کوروش نعمانی، کارشناس پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت خوزستان در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به نامگذاری ۲۰ اکتبر (۲۸ مهرماه) به عنوان روز جهانی بیماری پوکی استخوان، اظهار کرد: پوکی اسـتخوان یا استئوپروز نوعی بیماری اسـت که در آن اسـتخوان‌های فرد پـوک و متخلخل، ضعیف و شـکننده می‌شـود. پوکـی اسـتخوان یک بیماری نامریـی اسـت یعنی تـا زمانی که یک اسـتخوان نشـکند، علائمـی از خـود بـروز نمی‌دهـد. در فـرد مبتلا بـه ایـن بیمـاری، یـک سـقوط سـاده از ارتفـاع کـم، یـک چرخـش ناگهانـی، خـم و راسـت شـدن سـریع یـا حتـی افتـادن در یـک چالـه کوچک می‌توانـد باعـث شکسـتگی اسـتخوان شـود.
کدام اسـتخوان‌ها بیشتر می‌شکنند؟
وی افزود: بیشـترین شکسـتگی مربـوط بـه پوکـی اسـتخوان در ناحیه‌های لگـن، سـتون مهره‌هـا، مـچ یا قسـمت بـالای بـازو رخ می‌دهـد. البته گاهـی شکسـتگی یـک اسـتخوان می‌توانـد در ادامـه بـه شکسـتن سـایر اسـتخوان‌ها نیـز منجـر شـود بنابرایـن لازم اسـت در اسـرع وقـت نسـبت بـه تشـخیص و درمـان ایـن بیمـاری اقدام شـود.
کارشناس پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: در دنیـا در افـراد بالای ۵۰ سـال، از هـر سـه زن یک نفـر و از هر پنـج مـرد یک نفـر به ایـن بیماری مبتلا اسـت.
نعمانی بیان کرد: اگرچـه پوکـی اسـتخوان یـک بیمـاری بـدون درد اسـت امـا شکسـتگی‌های حاصـل از آن می‌توانـد تغییـرات جـدی در زندگـی ایجـاد کنـد.
وی با اشاره به برخی تاثیرات پوکی استخوان بر بیماران، عنوان کرد: زمانی که پوکی اسـتخوان روی سـتون فقـرات تاثیر بگذارد، اغلـب منجـر بـه درد، کاهـش وزن و ایجـاد قوز در پشـت می‌شـود. همچنین درد و رنـج ناشـی از شکسـتگی‌ها می‌تواند زندگی افراد مبتلا به بیماری را تحـت تاثیر قـرار دهد. وابسـتگی بـه افراد مراقـب، کاهش فعالیت‌هـای روزمـره و در نهایـت افسـردگی، شـایعترین ایـن تاثیرات هسـتند.
کارشناس پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز ادامه داد: ۳۳ درصـد از بیمارانـی کـه مبتلا به شکسـتگی لگن ناشـی از پوکـی اسـتخوان می‌شـوند، طـی یک سـال بعـد از آن به طور کامل وابسـته شـده یا در خانه‌های سـالمندان مقیم می‌شوند و ۲۰ تـا ۲۴ درصـد از ایـن افراد در همان سـال فوت می‌کنند.
عوامل موثر در ابتلا به پوکی استخوان
وی تصریح کرد: ایجـاد یـک شکسـتگی در افراد مبتلا به پوکی اسـتخوان می‌توانـد بـه صـورت پی در پـی بـه ایجـاد شکسـتگی‌های متعـدد بعـدی منجـر شـود.
نعمانی با اشاره به طیف افراد در معرض بیماری پوکی استخوان، بیان کرد: افـراد بالای ۶۰ سـال بیشـتر از دیگر افراد در معرض پوکی اسـتخوان قرار دارنـد. البتـه ایـن موضوع به معنی این نیسـت کـه افراد با سـن پایین‌تـر در خطر ابتلا به این بیماری نیسـتند. شـروع یائسـگی در زنان، آغازگر ضعف در استخوان‌ها اسـت بـه همین دلیل بانـوان باید از سـنین جوانی به فکر حفظ تراکم و سلامت اسـتخوان‌های خود باشـند.
کارشناس پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز افزود: با توجه به اینکه پوکی اسـتخوان علائم آشـکاری ندارد، باید در ارتباط با سلامت اسـتخوان‌ها با پزشـک خود مشـورت کنید. اگر فرد بالای ۵۰ سـال با یک سـقوط سـاده دچار شکسـتگی شد احتمالا در معرض پوکی اسـتخوان است و باید به پزشک مراجعه کند.
