دکتر مهرداد ملک‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه این مواد فرهنگی در بناهایی مانند نوشیجان ملایر و گودین تپه هم وجود دارد، مطرح کرد: به نظر می‌رسد در این فصل موفق شدیم به پرسش قدیمی که «آیا نشانه‌هایی از دوره ماد در هگمتانه است؟» پاسخ دهیم و نشانه‌هایی نسبتاً رضایت بخش از معماری و سفال‌های دوره ماد را پیدا کردیم.
وی توضیح داد: فصل بیست‌ودوم کاوش باستان شناختی هگمتانه همدان به مدت ۷۰ روز در ماه‌های اردیبهشت، خرداد و اوایل تیرماه ۹۹ انجام شد و از اهداف اصلی این فصل کاوش بازشناسی و بازنگری در لایه‌نگاری تپه، شناختن تحتانی‌ترین آثار، لایه‌های مربوط به استقرار در تپه هگمتانه و نظم و نظام برج و باروی تپه بود.
ملک‌زاده ادامه داد: در کاوش بیست‌ودوم در سه نقطه کارمان را متمرکز کردیم؛ در ابتدا روبروی موزه فعلی و موقت هگمتانه و در جایی که فرانسوی‌ها در سال ۱۹۱۳ کارگاهی باز کرده بودند و معروف به چال شترخواب است، سه کارگاه دو و نیم در دو و نیم متر باز کردیم و در عمق ۳۲۰ سانتی متری به بقایای یک دیوار سنگی رسیدیم که این دیوار حدود چهار متر زیرتر از معماری است که در فصل‌های پیش دکتر صراف و آذرنوش در هگمتانه کاویده بودند.
این باستان شناس تصریح کرد: دکتر صراف از این تراز معماری که کار کرده بود پایین‌تر نمی رفت، دکتر آذرنوش هم معتقد بود نخستین رج بقایای معماری که در تپه هگمتانه وجود دارد در پایگاه مرکزی و ساختمان‌های منظم خشتی است در حالیکه ما موفق شدیم نشان دهیم نزدیک چهار متر زیر آن هم آثاری داریم.
وی ادامه داد: در معبری که در کارگاه مرکزی وجود داشت تا عمق چهار و نیم متری از کف معبر کارگاهی باز کردیم و هنوز به آنچه باستان شناسان به آن خاک بکر می‌گویند نرسیدیم اما در عمق سه و نیم متر دیوار سنگی پیدا کردیم که بسیار شبیه معماری چال شترخواب است.
ملک زاده با بیان اینکه به نظر می‌رسد در مرکز تپه هگمتانه یعنی چال شتر خواب بر خلاف دکتر صراف و آذرنوش بقایای معماری قدیمی‌تر هم داریم، اضافه کرد: هنوز آزمایش‌های تخصصی مانند رادیو کربن روی مواد حفاری انجام نشده و با انجام آزمایش های فیزیک و شیمیایی می‌توانیم با ضریب مطمئن‌تری از تاریخ گذاری مواد فرهنگی به دست آمده حرف بزنیم.
این باستان شناس با اشاره به اینکه تا این لحظه به شکل مکانیکی و فیزیکال حدود سه و نیم متر از معماری دکتر صراف و آذرنوش پایین‌تر هستیم، خاطرنشان کرد: به این علت که در قوانین باستان شناختی مواد فرهنگی لایه‌های زیرین، دیرین‌تر هستند، حدود سه و نیم متر قدیمی‌تر از معماری اشکانی قرار داریم.
وی مطرح کرد: باید روندهای شکل‌گیری محوطه در تپه هگمتانه به خوبی بررسی و دانسته شود نهشته گذاری سه و نیم متری چه تاریخ گذاری دارند همچنین معماری سنگ‌چین شبیه معماری شناخته شده دوره ماد در دژ و نیایشگاه‌های مادی از عصر آهن ۳ است.
ملک‌زاده افزود: تیم کاوش فصل بیست‌ودوم به این اکتفا نکرد و در حال حاضر انبوهی از یافته‌های سفالین داریم که در حال طراحی، مقایسه و سنجش سفال‌ها هستیم تا بدانیم به چه دوره‌ای تعلق دارند.
سرپرست تیم فصل بیست‌ودوم کاوش تپه باستانی هگمتانه با بیان اینکه در کاوش‌های باستان شناسی بودجه تعیین کننده است، گفت: در این فصل کاوش به علت تورم بالا و کمبود بودجه توانایی در اختیار گرفتن بیش از پنج کارشناس و ۹ کارگر را نداشتیم و بر خلاف کاوش های فصل قبل امکان انجام عملیات وسیع ممکن نبود.
وی اظهار کرد: امیدواریم فرهنگ دوستان و فرهیختگان استان همدان امکان ادامه کاوش‌ها را فراهم کنند و بودجه بیشتری در اختیار هیئت‌های کاوش باستان شناسی تپه هگمتانه قرار دهند تا کارگاه‌های وسیع‌تر با درک بهتری از معماری یافت شده در بستر مطمئن و پشتوانه علمی و مادی کار شود.
ملک‌زاده ادامه داد: اگر این فصل کاوش را با مقیاس‌های دوره‌های پیش بسنجیم امسال حدود ۱۵۰ میلیون تومان بودجه در اختیار داشتیم و با مقیاس آن زمان به چهار میلیارد بودجه نیاز است تا بتوانیم کاوشی آبرومند در شأن تپه هگمتانه همدان انجام دهیم.
وی با اشاره به اینکه تپه باستانی هگمتانه یکی از مهمترین محوطه‌های باستان شناختی و هم اندازه شهرهای مهم جهان مانند رم، آتن، اسکندریه و بابل است، گفت: کاوش این محوطه باید مورد توجه تصمیم گیرندگان امر باشد و شرایطی فراهم کنند تا باستان شناسی بتواند گام‌های مهمتر، بزرگتر و مؤثرتری در این تپه بردارد.
سرپرست تیم فصل بیست‌ودوم کاوش تپه باستانی هگمتانه با بیان اینکه برای ثبت جهانی یک اثر سنجش‌ها، مقتضیات و ملزومات خاصی نیاز است، توضیح داد: شکل کنونی محوطه هگمتانه هنوز راه درازی تا استاندارهای لازم برای ثبت جهانی دارد اما این تپه در تاریخ باستان شناسی دارای امتیازات شاخصی است که به ثبت جهانی برسد، در حال حاضر این دو از هم فاصله دارند و باید تلاش کنیم به هم نزدیک شوند تا لایحه‌ای محکم برای ثبت به یونسکو ارائه شود.
انتهای پیام
نظرات