به گزارش ایسنا، متن بیانیه تشکل‌های محیط زیستی و میراث فرهنگی قزوین درخصوص توقف تخریب باغستان سنتی قزوین به شرح زیر است:
نزدیک به پنج سال از زمانی می‌گذرد که به همراه جمع کثیری از مردم شهر تاریخی قزوین، در اسفندماه ۱۳۹۳، نامه‌ای را به استاندار وقت تقدیم کردیم و هشدار دادیم که احداث پل قدس، بخش‌های قابل‌ملاحظه‌ای از بهترین و پرآب‌ترین محل‌های باغستان تاریخی قزوین را که افتخاری جهانی است و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، به ورطه نابودی می‌کشد؛ پل احداث شد.
بیش از چهار سال از زمانی می‌گذرد که زیرگذر میدان خلیج فارس احداث می‌شد. از مراجع استانی و کشوری درخواست رسیدگی کردیم. زیرگذر و میدان عظیم احداث شد و خاک بی‌نظیر و بهترین درختان پسته جهان، قربانی شدند و راه ورود باغداران و مردم شهر به باغستان در آن محل سد شد.
بیش از سه سال از تاریخی می‌گذرد که در ابتدای احداث پل طبقاتی امام رضا (ع)، هشدار و نامه به نهادهای مسئول ارسال کردیم که این پل مشکلات ترافیکی را حل نمی‌کند، بافت تاریخی را از باغستان جدا می‌کند، منظر باغستان را تخریب می‌کند، پیوند ارگانیک بافت تاریخی را با باغستان که در امتداد حیات یکدیگرند، پاره می‌کند؛ پل احداث شد.
بیش از یک‌ونیم سال از روزی می‌گذرد که چشمان حیرت‌زده ما پلی را دید که در نهایت بی‌احترامی به طبیعت و فرهنگ و تاریخ این دیار، به سمت انبوهی از درختان سرشار از شکوفه پیش می‌رفت و مقابل درخت پسته ۲۰۰ ساله باغستان متوقف شده بود و می‌رفت تا او را از سر راه بردارد. به شورای عالی شهرسازی و معماری گزارش دادیم و دستور توقف موقت صادر شد. دستوری که این روزها در مسیر تصمیم نهایی، نگرانی ما را برانگیخته است.
به دفعات تأکید کرده‌ایم که منطقه تاریخی مصلای باران، برگزاری آیین تاریخی و منحصربه‌فرد اهالی این شهر، آیین پنجاه‌به‌در که هزار و یک نکته فرهنگی- اجتماعی افتخارآمیز در آن نهفته است، با تغییر کاربری نباید نابود شود.
در تمامی این سال‌ها اعلام کرده‌ایم که باغستان تنها بر گرده باغداران و باغبانان شریف و زحمت‌کش و استوار این شهر ایستاده است. این آخرین نسل انسان‌هایی که این عرصه را به قیمت عمر خویش و پایمردی در تولید و اشتغال نگاه داشته‌اند، مشکل آب دارند. حقابه باغستان با توسعه بالادست ضایع می‌شود. تولید آب از رهگذر آب‌های سطحی تبدیل به مصرف برای پروژه‌های زینتی و پارک‌ها و باغ‌موزه‌ها می‌شود. امنیت باغستان حتی در بخش‌های متصل به شهر تأمین نیست. باغداران باغستان به دلیل اینکه روستانشین نیستند از بسیاری از حمایت‌های مادی و معنوی سازمان جهادکشاورزی بی‌بهره بوده‌اند و این درحالی است که باغداری در باغستان از دیگر عرصه‌های کشاورزی دشوارتر است. باغستان از پیگیری‌های علمی و مدیریتی در جهادکشاورزی و از تخصیص دائمی حتی بخش کوچکی از شبکه آب‌رسانی طالقان جهت احیا بی‌بهره بوده است.
باغستان نیاز به طرح حفظ و احیا دارد. علیرغم حدود ۱۵ سال حضور مشاور باغستان در شهرداری، نتیجه مثبت و عملی به نفع باغستان و باغداران حاصل نشده است. ساخت‌وساز و تبدیل باغستان به مسکونی و تجاری یا در قالب طرح‌های فریبنده نظیر پارک باغ، باغ انگلیسی، ایتالیایی و ایرانی (طرح مشاورین آورث) ادامه دارد.
باغستان میراث ملی است. باغستان سیل-بند است. باغستان با تکیه بر دانش بومی پخش سیلاب، وسیع‌ترین آبخوان منطقه است. باغستان پشتوانه شکل‌گیری و ادامه حیات دشت حاصلخیز قزوین است و حفظ و احیای باغستان، مانع از ادامه فرونشست دشت خواهد شد. باغستان یکی از مرغوب‌ترین نمونه‌های خاک کشاورزی در کشور را داراست. باغستان بر سر راه کانون تولید ریزگرد منطقه قرار گرفته است و نابودی آن موجب هجوم ریزگردها تا مرکز خواهد شد. باغستان مهم‌ترین و وسیع‌ترین ظرفیت اکولوژیک استان و منطقه و ریه‌های تنفسی شهر است.
باغستان محصولات محلی و سنتی قزوین؛ بادام و پسته و انگور را در خود جای داده است که از مرغوب‌ترین انواع جهانی و با توجه به شیوهٔ «داشت»، محصول سالم محسوب می‌شود.
