عبدالله پارسا در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: یک مفهوم کلی به نام عدالت اجتماعی وجود دارد؛ به این معنی که همه جامعه بتوانند در بهترین سطح ممکن از حقوق خود که تعلیم و تربیت نیز جزیی از آن است، بهره‌مند شوند. در واقع عدالت آموزشی مولفه‌ای از مفهوم بزرگتری به نام عدالت اجتماعی است و طبیعتا هنگامی که عدالت اجتماعی در جامعه وجود نداشته باشد، عدالت آموزشی نیز وجود نخواهد داشت.

وی با بیان اینکه آموزش و پرورش به عنوان یک نیاز فطری برای انسان‌ها، در اختیار همه قرار دارد، ادامه داد: عدالت آموزشی بر اساس شاخص‌هایی تامین می‌شود که بسیار گوناگون است. یکی از شاخص‌های عدالت آموزشی، توزیع آموزش و پرورش است؛ یعنی از دور افتاده‌ترین روستاهای کشور تا بزرگترین شهرها باید به آموزش و پرورش کیفی دسترسی داشته باشند.

معلمان مدارس روستایی و شهری از توانمندی یکسانی برخوردار نیستند

این عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: اگر بتوانیم به یک عدد برسیم که در آن مشخص شود در روستاها و شهرها، میان دختران و پسران و اقلیت‌های مذهبی، برابری نسبی وجود دارد، شاید بتوان نتیجه‌گیری کرد که در برخی از شاخص‌های آموزش و پرورش از جمله در شاخص دسترسی، برابری وجود دارد. واقعیت این است که معلمانی که در شهرها تدریس می‌کنند و معلمانی که در روستاها هستند، از کیفیت و توانمندی و مهارت و تجربه یکسانی برخوردار نیستند؛ بنابراین در روستاهای دورافتاده و حاشیه شهرها دیده شده برخی از دروس توسط معلمان غیرمتخصص تدریس می‌شوند. سرباز معلم‌ها که عمدتاً به روستاها و مناطق عشایری دورافتاده فرستاده می‌شوند، بدون گذراندن دوره‌های مورد نیاز به تدریس می‌پردازند. مدارس دولتی ما تقریباً از حداقل موارد مورد نیاز برای کیفیت بخشی به آموزش برخوردار هستند. برخی از مدارس دولتی حتی مجهز به آزمایشگاه، سیستم هوشمند آموزشی، کتابخانه و ... نیستند.

هرچه از مرکز  کشور دور می‌شویم دامنه نابرابری وسیع‌تر می‌شود

پارسا گفت: هر چه از مرکز کشور و مراکز استان‌ها دور می‌شویم، دامنه نابرابری وسیع‌تر می‌شود که نشان‌دهنده فاصله گرفتن ما از آموزش و پرورش کیفی است. متاسفانه نظام آموزشی توانایی پاسخگویی به این حق فطری جامعه را ندارد. البته برخی مدارس دولتی از این موضوع استثنا هستند و از کیفیت خوبی برخوردارند.

وی ادامه داد: علی‌رغم اینکه بسیاری از معلمان ما انسان‌های شریف، زحمت‌کش و با انگیزه‌ای هستند و با وجود مشکلات شغلی و اجتماعی و معیشتی از خود مایه می‌گذارند، اما در کل مدارس دولتی پاسخگوی نیاز آموزشی نیستند. جامعه تقاضاهایی برای تنوع و کیفیت در آموزش و پرورش دارد و می‌کوشد که خواسته خود را محقق کند. برخی مولفه‌ها به این خواسته‌ها دامن می‌زنند که از جمله آن‌ها می‌توان به کنکور اشاره کرد. نظام آموزشی ما و نظام آموزشی عالی، به مولفه‌ای به نام کنکور وابسته شده و دانش‌آموزان باید از سدی به نام کنکور عبور کنند.

پارسا افزود: بحث اینکه کنکور وجود داشته باشد یا نه، بحث جداگانه‌ای است. کنکور در کنار تقاضای جامعه و احساس خلاء و ضعف‌های مدارس دولتی و میل فطری جامعه به کمال، برتری‌جویی، دسترسی به کیفیت بهتر آموزشی، رقابت برای شغل بهتر و کسب منزلت اجتماعی بهتر، هنوز در کشور ما وجود دارد و آموزش عالی هنوز در کشور ما به اشخاص، جایگاه اجتماعی می‌بخشد.

مدارس غیردولتی یک قدم از مدارس دولتی به عدالت نزدیک‌تراند

وی ادامه داد: این یک واقعیت است؛ کسی که در دانشگاه تحصیل کرده است رشد یافته‌تر است. رقابت برای کسب جایگاه اجتماعی باعث می‌شود که دانش‌آموزان سعی کنند به هر طریقی از سدی به نام کنکور عبور کنند. طبیعتا والدین برای جبران ناکارآمدی‌ها و کمبودهایی که در مدارس دولتی وجود دارند، مجبورند که خود هزینه کنند. در نتیجه دانش‌آموزان به مدارس غیردولتی روی می‌آورند. اگر عدالت را به معنای بهره‌مندی از کیفیت بیشتر در نظر بگیریم، مدارس غیردولتی، یک قدم نسبت به مدارس دولتی به عدالت نزدیک‌تر هستند. عده‌ای به نام مساوات‌گرایی و اعتقاد به اینکه مدارس غیردولتی نباید وجود داشته باشند، فکر می‌کنند تنها اشخاصی که وضعیت اقتصادی خوبی دارند به مدارس غیردولتی روی می‌آورند، در حالی‌که واقعیت این نیست و در مدارس غیردولتی، فرزندان اقشار متوسط و زیر متوسط جامعه از نظر میزان درآمد نیز حضور دارند.

