بر روی این کتیبه نوشته‌هایی به خط کوفی حکاکی شده که مربوط به زمان حکومت یکی از امرای ملکشاه سلجوقی است. متن این کتیبه شامل؛ دو فرمان، منع مردان از پوشیدن لباس ابریشمی و اجازه علف چرانی به دامداران بوده این اثر در زمان‌های گذشته به «برد نوشته» معروف بوده است.

سنگ‌نوشته یا برد نوشته و یا زر سنگ کتیبه‌ای به شکل مکعب مستطیل با ارتفاع ۳.۵ متر در شرق خرم‌آباد بوده که مهمترین سند تاریخی این شهر نیز محسوب می‌شود. اهمیت این کتیبه آنجا هویدا می‌شود  که در آن به شهر شاپور خواست اشاره شده است.

این کتیبه که به شماره ۳۹۸ در تاریخ ۱۱ بهمن‌ماه ۱۳۳۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده در سطح جنوب شرقی خود ۵ سطر، سطح جنوب غرب ۶ سطر، شمال غربی  ۴ سطر و شمال شرق ۴ سطر و در مجموع ۱۹ سطر به خط فارسی و کوفی نسخ نگاشته شده است.

کتیبه‌ها و سنگ‌نوشته‌ها یادگارهایی از زمان‌ها تاریخی هر سرزمین بوده که روایان خاموش سرگذشت یک دیار و سرزمین‌اند. در لرستان این راویان تاریخ، روایت کننده و سندهای تاریخی هستند که با حوادث و اتفاق دوران اسلامی عجین شده‌اند. کتیبه پل تاریخی کلهر در معمولان به‌عنوان قدیمی‌ترین بنای دوره اسلامی دارای کتیبه در لرستان و شاید هم ایران امروزی، کتیبه پل کشکان، کتیبه‌های مساجد جامع و امام بروجرد و ... هر یک خود بخشی از تاریخ پرشکوه ایران و لرستان را بازگو می‌کنند.

اما در خرم‌آباد کتیبه‌های مختلفی با مضامین سازندگی‌ها، اعلان رسمی و گور نگاره‌ها به‌دست‌آمده که از مهم‌ترین این سنگ‌نوشته و کتیبه‌ها می‌توان به کتیبه آب انبار در شمال خرابه‌های شاپور خواست، کتیبه‌های سازندگی بدر بن حسنویه به سال ۴۰۴ ه. ق سنگ‌نوشته خرم‌آباد  به سال ۵۱۳، سنگ‌قبر حسین‌خان والی به سال ۱۰۴۳، دو سنگ‌نوشته مربوط به مسجد جامع بازمانده از دوران صفویه، کتیبه مرمت بقعه زید بن علی به سال ۱۱۱۷، سنگ‌نوشته سراب چنگایی به سال ۱۱۱۳، حوض موسی به سال ۱۳۰۰ ه. ق و کتیبه بازگشایی راه سراسری در دوره پهلوی اول اشاره کرد.

اولین مورخ و جهانگردی که به اهمیت این کتیبه پی برد سر هنری راولینسون بود که در سال ۱۸۳۹ میلادی وجود این سند تاریخی را گزارش کرد، پس از وی بارون دوبد ( ۱۸۴۱ م)   و چریکف (۱۸۴۹) روسی و عبدالغفار نجم الملک (به‌عنوان اولین ایرانی) وجود این کتیبه سنگی را گزارش  دادند.

ارنست هرتسفلد در سال ۱۹۳۶ م اولین تلاش برای خوانش این کتیبه را انجام داد که پس از آن مینورسکی و محمد قزوینی به تصحیح این خوانش پرداخت.

آسیب‌ها و زایل شدن بخشی از قسمت‌های اصلی و مهم این کتیبه باعث اختلاف در خوانش مضمون کتیبه در بین محققین و سیاحان شده و عده‌ای متن آن را با مضمون لغو خراج‌گزاری از مراتع و علفچرهای اطراف شهر و ممنوعیت پوشیدن لباس ابریشمی برای مردان دانسته و عده‌ای دیگر فقط لغو قانون خراج‌گزاری از مراتع را مضمون این کتیبه می‌دانند.

این کتیبه در ۲۲ مهرماه ۱۳۷۲ پس از ۷۸ روز سنگ‌بری به جهت تعریض خیابان شریعتی امروزی، ۱۴ متر به سمت شرق منتقل شد.

انتهای پیام