به گزارش ایسنا، حمیدرضا آصفی، سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه، در یادداشتی در روزنامه شهروند نوشت: «درگذشت دکتر کاظم‌پور اردبیلی خیلی دردآور و شوکه‌کننده بود، چون ایشان تا ساعات آخر زندگی بسیار پرانرژی و با طراوت همیشگی فعالیت می‌کرد. این سوگ و جدایی برای آنانی که طی ٤٠سال گذشته در چالش‌های وزارت امور خارجه از ابتدای انقلاب حضور داشتند و جناب دکتر کاظم‌پور را می‌شناختند، بسیار دردناک بود.
متأسفانه وزارت امور خارجه و بالاتر از آن دولت ایران در ایام اخیر دو چهره بسیار مهم و تأثیرگذار خود را از دست داد. یکی از این چهره‌ها مرحوم حسین شیخ‌الاسلام بود که به تمام معنا یک پسر نابِ خالصِ عاشق انقلاب و مملکت بود. دومی دکتر کاظم‌پور بود. از قضا، این دو دیپلمات از ابتدای تشکیل وزارت امور خارجه پس از انقلاب در کنار یکدیگر مشغول خدمت به کشور بودند و همچنین هر دو در انجمن اسلامی دانشجویان خارج از کشور حضور داشتند. از این منظر آنها از پدران بنیان‌گذار ساختار دیپلماسی انقلاب ایران بودند و برای توضیح موقعیت آنها در ساختار وزارت امور خارجه باید به ابتدای انقلاب بازگردیم و وضع آن زمان کشور و شرایط جهان و پیرامون را در نظر بگیریم؛ پس از آن می‌توان درباره این افراد و خدمات‌شان صحبت کرد.
چهل سال پیش، انقلاب اسلامی به تمام معنا در دوران غربت خود قرار داشت. باید کشوری را تصور کنید که نیروی نظامی‌اش در توان حداقلی قرار دارد و اشغال شده و از سوی دیگر حتی سیلوهای گندمش هم خالی است. شرق و غرب (شوروی و آمریکا) در خدمت دشمن متجاوز بودند. کار کردن در ٤٠ سال پیش یعنی دهه اول انقلاب به هیچ عنوان قابل مقایسه با شرایط فعلی نبود. در واقع اگر بخواهیم با استعاره‌ای مناسب درباره موقعیت دیپلمات‌هایی چون دکتر اردبیلی در ابتدای انقلاب صحبت کنیم باید بگوییم آنها در شب‌های قدر انقلاب خدمت خود را شروع کردند و به بهترین شکل اهداف دیپلماسی کشور را پیش بردند. اگر امروز جمهوری اسلامی در دیپلماسی دستاوردهای بسیاری دارد، مدیون تلاش و فداکاری نیروهای نسل اول وزارت امور خارجه است که مرحوم کاظم‌پور اردبیلی یکی از مهم‌ترین نمادهای آن بود. اگر ما در سوریه و یمن و به طور کل در منطقه به‌عنوان کشوری قدرتمند و تأثیرگذار مطرح هستیم، به دلیل تلاش بی‌بدیل کسانی چون مرحوم شیخ‌الاسلام و مرحوم اردبیلی است. دکتر کاظم‌پور اردبیلی از ابتدا در خدمت انقلاب و وزارت امور خارجه بودند، در زمانه‌ای که شرایط بسیار دشواری داشتیم. خود ایشان هم از آسیب‌دیدگان حوادث ابتدای انقلاب بودند و در بمب‌گذاری دفتر حزب جمهوری اسلامی در هفتم تیرماه سال ١٣٦٠ مجروح شدند. تا امروز بسیاری در وزارت امور خارجه از این موضوع بی‌اطلاع هستند. ایشان به هیچ‌وجه علاقه نداشت از چنین حوادثی برای خود پرستیژ درست کند.
دکتر اردبیلی در وزارت امور خارجه از ابتدای امر چه در حوزه معاونت اقتصادی و چه در حوزه بین‌الملل نقش ایفا کردند. باید این مسأله را در نظر بگیریم که چارت وزارت امور خارجه در ابتدای انقلاب با شرایط فعلی متفاوت بود. یک معاونت اقتصادی بین‌الملل داشتیم که آقای کاظم‌پور مسئولیت آن را بر عهده داشتند و یک معاونت سیاسی که آقای شیخ‌الاسلام معاون آن بودند.