عضو هیات علمی دانشکده علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز در ادامه درخصوص کارآمدی یا ناکارآمدی کلاس‌های خصوصی کنکور، گفت: رسانه‌ها و تبلیغات به این مساله دامن می‌زنند، در نتیجه بخش اعظمی از مردم به کلاس‌های خصوصی و آموزشگاه‌ها روی می‌آورند. اینکه آیا کلاس‌ها در کیفیت‌بخشی آموزشی تاثیر دارد، محل پرسش و نیازمند بررسی دقیق است. اگر دانش‌آموز علاوه بر منابع درسی از دیگر منابع استفاده کند، کیفیت بهتری خواهد داشت و قطعا نتیجه بهتری می‌گیرد. کلاس‌ها و آموزشگاه‌های خصوصی در صورتی تاثیر خواهند داشت که مولفه‌هایی مانند استعداد و پشتکار و بنیه علمی نیز در حد کفایت وجود داشته باشد. این تصور که هر کس با هر درجه از استعداد وارد شود، موفق می‌شود فکر نادرستی است اما استفاده از این کلاس‌ها بی‌تاثیر نیست.

پارسا بیان کرد: باید گفت در جو کنونی حاکم بر جامعه و گستردگی تبلیغاتی رسانه‌ها به ویژه صدا و سیما، به صورت شبانه‌روزی به ترویج این تفکر پرداخته می‌شود که چون رتبه‌های برتر کنکور عمدتا از مدارس سمپاد و یا خاص هستند، پس سایر مدارس ناکارآمد هستند. در صورتی که در کنکور بالای یک میلیون نفر حضور داشته‌اند و چند صد هزار نفر در دانشگاه‌های خوب و رشته‌های خوب پذیرفته می‌شوند، لذا نمی‌شود گفت کسی که رتبه برتر کسب نکرده باشد، دانش‌آموز خوبی نیست. رقابت در کنکور بسیار زیاد است.

وی عنوان کرد: همچنین صرف دیدن اسامی 50 نفر یا 100 نفر برتر کنکور، به لحاظ علمی اجازه نمی‌دهد نتیجه‌گیری کنیم که مدارس غیردولتی ناکارآمد هستند. در تیزهوشان خوزستان یک نفر رتبه اول داشتیم، در اهواز حداقل 5 مدرسه تیزهوشان وجود دارد، آیا می‌توان نتیجه گرفت مابقی دانش‌آموزان ضعیف و ناتوان هستند؟ خیر!

سیستم اداری در آموزش و پرورش، سیستمی فرسوده است

پارسا در پاسخ به این سوال که نوع مدارس چقدر می‌تواند بر نتیجه کنکور تاثیرگذار باشد؟ افزود: نوع مدرسه‌ای که دانش‌آموزان در آن تحصیل می‌کنند تاثیری بر نتیجه کنکور ندارد. صرفا برچسب زدن به مدارس نمی‌تواند ضامن کیفیت آن‌ها باشد. اگر نتایج کنکور را در سال‌های گذشته بررسی کنیم خواهیم دید دانش‌آموزان زیادی از مناطق محروم و روستاها رتبه برتر کنکور را کسب کرده‌اند. بنابراین باید اطلاعات دقیق‌تر و گسترده‌تری از جامعه و نمونه آماری داشته باشیم و سپس نتیجه‌گیری کنیم. سیستم اداری در آموزش و پرورش یک سیستم کهنه، فرسوده و ناکارآمد است و تا زمانی‌که سیستم تغییر نکند، امیدی به کسب آینده بهتر نیست.

آموزش و پرورش هیچ‌گاه در اولویت نبوده است

عضو هیات علمی دانشکده علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز در ادامه گفت: مدارس دولتی ما متاسفانه روز به روز از حداقل امکانات محروم‌تر می‌شوند و پسرفت می‌کنند. برخی مدارس غیردولتی نیز فقط به جنبه اقتصادی می‌پردازند و وضعیت را بدتر می‌کنند. اما مدارسی که تلاش می‌کنند در جهت عدالت آموزشی گام بردارند، حمایت نمی‌شوند و ناچار و ناگزیر هستند که با موج کنکور همراه شوند، در غیر اینصورت مشتریان و طرفداران خود را از دست می‌دهند. به نظر می‌آید آموزش و پرورش به تحول اساسی نیاز دارد. آموزش و پرورش هیچ‌گاه اولویت نبوده است و حداقل منابع و بودجه را به این وزارت اختصاص داده‌اند و به همین دلیل نمی‌توان آینده درخشانی برای آن پیش‌بینی کرد.

انتهای پیام