زنان هنرمند ترکمن فرشینه‌هایی تولید می‌کنند که در بسیاری از شئون زندگی انسان‌ها کاربرد دارد؛ از قالی و قالیچه گرفته تا پلاس و جاجیم و از منگوله و جل و جوال و خورجین و توبره و کمربند و افسار اسب و شتر گرفته تا لباس‌های سوزن‌دوزی شده پرنقش و نگار.

هرجا نامی از دستبافته داری و غیر داری برده می‌شود قطعاً نام و نقش و نگاره و صنایع متنوع ترکمن نیز می‌درخشد و با رنگ و نقش و بوی خود حرفی برای گفتن دارد چه در داخل کشور و چه در خارج از این مرز و بوم.

بی‌شک این نقوش انتزاعی و هندسی ساده‌ی پر از رمز و راز برگرفته از آداب و فرهنگ و شئون زندگی این قوم صحرانشین یادآور گذشته کوچ و کوچ‌نشینی آن‌هاست. زنان پویا و فعال در این خطه همچون دیگر زنان این مرز و بوم در کشاکش این فراز و نشیب‌های زندگی و کوچ‌نشینی با بهره از وقت و زمان و با حداقل امکانات اطراف خود دست به خلاقیت‌های بزرگی در زمینه‌های هنر و صنایع‌دستی زدند که امروز ما شاهد آن هستیم و به خود می‌بالیم.

متأسفانه رکود اقتصادی چندساله در صنعت فرش همچون دیگر صنایعی که نیازمند حمایت‌های دولتی و غیردولتی هستند، در کنار وجود رقبای بزرگ در همسایگی کشورمان موجب شده تا این هنرهای اصیل ایرانی در معرض فراموشی باشند.

استان گلستان با دارا بودن بیش از ۶۰ هزار بافنده و تولیدکننده در حوزه فرش که اغلب با دستمزد پایین و روی آوردن به شغل‌های کاذب و روزمره و صنایع دیگر مواجه هستند، نیازمند حمایت‌های بیشتر است.

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به‌عنوان یکی از متولیان و پاسدار میراث کشور در این امر می‌تواند نقش بسزای را در جهت احیای این هنرها و صنایع و سوق دادن توریسم و گردشگر در این استان با ایجاد مراکز فرهنگی و موزه‌های اختصاصی رشته‌های بومی و ثبت شهر و روستاهایی که مراکز مهم و اختصاصی صنایع‌دستی بومی همان شهر و روستاست همانند شهر ملی فرش گنبد داشته باشد.

رسیدن به قله جهان در حوزه فرش ترکمن حمایت همه‌جانبه ارگان‌های مختلف را می‌طلبد. یکی از اقداماتی که می‌تواند روند جهانی‌شدن شهر ملی فرش ترکمن را تسهیل نماید، استفاده شهرداری از المان و مبلمان‌های متناسب با فرش در سطح شهر است تا کار و فعالیت و پویا بودن این صنایع را در آن منطقه و یا شهر و روستا به نمایش بگذارد.

نمونه‌هایی از این قدم‌های کوچک اما تأثیرگذار می‌تواند نور امیدی در دل هنرمندان و همچنین علاقه‌مندان به صنایع‌دستی و علی‌الخصوص فرش ترکمن بوده و رونق تولید و اقتصاد خانواده‌های کم‌درآمد را فراهم سازد.

یادداشت از حسن تازیکه، کارشناس صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان گلستان

انتهای پیام