به گزارش خبرنگار ایسنا، نبردهای خان شیخون از دو جهت بسیار با اهمیت است:

الف: با آزادسازی کامل این منطقه، ارتش سوریه راه‌های ارتباطی با ادلب از منطقه جنوبی این شهر را به طور کامل تحت کنترل خویش در می‌آورد و ارتباط لجستیک ادلب با جنوب این استان قطع می‌شود و راه برای آزادسازی ادلب فراهم‌تر می‌شود.

ب: مسیر زمینی بین‌المللی حلب – دمشق با این عملیات امنیت بیشتری پیدا کرده و امکان بازگشایی این مسیر فراهم می‌شود.

ارتش سوریه موفق شده است تا از ناحیه عملیات زمینی، تسلط کاملی بر خان شیخون داشته باشد، اما عملیات تا کنترل کامل بر این شهر و حرکت به سوی شمال آن و قطع کامل ارتباطات گروه‌های مسلح وابسته به جبهه النصره هنوز ادامه دارد. این عملیات با حمایت نیروی هوایی سوریه و روسیه همچنان ادامه دارد و جبهه النصره در این جبهه استراتژیک متحمل خسارات سنگینی شده است.

بر اساس اخبار دریافتی از سوریه، بسیاری از گروه‌های مسلح تروریستی در این منطقه نیروهای خود را به سوی جنوب منطقه ادلب عقب رانده‌اند تا از پیشروی ارتش سوریه به سوی شمال خان شیخون جلوگیری کنند.

مواضع آمریکا، ترکیه و روسیه

آمریکا از نخستین لحظات آغاز عملیات به مخالفت برخاسته و خواستار توقف فوری این عملیات شده است. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز از هدف قرار دادن یک کاروان نظامی ترکیه در جریان این عملیات اظهار نگرانی کرده است.

در حالی که قرار است ۲۰ شهریور نشست سران آستانه درباره سوریه تشکیل گردد، دولت ترکیه نیز به جمع مخالفان عملیات ارتش سوریه پیوسته است و تاکید کرده به هرگونه تعرض ارتش سوریه به نیروهای مستقر در منطقه ادلب پاسخ می‌دهد و تاکید کرده هیچگونه جابجایی در این منطقه را بررسی نمی‌کند و از هیچ موضع نظامی عقب نشینی نخواهد کرد. این در حالی است که ترکیه مدعی است نیروی هوایی سوریه بخشی از نیروهای ترکیه را هدف قرار داده است، اما دولت سوریه معتقد است نقل و انتقالاتی را هدف قرار داده که در صدد کمک به گروه‌های تروریستی مسلح خان شیخون بوده‌اند.

اما روسیه در پاسخ به ادعاهای ترکیه و آمریکا تاکید کرده است که حضور نیروهای وابسته به گروه‌های تروریستی را در منطقه خان شیخون دیگر تحمل نخواهد کرد زیرا این نیروها به صورت مستمر نیروهای غیرنظامی را در این منطقه مورد هدف قرار می‌دهند.

از مجموعه مواضع سیاسی اتخاذ شده می‌توان دریافت که آغاز عملیات آزادسازی ادلب و نواحی اطراف آن می‌تواند به یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های سیاسی و نظامی در سوریه و خاورمیانه تبدیل شود؛ این در حالی است که ترکیه همچنان بر خلاف تعهدات سابق خویش هنوز نتوانسته امنیت منطقه حلب شمالی را تامین و نیروهای وابسته به گروه‌های تروریستی را از این منطقه عقب براند. از سویی دیگر، بازگشایی خط زمینی حلب – دمشق که مورد حمایت ترکیه بود، نیز هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

شاید به دلیل همین موارد بود که دولت و ارتش سوریه تصمیم گرفتند با قدرت ارتش، مواضع تروریست‌ها در منطقه خان شیخون و جنوب ادلب را برای عملیاتی بزرگتر به تصرف خویش در آورند.