در واقع، در ابتدای انقلاب در وزارت امور خارجه چهار یا پنج پایه مهم داشتیم که دو پایه آن با مسئولیت این دو عزیز بود که اکنون متأسفانه در میان ما حضور ندارند. دکتر کاظم‌پور با توجه به دانش بالا و شناختی که از روابط بین‌الملل و اقتصاد داشت در آن شرایط در خدمت انقلاب قرار گرفت. ایشان به دلیل توانمندی‌هایشان مدت‌ها سرپرستی وزارت بازرگانی را هم بر عهده داشتند. در واقع باید مشخصا بگویم که دکتر اردبیلی دیپلماتی چندوجهی و جامع‌الاطراف بودند. هر چند با آموزش‌های بسیار خوبی که در سالیان گذشته در وزارت امور خارجه انجام شده، امروز دیپلمات‌های خوبی پرورش داده‌ایم اما دیپلماتی جامع‌الاطراف مانند کاظم‌پور اردبیلی همچنان کمیاب است و به تعداد انگشتان دست در ساختار دیپلماسی کشور وجود دارد. کاظم‌پور اردبیلی دیپلماتی بود که دانش خوبی در روابط بین‌الملل داشت، اقتصاد را می‌دانست و شَم سیاسی بالایی نیز داشت. چنین شخصیت دیپلماتی بود که در شرایط سخت جنگی در دهه اول انقلاب می‌توانست به بهترین شکل به دستگاه دیپلماسی ایران کمک کند.
کاظم‌پور اردبیلی در زمان جنگ یک پایش در چین بود و یک پایش در مسکو تا بتواند از شرایط سخت جهان به نفع جمهوری اسلامی استفاده کند. زمانی که چین به دلیل بی‌طرفی نمی‌توانست به ایران کمک کند، کاظم‌پور اردبیلی نقش ارزنده‌ای در تأمین برخی از اقلام ایران ایفا کرد. مورد دیگری که می‌توان از چندوجهی بودن ایشان گفت فعالیت به‌عنوان هماهنگ‌کننده اقتصادی بود.
در ابتدای انقلاب به دلیل هماهنگی بین وزارتخانه‌های مختلف در بخش اقتصاد یک ستاد هماهنگی تشکیل داده بودیم که جناب اردبیلی مسئول آن بود. دکتر کاظم‌پور به نحو احسن آن ستاد را اداره و تلاش کرد هماهنگی‌های خوبی ایجاد کند. در سمت نمایندگی ایران در سازمان اوپک هم ایشان خدمات بسیاری داشت. ویژگی دیگر دکتر کاظم‌پور شجاعت و تیزهوشی او بود که در جایگاه دیپلمات بسیار تأثیرگذار بود. در هر مکان و زمانی که فکر می‌کرد حرف‌هایش در جهت منافع ملی است، بدون پرده‌پوشی آن را بیان می‌کرد و از سوی دیگر در مذاکرات سیاسی سرش کلاه نمی‌رفت. شاید نقل خاطره‌ای از دکتر کاظم‌پور به روشنی بتواند این ویژگی‌ها را نشان دهد. ایشان در زمان جنگ در یکی از جلساتی که با کشوری بی‌طرف داشت، با این واکنش از سوی طرف مقابل مواجه شد که ما نه به ایران اسلحه می‌دهیم، نه عراق. دکتر اردبیلی پوشه‌ای روی میز می‌گذارد و می‌گوید که این مدارک ارسال سلاح شما به عراق است؛ پوشه‌ای که خالی بود و با این ابتکار که نشان‌دهنده شجاعت و تیزهوشی توأمان اردبیلی بود، طرف مقابل تحت فشار قرار گرفت. در نهایت باید یاد و خاطره چنین دیپلمات برجسته‌ای را گرامی بداریم و تلاش کنیم راه چنین دیپلمات‌های برجسته‌ای در وزارت امور خارجه ادامه پیدا کند.»
انتهای پیام
نظرات