آسیا یک به یک منقرض گشته و تنها در ایران باقی مانده است، امروزه این زیرگونه منحصربه‌فرد آسیایی در لیست به‌شدت در خطر انقراض اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارد.
کشتار بی‌رحمانه با سلاح گرم از دیرباز باعث سقوط عمده جمعیت یوز در آسیا و ایران شد. امروزه تهدیدات متعدد و گوناگونی همچون تلفات جاده‌ای در زیستگاه‌های اصلی یوز، حضور دام اهلی و سگ‌های گله در زیستگاه‌ها، صید و قاچاق توله‌یوزها برای فروش در تجارت سیاه حیات‌وحش و همچنین حضور سگ‌های ولگرد در طبیعت ایران را می‌توان از اصلی‌ترین تهدیدات علیه بقای یوز آسیایی دانست.
یوز به‌طور قطع سمبل و نماد حفاظت از حیات‌وحش در ایران است و نه فقط در بین ایرانیان شناخته شده‌ترین گونه حیات وحش در معرض تهدید است بلکه در سرتاسر جهان نیز اگر کسی یک گونه جانوری از ایران را بشناسد یوز آسیاست که مدتی بر پیراهن تیم ملی فوتبال ایران نیز نقش بسته بود.
در دهه‌های اخیر عمده توجه و جذب سرمایه و کمک بین‌المللی برای حیات وحش به حفاظت از یوز در ایران اختصاص یافته است و به همین دلیل است که شکست در نجات یوز را می‌توان بزرگترین شکست حفاظتی تاریخ حفاظت از حیات وحش در ایران دانست.
انقراض یوز به معنای از دست رفتن نماد معاصر حیات وحش ایران خواهد بود و این یعنی محو همیشگی سومین گربه‌سان بزرگ طبیعت کشور. بیش از هر زمان دیگری در تاریخ سیاره زمین به نابودی کامل یوزپلنگ در قاره آسیا نزدیک شده‌ایم. دیگر هیچ فرصتی برای خطا و قصور باقی نمانده. دیگر نه تحملی برای حضور دام و سگ اهلی در زیستگاه‌های یوز وجود دارد تا یوزها طعمه سگ گله و ولگرد شوند و نه تحملی برای از دست دادن یوزهای بیشتر در جاده‌های مرگبار عبورکننده از دل زیستگاه‌ها است. فراموش نکنیم که انقراض یعنی برای ابد، انقراض یعنی فاجعه غیرقابل جبران، انقراض یعنی تاریخ تلخ نوع بشر، انقراض یعنی یک گام پیشتر به سوی سقوط نظام حیات، انقراض یعنی فروپاشی یک ستون از این کاخ بزرگ و باشکوه و انقراض یعنی یک رفت بدون بازگشت. از نابودی برگشت‌ناپذیر یوز آسیایی با چشمان بسته و ذهن‌های ناآگاه عبور نکنیم.
آگاهی و تلاش ما در جهت حفاظت از این گنجینه تکرار ناشدنی جلوی یک سقوط ویرانگر، یک افسوس ملی و شکست بزرگ در حفاظت از حیات وحش ایران را می‌گیرد. تصمیم گیرنده ماییم و آینده سریع‌ترین دونده خشکی‌های آسیا به خواست تک تک ایرانیان وابسته است».
انتهای پیام
نظرات