داستان از حوالی سال ۹۷ شروع شده، از آنجا که نفت مسیری را در دل آبخوان ۲۵ ساله اهرم برای ساخت جاده و عبور لوله نفتی انتخاب کرده، آن هم طرحی که ربع قرن کار و تلاش و همچنین نیروی انسانی و مالی و پشتوانه مردمی برای آن هزینه شده است.

طرح آبخوان‌داری اهرم با هدف مهار و نفوذ سیلاب بر روی عرصه‌های آبخوان، احیاء کمی و کیفی منابع آب و خاک، کاهش و حتی حذف خسارت‌های مستقیم و غیرمستقیم سیلاب‌ها ایجاد شده تا در نتیجه بهینه‌سازی محیط زیست را رقم بزند، اما حالا نفت بدون هیچ هماهنگی و کسب مجوزی کمر به نابودی این طرح بسته است.

و حالا پس از گذشت دو سال از آن روزها و در هفته آخر فروردین ماه، نفت که درهای موافقت را به روی خود بسته دیده بدون هماهنگی و یا کسب مجوز بر روی عرصه آبخوان آغاز به کار کرده و با بولدوزر به جان پروژه ۲۵ ساله‌ای افتاده که قلب تپنده منطقه بوده است.  

تکرار خطاهای نابخشودنی وزارت نفت در اهرم

محمد درویش، کنشگر محیط زیست، روزنامه‌نگار و کویرشناس در صفحه اینستاگرام خود نوشت: وقتی وزارت نفت خطاهای نابخشودنی خویش را در هورالعظیم، عسلویه و عثمانوند را این بار در اهرم بوشهر تکرار می‌کند! 

این فعال محیط زیستی در ادامه نوشته است: تصاویر و فیلم‌هایی را که می‌بینید مربوط به فروردین‌ماه سال جاری و جایی در اهرم بوشهر، قلب یکی از طرح‌های مهم آبخوانداری منطقه به وسعت دوهزار و پانصد هکتار که حدود ربع قرن قدمت دارد و توانسته هم از شدت سیلاب‌های مخرب بکاهد و هم بر میزان ذخیره سفره‌های آب زیرزمینی به میزان ۶ میلیون‌متر مکعب در سال بیافزاید تا کشاورزان منطقه با امنیت بیشتر به کشت و کار خود ادامه دهند. اینک اما پیمانکاران شرکت نفت با ۱۱ دستگاه بلدوزر و بیل مکانیکی بدون هماهنگی و اطلاع متولیان پروژه در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان وارد شده و اقدام به تخریب سازه‌های خاکی، سنگی ملاتی، توری گابیونی و بندهای خاکی ذخیره آب سیلاب کرده‌اند. در واقع با این اقدام شرکت نفت، دیگر نه تنها کل مسیرهای آبراهه‌های کنترل شده به عرض ۲۰ متر باز شده و دیگر آبی کنترل و ذخیره نمی‌شود، بلکه اراضی کشاورزی، جاده‌ها و منازل مسکونی نیز از خطر سیلاب در امان نخواهند بود. مسئولین نفت در توجیه این عمل غیرفنی خود اعلام می‌کنند خط لوله نفت یک پروژه ملی است و هیچ کس اجازه حتی ممانعت از کارهای غیرفنی و غیرقانونی ما را ندارد!

درویش در ادامه اظهار امیدواری کرده است علاوه بر دستگاه‌های نظارتی و مسئولان در مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری که باید قاطعانه در برابر این سرمایه‌سوزی و تخلف واکنش نشان دهند، فعالان محیط‌زیستی و جامعه محلی استان بوشهر هم بر اساس ماده شصت و شش آیین دادرسی، طرح شکایت کنند. این فعال محیط زیستی نوشته "تراژدی رخ داده در اهرم بوشهر شاید اتفاق نمی‌افتاد اگر در ماجرای تلخ هورالعظیم، این تالاب بی‌رقیب را قربانی توسعه میدان‌های نفتی دشت آزادگان نمی‌کردیم."

عبور خط لوله نفت گوره-جاسک از طرح آبخوانداری پخش سیلاب

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر در خصوص تخریب های نفت در اهرم به ایسنا گفت: این یک عرصه مربوط به اجرای طرح آبخوانداری پخش سیلاب است که در دهه ۷۰ اجرا شده، طرح خیلی خوبی که حدود ۲۵ سال بر روی آن کار شده و خط لوله نفت گوره-جاسک از مسیری می گذرد که بخشی از آن در مستثنیات مردم و بخشی در اراضی ملی قرار گرفته که خسارت های تخریب مراتع و جنگل ها را به منابع طبیعی پرداخت می کند و سال گذشته نیز خسارت های کل استان از آنها گرفته شده است.

غلامرضا منتظری با بیان اینکه اکنون کار با حکم قضایی متوقف شده است، اظهار کرد: عرصه تحویل مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی بوده و در زمان مراجعه جهت اخذ مجوز نیز به شکل کتبی اعلام شد که کار کردن و اجرای طرح در این محدوده مستلزم کسب مجوز از مرکز تحقیقات کشاورزی است اما متاسفانه متولیان پروژه وزارت نفت بدون هماهنگی وارد شده و شروع به تخریب کرده اند که مرکز تحقیقات نیز شاکی آنان شده و عملیات را متوقف کرده است.

