به گزارش ایسنا، شور شدن تدریجی خاک یکی از مسائل بسیار مهم در بسیاری از مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان ازجمله ایران است. موقعیت جغرافیایی، کمبود نزولات آسمانی، زیاد بودن میزان تبخیر از سطح خاک از دلایل اصلی پتانسیل بالای شوری در این مناطق ازلحاظ عوامل طبیعی است. درنتیجه در مناطق خشک و نیمه‌خشک، شوری خاک و آب و کمبود آب به‌عنوان عامل اصلی کاهش رشد و عملکرد گیاهان به شمار می‌رود و استفاده از آب‌های شور به‌منظور تولید محصولات کشاورزی، غیرقابل اجتناب است.
در کل به بیان متخصصان، با افزایش شوری آب آبیاری، بر شوری خاک نیز اضافه می‌شود که آن نیز عوامل دیگری را در رابطه با آب و گیاه تحت تأثیر قرار می‌دهد. بر همین اساس یکی از مؤثرترین راهکارها برای بهره‌برداری بهتر از منابع خاک و آب شور، شناسایی و انتخاب ارقام و اصطلاحاً ژنوتیپ‌های گیاهی متحمل به شوری و استفاده از آن‌ها در مناطق شور است.
تحمل به شوری یک گیاه باغی و یا زراعی به معنای توانایی گیاه برای ادامه رشد و تولید محصول در حضور نمک‌های اضافی موجود در منطقه ریشه است. به‌منظور تعیین تحمل به شوری در یک گیاه خاص، معمولاً میزان کاهش عملکرد آن گیاه در شرایط شور در مقایسه با عملکرد آن در شرایط غیرشور مشخص می‌شود.
در رابطه با این موضوع، پژوهشگران سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی یزد با همکاری دانشگاه اردکان، تحقیقی را انجام داده‌اند که در آن، آستانه تحمل به شوری در انواع مختلفی از درخت انار مورد بررسی واقع شده است.
در این تحقیق، پژوهشگران 12 رقم مختلف از انار شامل شیشه‌کپ فردوس، ملس یزدی، ملس ساوه، رباب نیریز، گلنار زینتی ساوه، گلنار زینتی سروستان، گلنار زینتی شهداد، نرک لاسجرد سمنان، وحشی بابلسر، پوست سیاه اردکان، چاه افضل و وشیک ترش سراوان را در مقابل سطوح مختلف شوری خاک مورد ارزیابی قرار دادند.
نتایج آزمایش‌های انجام‌شده روی این ارقام انار نشان داد که اصطلاحاً ژنوتیپ های چاه افضل، پوست سیاه اردکان و نرک لاسجرد سمنان دارای مقاومت بسیار مناسبی به شوری خاک هستند و می‌توانند در آزمایش‌های تکمیلی بعدی، مورد استفاده قرار بگیرند.
علی مؤمن پور، استادیار و محقق مرکز ملی تحقیقات شوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی یزد و همکارانش می‌گویند: «بیشترین مقدار شیب کاهش محصول به ازای افزایش هر واحد شوری در رقم گلنار زینتی ساوه و پس‌ازآن در ژنوتیپ های گلنار زینتی سروستان، وشیک ترش سراوان و ملس ساوه مشاهده شد گه نشان از تحمل پایین این ارقام به شوری دارد».
آن‌ها ادامه می‌دهند: «کمترین مقدار شیب کاهش عملکرد محصول نیز در ژنوتیپ های چاه افضل، پوست سیاه اردکان و نرک لاسجرد سمنان دیده شد که این موضوع، مقاومت مناسب این ارقام انار را به شوری نشان می‌دهد».
این نتایج که در نشریه «پژوهش آب در کشاورزی» منتشر شده‌اند، می‌توانند در انتخاب صحیح ارقام انار برای کشت در مناطق دارای خاک شور مؤثر واقع شوند.
نشریه مورد اشاره، به‌صورت فصل‌نامه توسط موسسه تحقیقات خاک و آب وزارت کشاورزی منتشر می‌شود.
انتهای پیام
نظرات