مواضع سوریه

سوریه بر این باور است که تلاش ترکیه برای انسداد در عملیات آزادسازی ادلب معطوب به توافق اخیر آمریکا و ترکیه برای ایجاد منطقه امن در شمال شرق سوریه است. سوریه که به مواضع سیاسی و عملیات نظامی ترکیه در شمال و شمال شرق این کشور رویکرد بدبینانه‌ای دارد، معتقد است:

۱-   توافق ترکیه و آمریکا برای ایجاد منطقه امن در شمال و شمال شرق سوریه دخالت نظامی آشکار در داخل سوریه است و این کشور با تمام توان با آن به مخالفت برخواهد خاست.

۲-   توافق ترکیه برای ایجاد منطقه امن در شمال شرق سوریه تلاشی برای فرصت‌دهی به ارتش آمریکا به منظور توسعه دامنه نفوذ در سوریه است تا به این ترتیب آمریکا از سیطره کامل دولت مرکزی بر همه سوریه جلوگیری کرده و راه‌های دسترسی به توافق سیاسی از طریق توافقات آستانه بسته شده و روند عملیات بازسازی سوریه به تعویق افتاده و یا به صورت کامل جلوی آن گرفته شود. این در حالی است که مسئولیت مستقیم این تحولات از نگاه دمشق بر عهده ترکیه خواهد بود.  

۳-   آمریکا تلاش دارد تا با جلوگیری از عملیات آزادسازی ادلب و تعمیق طرح ایجاد منطقه امن در شمال سوریه، ترکیه را به طرفی پایدار در تحولات سیاسی و نظامی سوریه تبدیل کند.

۴-   آمریکا با طرح ایجاد منطقه امن همچنان بر چتر حمایتی خود از گروه‌های مسلح کُرد مورد حمایتش خواهد افزود و با کمک ترکیه نقش نظامی توسعه گرایانه خود از طریق نیروهای نیابتی را در داخل سوریه تشدید و تحکیم خواهد بخشید.

۵-   آمریکا با توافق با ترکیه بر سر ایجاد منطقه امن در شمال شرق سوریه با مقررات توافق آستانه مخالفات خواهد کرد و این نقش برای ترکیه که یکی از سه عنصر اصلی توافق آستانه به شمار می‌رود، جای تردید و ابهام باقی می‌گذارد.
 

موضع روسیه در قبال توافق آمریکا و ترکیه و عملیات خان شیخون

بی هیچ استدلالی روشن است که مسکو از اقدام اخیر ترکیه در توافق با آمریکا برای ایجاد منطقه امن در شمال شرق سوریه بسیار نگران است و آن را تهدیدی علیه استقلال و حاکمیت ملی سوریه می‌داند که بر پیچیدگی‌های حل و فصل سیاسی بحران سوریه خواهد افزود. این در حالی است که مسکو تلاش زیادی دارد تا در قالب توافق آستانه همچنان همراهی و نگاه مثبت ترکیه به تلاش‌های مشترک تهران و مسکو را جلب کند، اما مخالفت ترکیه با عملیات نظامی علیه گروه‌های تروریستی در جنوب ادلب و خصوصاً علیه نیروهای جبهه النصره و تلاش آنکارا برای عملی کردن توافق ایجاد منطقه امن با آمریکا، مسکو را در برابر تصمیمات سخت قرار می‌دهد؛ به خصوص آنکه روسیه از عملیات نظامی علیه جبهه النصره و دیگر گروه‌های تروریستی در خان شیخون و جنوب ادلب حمایت می‌کند.  

منطقه امن و عملیات خان شیخون

شکی نیست که یکی از دلایل بالا گرفتن نبردها در شمال حماه و جنوب ادلب، توافق حاصل شده بین ترکیه و آمریکا برای ایجاد منطقه امن است که نه تنها با استقلال و حاکمیت ملی سوریه بلکه با توافقات آستانه سر ناسازگاری دارد. به رغم توافق حاصل بین ترکیه و آمریکا، اگر این توافق شکل عملیاتی به خود گیرد، آنگاه هیچ راهی جز حمله گسترده برای آزادسازی ادلب از سیطره تروریست‌های جبهه النصره و سایر نیروهای تروریستی مستقر در آن باقی نمی‌ماند و پس از آن، باید دید که آیا طرح منطقه امن مورد توافق بین آنکارا و واشنگتن می‌تواند امکان بقاء در شمال شرق سوریه پیدا کند یا نه.

گزارش از خبرنگار ایسنا: علی منتظری   

انتهای پیام