وی با اشاره به عوامل خطر ابتلا به پوکی اسـتخوان یا شکسـتگی‌های ناشـی از آن، گفت: بیماری‌هایی مانند روماتیسم مفصلی، دیابت، سرطان پستان، سرطان پروستات، بیماری‌های گوارشی، شکستگی استخوان بعد از ســــن ۵۰ سالگی، کاهـش قـــد حتـــــــی تا چهار سانتیمتر، کم تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی، کم وزن بودن، سیگار کشیدن یا نوشیدن الکل، یائسگی زودرس، سابقه شکستگی لگن یا ابتلا به پوکی استخوان در والدین، مصرف کم کلسیم و دوری زیاد از آفتاب، اصلی‌تریـن عوامل خطر ابتلا به پوکی اسـتخوان یا شکسـتگی‌های ناشـی از آن هستند. همچنین استفاده طولانی مدت از داروهای گلوکوکورتیکوئید مانند (هیدروکورتیزون) خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.
BMD چه می‌گوید؟
نعمانی در خصوص چگونگی تشخیص پوکی استخوان، تصریح کرد: سـنجش سلامت اسـتخوان کـه به طـور معمول شـامل میزان خطر شکسـتگی اسـتخوان اسـت، مشخص می‌کند که فرد تا چه حـد در معرض خط ابتلا به پوکی اسـتخوان قرار دارد بنابـر نتایج این سـنجش و بر اسـاس سـن و شـرایط هر فرد، پزشـک تعییـن خواهد کـرد که آیـا نیاز به سـنجش تراکـم اسـتخوان (BMD) وجود دارد یا خیر.
وی ادامه داد: متداول‌تریـن روش بـرای تعییـن میـزان BMD اسـکن تراکـم اسـتخوان یا سـنجش میـزان جـذب اشـعه ایکس (DXM) اسـت. در این اسـکن سـریع و کم تهاجمـی، میزان تراکـم اسـتخوان در ناحیـه لگـن و سـتون فقـرات مـورد ارزیابـی قـرار می‌گیرد. نتیجه این سـنجش نشـان می‌دهد کـه فـرد تـا چه حـد مبتلا و یـا در معـرض ابتلا بـه پوکی استخوان است.
کارشناس پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بیان کرد: پوکـی اسـتخوان یعنی تراکم مواد معدنی اسـتخوان فرد پایین‌تر از حـد طبیعـی اسـت؛ امـا الزامـا ابتلا بـه پوکـی اسـتخوان در همـه افراد تشـخیص داده نمی‌شـود و به همین دلیل ایـن افـراد بـه ایـن بیمـاری مبتلا می‌شوند. اگـر نتایـج BMD فرد پوکی اسـتخوان را نشـان می‌دهد، بـه ایـن معنا اسـت کـه در معرض خطـر جدی شکسـتگی قـرار دارد.
راه‌های کاهش خطر شکستگی
نعمانی با بیان اینکه پوکی استخوان درمان‌پذیر است، گفت: بیمارانـی کـه در معـرض خطر بالای شکسـتگی‌های ناشـی از پوکی اسـتخوان هسـتند، می‌تواننـد بـا درمـان دارویی مناسـب، ایـن خطر را کاهـش دهند.
وی ادامه داد: بـر اسـاس آمار، معالجه می‌تواند خطر شکسـتگی لگن را تـا ۴۰ درصد، شکسـتگی مهره‌هـا را بیـن ۳۰ تـا ۷۰ درصد و شکسـتگی‌های غیـرمهره‌ای را بیـن ۳۰ تـا ۴۰ درصـد کاهش دهد.
کارشناس پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز تصریح کرد: همچنین ممکـن اسـت پزشک بـرای بیماران، مکمل‌هـای کلسـیم و یـا ویتامیـن D تجویـز کنـد کـه میـزان مصـرف آن بسـتگی بـه شـرایط هر بیمار دارد. در کنار آن ممکـن اسـت ورزش‌هـای خاصـی بـا هـدف تقویـت عضلات بـرای حفظ اسـتخوان‌ها تجویـز شـود و در عیـن حال موجب بالا رفتن بیشـتر میزان تعـادل فرد شـود.
انتهای پیام
نظرات