بهتر این بود که اصلا از این محدوده عبور نکنند

وی ادامه داد: بنا بر این شده خساراتی که تا الان در این عرصه ایجاد شده را جبران کرده و سازه ها را تعمیر نمایند که این مستلزم هماهنگی و نوشتن یک تفاهم نامه کارشناسی شده است. اکنون این کار در حال انجام بوده و کارشناسان در حال بررسی برای برآورد خسارت های وارده هستند و اینکه عملیات در چه مسیری انجام شود تا کمترین خسارت ممکن ایجاد شود.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر تاکید کرد: آبخوان دارای یک سری سرریز سنگ ملاتی یا گابیونی و دایک‌های خاکی و کانال است و اگر مسیر جایی گذشته باشد که کانال یا سرریزی تخریب شده باید ترمیم شود؛ البته بهتر این بود که اصلا از این محدوده عبور نکنند.

جاده نفت ۶.۵ کیلومتر از عرصه آبخوان را تخریب کرده است

علی جعفری، معاون آبخیزداری منابع طبیعی استان بوشهر به ایسنا می گوید: نفت بدون اطلاع و یا مجوز و هماهنگی دست به این عملیات زده است. طول مسیر نفت از ابتدا تا انتها ۱۲.۵ کیلومتر و عرض ۲۰ متر به مساحت تقریبی ۲۵ هکتار از عرصه آبخوان می گذرد که تا الان نصف مسیر یعنی ۶.۵ کیلومتر از هر سازه و خاکریز طول مسیر در این محدوده را تخریب کرده اند.

مجری طرح آبخوانداری اهرم ادامه می دهد: از هر مسیری که عبور کنند چه خارج از محدوده آبخوان و چه در محدوده آن، ۲۵ هکتار از مسیر از جمله درخت، خاک، سازه و هر چیزی که در مسیر است را تخریب می کنند چون قصد احداث جاده دارند.

توقف عملیات با حکم قضایی و ورود دادستان

جعفری توضیح داد: تا الان بدون مجوز نصف این مسیر را طی کرده اند، در واقع از ۲۳ فروردین که کار را آغاز کردند و ما چهارشنبه، یعنی ۲۷ فروردین ماه متوجه شدیم و سپس با حکم قضایی و ورود دادستانی به موضوع عملیات متوقف شد.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان بوشهر در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرد: ایستگاه تحقیقاتی، آموزشی و ترویجی آبخوانداری و به تعبیری پخش سیلاب بر آبخوان در سال ۱۳۷۶ در عرصه‌ای به مساحت ۲۵۰۰ هکتار در فاصله ۶۰ کیلومتری شهر بوشهر و در ۵ کیلومتری شمال شهر اهرم، در منطقه محمود احمدی به بهره‌برداری رسید.

رحیم خادمی ادامه داد: مجری طرح، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر بوده و با اهدافی چون کنترل سیلاب، تغذیه و تقویت سفره‌های آب‌ زیرزمینی، توسعه پوشش گیاهی و حفظ و بهبود خاک ایجاد شده که دستاوردهای خیلی خوبی از جمله تقویت آب‌های زیرزمینی و افزایش پوشش گیاهی و تفرجگاهی و... داشته است به طوری که روستاییان منطقه از آن بهره‌مند شده‌اند و خوشبختانه چاه‌ها در این چند سال خیلی خوب از این مزیت استفاده کرده اند.

وی خاطرنشان کرد: با اجرای این پروژه سالانه در صورت وقوع دو مورد سیلاب، بیش از ۱۲ میلیون مترمکعب از آب سیلاب را کنترل و به سفره های آب زیرزمینی اضافه می کند. در این عرصه بیش از ۱۲۰ هزار اصله از گونه های مختلف جنگلی دست کاشت شده و تا کنون از آن به نحو شایسته ای نگهداری گردیده است.

بدون مجوز شروع به تخریب و پیشروی کردند

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان بوشهر در ادامه توضیح داد: حدود سال ۹۷، مجریان پروژه خط لوله مسیر نفت گوره-جاسک نزد ما آمده و صحبت کردند که می‌خواهیم چنین خطی را از این اراضی ملی عبور دهیم و ما توضیح دادیم که متولی اراضی ملی ما هستیم و در اینجا یک طرح الگویی ملی منطقه ای اجرا شده که دستاوردهای بسیار خوبی نیز برای منطقه داشته و پیشنهاد ما این است که خط لوله را خارج از طرح عبور دهند.

خادمی اضافه کرد: صحبت های زیادی شد و در نهایت اعلام کردیم که پیشنهاد ما بردن طرح به خارج از محدوده آبخوان است و اگر هم بخشی از این طرح در منطقه قرار گرفت هر گونه تخریبی اتفاق بیافتد بایستی توسط نفت جبران شود. در آن زمان موارد مطرح شده را پذیرفتند و صورتجلسه کردیم، متعاقب آن نیز مکاتبه ای با ما انجام داده و مسیری را تعیین کردند که ما آن را -مسیر تعیین شده توسط نفت- را نپذیرفتیم چون باعث تخریب طرح آبخوان میشد. کارشناسان ما برای آنها مسیر تعیین کرده و طی نامه‌ای در بهمن ۹۷ به آنها ابلاغ کردیم، بعد از این جریان آنها دیگر پیگیری زیادی نکردند تا اینکه حدود یک هفته پیش شنیدیم آمده و پروژه -که خیلی وقت پیش در گوره آغاز شده بود- را بدون اطلاع ما و در مسیر تعیین شده توسط خودشان اجرا کرده و در حال تخریب و پیشروی هستند. ما باید قانونی کار می‌کردیم، لذا طی نامه ای به دادستانی شهر اهرم، به طور قانونی جلوی ادامه کار گرفته شد چرا که عملیات احداث جاده باید با اطلاع ما و در مسیر درست انجام میشد.

انتهای پیام