باغستان هزاران درخت ۳۰۰ تا هزارساله را در خود جای داده است که به تنش خشکی مقاوم هستند. باغستان ژرم‌پلاسم غنی بادام، پسته و انگور را در خود جای داده است و به این اعتبار ذخیره گاه ژنتیکی تلقی می‌شود.
منظر فرهنگی باغستان به ثبت ملی رسیده است. منظر فرهنگی یعنی تمامی اجزا در ارتباط با یکدیگر و در پیوند با شهر. یعنی درخت و خاک و باغدار و باغبان و مناسبات اجتماعی و حقوقی و مراسم و محصول هشدار و درخواست تشکل‌های مردم‌نهاد قزوین
انجمن‌های مردم‌نهاد محیط‌زیست و میراث فرهنگی، انجمن‌های علمی و اعضاء هیئت‌علمی دانشگاه‌های کشور، تقاضا دارد مسئولان مطالبات زیر را موردتوجه قرار داده و اجابت فرمایند:
۱- توقف کامل باقیمانده رینگ ماشین‌رو که در بخش‌های زیادی به باغستان تجاوز و ارتباط شهر و باغستان را به‌طور کل قطع می‌کند.
۲- اختصاص بودجه باقیمانده طرح‌های راه‌سازی ازجمله رینگ، کمربند شرق، و مسیر نسیم شمال به احداث رینگ بیرون باغستان سنتی که در طرح جامع شهرستان دیده شده است و تکمیل بودجه از محل بودجه ملی.
۳- توقف هرگونه تعریض و توسعه در محور نسیم شمال (جاده گاز) و بازگرداندن این جاده به باغستان به‌عنوان مسیر اختصاصی باغداران و مسیر گردشگری
۴- توقف تخریب، تغییر کاربری و ساخت‌وساز در محدوده ثبتی باغستان سنتی و توقف تبدیل باغستان که خود در جهان یگانه و بی‌نظیر است به کاربری‌های فضای سبز، نظیر پارک یا موزه یا باغ انگلیسی و ایتالیایی و ایرانی که با فلسفه و هویت و کارکرد باغستان در تعارض هستند و از مصادیق تخریب هستند.
۵- توقف طرح‌های توسعه بالادست باغستان که به حقابه باغستان تجاوز می‌کنند. به‌ویژه توسعه منطقه گردشگری باراجین شامل سافاری‌پارک و مجتمع‌های تجاری و اقامتی که جملگی آب‌بَر هستند و ۹۰۰ هکتار از باغستان را تهدید به نابودی می‌کنند.
۶- توقف جاده‌سازی در حریم و بستر رودخانه‌ها و به‌ویژه رودخانه باراجین که موجب تخریب مسیل شده و علاوه بر خطر سیل، آب‌رسانی به باغستان را مختل می‌کند. ما خواستار آن هستیم که شرکت آب منطقه‌ای استان، مستندات مجوز جاده‌سازی در بستر رودخانه باراجین و مستندات محل تأمین آب مجموعه گردشگری باراجین را ارائه کند.
۷- تدوین طرح جامع حفاظت و احیاء باغستان سنتی قزوین با محوریت حضور باغداران و رفع موانع تولید.
۸- تشکیل کمیته باغستان در سازمان جهاد کشاورزی با حضور معاونت‌های مرتبط و به ریاست رئیس سازمان، جهت بررسی مشکلات باغداری در باغستان و کمک‌های مدیریتی و تسهیلگری.
۹- تسهیلگری جهت جذب سرمایه‌گذار در راستای ارتقاء اقتصاد باغستان به روش‌های پیشنهاد شده در طرح‌های موجود و تقویت زنجیره ارزش محصولات باغی از باغستان تا بازار
۱۰- ثبت باغستان به‌عنوان ذخیرگاه زیست کره و طبقه پنج از طبقه بندی IUCN و ثبت باغستان سنتی قزوین به‌عنوان میراث کشاورزی
۱۱- اجرای طرح‌های عدالت در توسعه، نظیر انتقال حق توسعه، بامحوریت حضور و مالکیت باغداران
۱۲- مدیریت باغستان بر محوریت باغداران با تکیه‌بر احیاء مدیریت سنتی باغستان با سازوکارهای مشارکتی و توقف دخالت شهرداری در جهت اخلال در سیستم مدیریت سنتی مشارکتی (دخویی) باغستان سنتی
۱۳- با توجه به خشک‌سالی‌ها و پیدایش کاربری‌های رقیب در طول دهه‌های اخیر و برداشت‌های بالادست: تأمین آب پایدار از منابع رودخانه‌ها، چاه‌ها و کانال انتقال آب طالقان و پساب تصفیه‌شده شهر قزوین، به‌ویژه جهت تأمین آب نهال‌کاری‌های ضروری در پهنه‌هایی که باید احیاء شوند.
باغستان سرمایه ملی است که از پس بیش از هزار سال به دست نسل حاضر سپرده شده است. باغستان، شایسته توجه استانی و ملی است. مسئولیت ماست که آن را سالم به دست نسل آینده بسپاریم و زندگی در این منطقه را برای آیندگان ناممکن و مصیبت‌بار نکنیم.
انتهای پیام
نظرات